7483798394

Pozostawiając fragmenty starodrzewu przy drogach, należy usuwać zawczasu to, co niechybnie zalegnie na drodze przy okazji następnej wichury, okiści czy gołoledzi

ralne to: wody płynące w sposób ciągły łub okresowy naturalnymi korytami. Naturalnie są i... „nienaturalne” cieki — np. rowy melioracyjne. Kępę pozostawianą na zrębie warto ulokować wzdłuż snującego się malowniczo strumyka. Czy jednak odsuwanie się na około 50 m od każdego, nawet okresowego lub sztucznego cieku jest uzasadnione? Najczęściej nie.

A czy drogę należy zaliczać do terenów otwartych? Sądzę, że przy tworzeniu ekotonów wzdłuż szlaków komunikacyjnych warto poprzestać na „leśnych" uregulowaniach. W nowych ZHL w paragrafie 27 znajdziemy pragmatyczne, bardzo rozsądne sformułowania: przy głównych drogach (krajowych i wojewódzkich) (...) zaleca się tworzenie w ramach prowadzonych cięć rębnych (w tym także zrębami zupełnymi) stref przejściowych (...). Strefy przejściowe o szerokości nie mniejszej niż wysokość drzew panujących tworzy się z istniejącego drzewostanu lub zakłada od podstaw. W strefach tych usuwa się drzewa mogące (...) stwarzać zagrożenie dla ruchu. W przypadku pozostałych szlaków (...) decyzje o tworzeniu stref przejściowych podejmowane są na etapie sporządzania projektu planu urządzenia lasu. Przytoczę jeszcze wytyczne z zarządzenia 11A: wprowadza się zakaz stosowania zrębów zupełnych zlokalizowanych wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych (autostrady, drogi szybkiego ruchu oraz I i II klasy) (...). W takich sytuacjach odnowienie lasu może być prowadzone przy zastosowaniu rębni złożonych na przyległym pasie drzewostanu o szerokości minimum 40 m z jednoczesnym kształtowaniem eko-tonu. Ponadto — w innym fragmencie

-    zarządzenie to uznaje za niezbędne wzbogacanie obrzeży szerokich dróg strefami ekotonowymi o szerokości 20-30 m, z krzewów, niskich drzew i krzewów oraz luźnego piętra górnego.

Moim zdaniem najbezpieczniejszym rozwiązaniem przy drogach jest tworzenie stref przejściowych od podstaw. Jeśli jednak decydujemy się pozostawić tam fragmenty starodrzewu, usuńmy zawczasu przynajmniej to, co niechybnie zalegnie na jezdni przy okazji następnej wichury, okiści czy gołoledzi. Najlepiej jednak, już na etapie prac urządzeniowych, zadbajmy, aby przy głównych drogach, ciekach i terenach otwartych - w drzewostanach dojrzałych (tam gdzie to możliwe) zaprojektowano rębnie złożone.

Pamiętajmy także, że realizując cięcia rębne przy drogach, nie należy kompensować pierwszego elementu

-    nazwanego roboczo kępami — drugim, czyli ekotonami. Pozostawienie w sąsiedztwie szosy drzew aż do ich naturalnego rozpadu to bez wątpienia więcej niż tworzenie zagrożenia. Strefy przejściowe warto przygotowywać na kilkadziesiąt (a przynajmniej kilkanaście) lat przed rozpoczęciem cięć rębnych.

Nie zapominajmy, że „Zasady hodowli lasu” nie są zbiorem gotowych przepisów ani instrukcją. W ich nowelizacji podkreślono ramowy i kierunkowy charakter dokumentu.

Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że ZHL, zarządzenie 11A i wskaźniki FSC nie są wzajemnie spójne. FSC — to uregulowania zewnętrzne. Ale może warto rozważyć odświeżenie „Wytycznych w sprawie doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych”. A może już czas na odesłanie „jedenastki” do lamusa? Jej wytyczne odegrały niewątpliwie doniosłą i pozytywną rolę. Do tej pory zostały jednak wielokrotnie potwierdzone, powielone i odświeżone w innych obowiązujących zarządzeniach, zasadach

STYCZEŃ 20121OŁOS LASU 113