7648595024

NAUKOWEGO I SPOŁECZNEGO. 141

Międzynarodowy Kongres katolicki naukowy.

Pod tym tytułem otrzymujemy z Paryża od inicyatorów naukowego Kongresu katolickiego, mającego się odbyć w r. 1891, następną, równie ważną jak ciekawą odezwę, podpisaną przez prezesa komisyi kongresowej , Mgr. rlHulst. Z odezwą tą śpieszymy się podzielić z naszymi czytelnikami.

Pierwszy międzynarodowy, naukowy Kongres katolicki odbył się w r. 1888. Powodzenie Kongresu tego, zachęciło jego twórców do powtórzenia go w r. 1891. W chwili zabrania się do niezbędnych przygotowań, zwracając się po raz drugi do tych, którzy przed dwoma laty byli ich współpracownikami, zamierzają oni nadto zyskać nową klientelę i rozwinąć działalność, uznaną przez sędziów bardzo kompetentnych za poważną i rozsądną.

Celem niniejszej odezwy jest wezwanie w szranki tych, którzy w pierwszym kongresie nie wzięli udziału. Aby dojść do tego celu, musimy wyrazić to, czegośmy chcieli, cośmy zrobili, i co nam pozostaje do zrobienia.

I.

Zamiarem naszym było zwołać kongres międzynarodowy, który zajmowałby się nauką, a w którego obradach braliby udział sami katolicy. Z początku zamiar ten napotkał trzy rodzaje przeciwników.

Nieprzyjaciele naszej wiary oświadczyli, iż dwa postawione powyżej warunki wykluczają się wzajemnie, ponieważ bezstronne badanie naukowe nie da się pogodzić z uległością umysłu względem dogmatów.

Trwożliwi katolicy widzieli w zgromadzeniu tego rodzaju niebezpieczeństwo dla zdrowej nauki. Zajmowanoby się w niem niewątpliwie zaznaczeniem granic, w których wiedza ludzka śmiała i ruchliwa styka się z objawionymi prawdami; w pracy tej główną rolę odegrałyby zuchwałe opinie, które władza kościelna musiałaby potępić ku wielkiej radości tych, co ją uważają za nieprzejednanego wroga umysłowego postępu.

Wreszcie pomiędzy ludźmi nauce się oddającym, kilku uważało ten zamysł za bezcelowy a niebezpieczny. Wiedza godna tej nazwy trzyma się zdała od wszelkiego sekciarskiego ducha; żąda ona poszanowania pewników, zdobytych zapomocą prawdziwie naukowej metody, ze swej strony zaś szanuje twierdzenia religijne, znajdujące w zdrowej