7648595190

NAUKOWEGO I SPOŁECZNEGO. 299

przy tak znacznej liczbie delikatnych znaczków; zastąpiono go, po bardzo licznych próbach, walcem z masy woskowej, (o średnicy 5 cm. długości 8 cm., a grubości ścian ^x/₂ cm) który nasadza się na wałek metalowy, wprawiony w ruch obrotowy motorem elektycznym.

Lecz i masa woskowa początkowo nie wydawała czystych głosów. Badania mikroskopiczne wykazały, że najmniejszy pyłek, zawarty w masie, był 3 — 4 razy grubszy, niż zagłębienia na walcu działaniem głosu wyryte, wskutek czego guziczek odtwarzacza utykał na każdym pyłku i sprawiał drgania płytki szklannej całkiem niewłaściwe. Dopiero drogą chemiczną znaleziono sposoby wytworzenia zupełnie jednolitej masy woskowej, wolnej od wszelkiego kurzu. Zdawało się, że już cel zupełnie osiągnięty, tymczasem nawet po najdokładniejszem wygładzeniu walca, głosom odtworzonym towarzyszyło niemiłe syczenie. Powtórne badania mikroskopowe wykazały, że chociaż walec był nadzwyczaj gładki, mimo to znajdowały się jeszcze na nim liczne zagłębienia, na które odtwarzacz wcale nie był obojętny. Edison wymyślił i    na to środek    zaradczy. Oto do kabłąka, podtrzymującego    przesyłacz

i    odtwarzacz,    przytwierdził szczególnego    kształtu dłutko    tokarskie,

którego ostrze nawet pod mikroskopem jest prostolinijne, podczas gdy ostrze najlepszej brzytwy wygląda pod mikroskopem jakby piłka o drobnych i nieregularnych ząbkach

Gdy walec się obraca, natenczas dłutko zbiera z masy woskowej wióra grubości \/₃₀ —¹/₄₀ mm., a tern samem wygładza powierzchnię walca jak najdokładniej, bez najmniejszych zagłębień lub wypukłości.

Dłutko to służy zarazem do usunięcia pisma z walca, które powstaje z zagłębień mniejszych niż Y^o milimetra.

Ponieważ    grubość ścian walca wynosi 5 mm., przeto    można go

zapomocą tego    dłutka 200 razy obtoczyć.    Przyjąwszy, że    tylko 150

razy można zapisać ten sam walec, a za każdą rażą pomieścić na nim 1500 słów, to jest prawie tyle, co na jednym arkuszu pisma; wypadnie, że na jednym walcu da się tyle słów utrwalić, ile na 150 arkuszach napisać.

Edison zamierza użycie nowego fonografu jak najbardziej rozpowszechnić, i uczynić je jak najprzystępniejszern, z tego powodu walce z masy woskowej będą sprzedawane stosunkowo bardzo tanio , bo po 40—50 feników za sztukę, co w porównaniu z ceną 150 arkuszy papieru bardzo korzystnie się przedstawia. Do utrwalenia i przechowania mowy lub śpiewu na dłuższe czasy, sporządza Edison walce asfaltowe o cienkiej powłoce masy woskowej, sztuka po 5 feników.

20*