7648595341

444 SPRAWOZDANIE Z KUCHU RELIGIJNEGO,

cznie do przegranej przyznać się musiała, ku prawu i ku wyższej, moralnej, religijnej broni, tem większego nabierają znaczenia: ogłoszony na kilka dni przed okazaniem się cesarskicłi reskryptów, manifest Centrum do katolickich wyborców, i program owa, wyj a ś ni aj ą c a ten ni amfę st, a r ó wni e ż przed ok a z a-niem się reskryptów wypowiedziana mowa Windtłiorsta. W manifeście czytamy dosłownie :

lako najskuteczniejszej broni we walce z domokracyą socyalną użyeby należało działalności Kościoła i jego organów ; środek ten przyniósłby o wiele lepsze skutki, niż wszystkie prawa wyjątkowe, ponieważ wzmocniłby ducha chrześcijańskiego i w pracodawcy i w robotniku.

Czuwając nad ścisłein zachowaniem federalistyeznej zasady w cesarstwie niemieckiem, z radością przyczyniać się będziemy do wszystkich środków, mających na celu polepszenie doli warstw pracujących.

Nie zażyjemy spokoju, ni odpoczynku, dopóki po tylekroć zawo-towane prawa protekcyjne nie zostaną ogłoszone; w szczególności prawo o święceniu i odpoczynku niedzielnym, i prawo ograniczające pracę kobiet i dzieci.

W toczącej się o tak ważne sprawy walce między patronami a robotnikami działać będziemy rozjemczo, popierając każdy kompromis, mogący zadowolnić interesa obu stron.

Jak poprzednio , tak i nadal pracować będziemy nad podniesieniem drobnych rzemieślników i będziemy się starać, wedle możności, zadość uczynić słusznym ich skargom.

Odnośne oświadczenia Windtłiorsta brzmią:

Chcąc zwalczyć socyalizm, zreformować należy obecny system szkolny : należy wykluczyć zgubne, fałszywe nauki równie z uniwersytetów, jak i ze szkół elementarnych; należy przywrócić religii utracone, lub silniej zapewnić jej zajmowane dotąd stanowisko. Pragniemy walczyć z socyalistyczną agitacyą, ale walczyć perswazyą, gorliwością, dobrym przykładem. W tym celu wróćcież nakoniec wolność naszemu Kościołowi, wróćcież nam środki do rozwinięcia zbawiennej działalności, wróćcie nam zakony... Idźmy do urn pomni naszego hasła: Z Bogiem, za prawdę, wolność i prawo!