7960663275

stóp i I cal. zanurzenie przy pełuem obc a^eniu 16 stóp i 9 cali.

Szybkość robocza obliczona jest na 13.6 węzłów (600 kim. na dobę).

Maszynę statek otrzyma parowa o potrójnem rozprężeniu, połączoną z turbina niskiego c^:śnicnia systemu Bauer-Wacha. o mocy około 1500 KM. Zostanie ona umieszczona wraz z kotłownia w środku długości statku. Bunkry (pomieszczenia na węg el dla kotłów) obliczone zostały na 210 ton.

Wyglądem zwnętrznym będzie on przypominał statki ..Lublin** i ,.Lwów“ szybkość iednak otrzyma większa o 1 węzeł, w związku z czem kształt jego będzie nieco bardziej wydłużony.

Jak widać z zamieszczonego o-bok rysunku statek mieć hedzie nowoczesna sylwetkę z prostym dziobem i zaokrąglona pełna rufa w części nadwodnej (t. zw. rufa kra-żownicza) oraz podwójne dno.

Ponieważ istnieje możliwość zatrudnienia go w przyszłości także

1    w żegludze na wodach wschodniego Bałtyku, otrzyma on specjalne wzmocnienia przeciw lodowe.

Na pokładzie ustawione zostaną

2    żelazne maszty z 8 wys ęgmcami (żórawiki przymasztowe), z czego

6    o nośnoci po 5 ton i 2 po 10 ton,

7    parowych wind ładunkowych i 1 parowa winda kotwiczna.

Oświetlenie statek otrzyma elektryczne. ogrzewanie zaś parowe.

Prócz pomieszczeń na towary siatek zostanie wyposażony także w wygodne pomieszczenie dla 12 pasażerów, obszerna jadalnię i pa-larnę.

Cena statku laczire z częściami zapasowemi i inwentarzem wynosi około 57.000 funtów szterlingów. płatnych w ratach, zabezpieczonych na h.potece statku.

Termin ukończenia budowy przewidywany jest na dzień 15 marca 1934 r. Z dniem tym polskiej marynarce handlowei przybyć ma jeszcze jedna, niewielka wprawdzie, ale cenna jednostka morska.

STANISŁAW. KOSKO,

DZIEJE POLSKIEJ KULTURY NA POMORZU

II. PRUSKIE I POLSKIE ZASADY KONSERWACJI ZABYTKÓW NA POMORZU

ku był skład piwa), a co gorzej, rozbierano je, nie wyłaczaiac zamku w Mallorgu, na budowę urzędów i t. d. Jak zaznacza X. Bolesław Makowski w swej cennej, a nader pożytecznej pracy ..Sztuka na Pomorzu** Toruń 1932, do której stale będziemy powracali, już lat temu kilkadz esiat Sem-brzycki w czasopiśmie ,.AIt-preussische Monatsschrift**, wy-chodzacem w Królewcu, napięt-

Malborg. Komnata zakonna.

nował winę pruska, przeciwstawiając ja kulturalnej zasłudze polskiej. W r. 1832 posunięto się do tego. że ze względów fortyfikacyjnych rozebrano w Toruń u cały kościół i klasztor Dominikanów. ukończony jeszcze w roku 1334. Na szczęście zachowały się zdjęcia z r. 1745, świadczące, że była to budowla wspaniała i ciekawa.

Jeżeli w dawnych czasach nie.

W dawnych wiekach, tak dziś jasne i ścisłe, pojęcie zabytku w ogólności n e istn ało. Nawet za włoskiego renesansu, gdy rzeźby starożytne budziły najwyższy zachwyt, ceniono je nic dla ich starożytności. ale dla względów estetycznych i nie starano się o zachowanie pierwotnego wyglądu, przeciwne odnawiano je i odświeżano. Budowle w danych o-kresach dowolnie przemieniano

Malborg. „Komnata panów zakonnych*' na zamku.

wedle wymagań nowego stylu, do starych dobudowywano nowe, ba. nawet uchodziło za rzecz wielce niewłaściwa pozostawianie kościołów, zamków, czy domów miejskeh, czy dworów wiejskeh w dawnym wyglądzie. To też przerabiano wszystko na sposób współczesny, a tylko tam. gdzie brak było środków, zmian nie czyniono. Niejedna rzeźbę

czy malowidło ścienne gotyckie odsłonięto dopiero w nowszych czasach z pod powłoki gipsowej, która je zakryto za baroku czy rokoka, a niejeden cenny obraz odnaleziono w ukryciu. Niejednokrotnie ocaliła malowidło czy rzeźbę jedynie sława cudowności. Dopiero, gdy po wojnach napoleońskich nastał czas romantyzmu, zwrócono się do pełnego romantycznych porywów i czynów średniowiecza i zaczęto ce- _; nić, a nawet dosyć nieudolnie naśladować gotyk. Gniewano się. że późniejsze style pozmieniały go. czy poniszczyły, a stąd powstała zasada czystości stylu, to jest konieczności usuwania wszelkich późniejszych dodatków, w czem znów zwykle grubo przesadzono. Pod koniec XIX wieku zmień ono zapatrywania, uważając. że każdy styl był wyrazem panujących w swym czasie upodobań i że właśnie w budowlach zabytkowych, przez późniejsze dodatki, uwydatnia się cała hi-storja rozwom upodbań. nie mówiąc już o tern. że nagrobki, tablice, czy napisy pamiątkowe, stanowią same za siebie mniej czy więcej cenne pamiatk: historyczne. Jak każda nowa myśl, tak i te zasady, przyjęły się w jednych stronach wcześniej, a w .n-nych później. Zobaczymy, jak je stosowano na Pomorzu i jaka z tego korzyść odnosiły zabytki.

Prusacy po za ęciu Pomorza, choćby ze względów historycznych, powinni byli otoczyć opieka zamki, dawne gniazda krzyżackie. tymczasem zam eniano je na magazyny, szpitale czy koszary (w Dz ałdowie do ostatni :h czasów w pozostałościach zam

4