8331763506

Optymalizacja podatkowa przedsiębiorców... 41

podatkowe i ściganego przez to prawo uchylania się od opodatkowania. Konflikt interesów między fiskalnym podejściem do opodatkowania przedsiębiorców a możliwościami optymalizowania przez nich ciężaru daninowego został w wielu krajach w dostatecznym zakresie rozwiązany i optymalizacja podatkowa znalazła swoje właściwe miejsce. Tam najczęściej postrzegana jest jako normalne działanie, zmierzające do zminimalizowania ciężaru daninowego. Jednak w Polsce nadal często kojarzona jest z obejściem prawa, a stosujący ją często uważani są za przestępców.

Wszelkim konstrukcjom podatkowym zawsze towarzyszył powstający na ich tle opór podatkowy. Wyróżniamy: pasywny opór podatkowy, na który składają się wszelkie, najczęściej podświadome, działania zmierzające do obniżenia obciążeń podatkowych, m.in. poziom oraz struktura gospodarki, poziom technologiczny, moralny stan społeczeństwa, dyscyplina i wychowanie gospodarcze, tendencja do oszczędzania, oraz aktywny opór podatkowy, który konstruują wszelkie środki działania i zaniechania skierowane przeciwko władzy podatkowej w celu odrzucenia podatku. W tym wypadku wyróżniamy unikanie opodatkowania i oszustwo podatkowe. Kluczem do zinterpretowania różnicy pomiędzy optymalizacją podatkową a oszustwem podatkowym jest istota aktywnego oporu podatkowego związanego z unikaniem opodatkowania i oszustwem podatkowym. Odnosi się to do legalnych i nielegalnych metod obniżania ciężaru daninowego, zgodnie ze schematem zamieszczonym na rysunku 3.

Dążenie do zgodnego z prawem zmniejszania przez przedsiębiorców ich obciążeń podatkowych należy akceptować, włączyć do obowiązującego porządku prawnego, potwierdzić odpowiednimi zabezpieczeniami prawnymi, gdyż nie można działań realizujących optymalizację podatkową uznawać za niedozwolone i zagrożone restrykq'ami.

W ostatnich latach ocena zjawiska optymalizacji podatkowej w kontekście zgodności z obowiązującym prawem była przedmiotem wielu orzeczeń, zarówno sądów krajowych, jak i ETS. W swych wyrokach sądy administracyjne podkreślają, że wybór najkorzystniejszego podatkowo rozwiązania, gdy mieści się ono w granicach obowiązującego porządku prawnego, nie może być traktowany jako obejście prawa. Inne opinie zawierają jeszcze bardziej radykalne stanowiska stwierdzające, że nie ma żadnej podstawy prawnej, aby w procesach optymalizacji podatkowej przyjmować zasadę, że strony powinny zawsze regulować swoje stosunki cywilnoprawne w sposób najbardziej dla fiskusa korzystny [Radwański,