8508892550

Nauczanie i uczenie się jako zespół działań nauczycielskich i uczniowskich, przebiegający w sposób regularny i powtarzający się, nazwiemy procesem. Dla podkreślenia związku i zależności między tymi dwoma procesami nadaje się im często wspólną nazwę - proces nauczania-uczenia się.

Nauczanie szkolne wymaga świadomego i aktywnego współdziałania nauczycieli i uczniów. Zadaniem nauczyciela jest tworzenie warunków do uczenia się ucznia, uczenie go jak się uczyć, a także współorganizowanie wraz z nim tego procesu. Rolą nauczyciela jest organizowanie środowiska uczenia się, a więc tego wszystkiego, co uczestniczy w konstruowaniu nowej wiedzy o świecie, a co obejmuje wiedzę uprzednią, styl poznawczy uczącego się oraz relacje między uczącym się a przedmiotem poznania.

Nauczyciel celowo i w sposób zamierzony, bezpośrednio przez uczenie, organizuje działalność poznawczą uczących się i, kierując ich uczeniem się, ma doprowadzić do oczekiwanych efektów. Czynności nauczania towarzyszy kontrola i ocena stopnia opanowania nowego materiału. Można więc powiedzieć - pisze Cz. Kupisiewicz - że na proces nauczania-uczenia się składają się, po pierwsze, czynności uczenia się (to jest stwarzanie warunków sprzyjających opanowaniu przez uczniów określonego zasobu wiadomości, umiejętności i nawyków), po drugie, towarzysząca im kontrola, dzięki której warunki do uczenia się mogą być doskonalone oraz na jej podstawie mogą być podejmowane zabiegi korektywne [Cz. Kupisiewicz, 1995, s. 18]. Zabiegi te stanowią podstawę oceny prawidłowości procesu nauczania, mają też na celu zapobieganie lub likwidowanie ewentualnych błędów i niepowodzeń w szkolnej nauce uczniów. Nauczanie szkolne jest procesem długotrwałym i niezwykle złożonym, determinowanym przez cele, treść, osobowość nauczyciela, zasób wiedzy wyjściowej uczniów, materialne i techniczne wyposażenie szkoły oraz wiele innych czynników [Cz. Kupisiewicz, 2005, s. 23].

Z cytowanych definicji i określeń terminu nauczanie wynika, iż jest to system odpowiednich zabiegów, działań nauczyciela, na który składają się takie czynności, jak inicjowanie (inspirowanie), planowanie, organizowanie, kierowanie, kontrola i korekta. Istotną cechą nauczania jest niewątpliwie kierowanie aktywnością uczniów. Jeżeli nauczanie ma dać pożądane efekty, to nauczyciel musi poprawnie wypełniać funkcję organizatora i kierownika tego procesu. Instrumentem nauczania w ręku nauczyciela jest jego

19