Poziomica w metodyce nauczania-uczenia się
Czytanie rysunku poziomicowego nastręcza uczniom sporo trudności. Wynikają one przede wszystkim z braku umiejętności widzenia, a raczej wydobycia trzeciego wymiaru z płaszczyzny dwuwymiarowej. Tę zdolność trudno rozwinąć bez zaangażowania wyobraźni przestrzennej, którą uczniowie mają opanowaną w niejednakowym stopniu. Na taki stan rzeczy z jednej strony wpływa różna predyspozycja percepcyjna uczniów (czynnik wewnętrzny), a z drugiej - brak odpowiednich ćwiczeń kierujących procesem odbioru i przetwarzania treści zawartych w materiale ikonograficznym (czynnik zewnętrzny).
Do najczęściej popełnianych przez uczniów błędów należą: nieprawidłowa
interpretacja wysokości punktów znajdujących się pomiędzy poziomicami, brak skojarzenia zmieniających się odstępów pomiędzy poziomicami ze zmianą nachylenia terenu, przypisywanie jednakowej wysokości nad poziom morza całemu przedziałowi wysokościowemu (szczególnie widoczne przy konstrukcji profilu) oraz niepoprawne wyznaczanie dolin oraz grzbietów na podstawie układu poziomic. Aby uniknąć powyżej nadmienionych jak również innych błędów warto poświęcić odrobinę czasu na staranne przygotowanie się do zajęć. Pomocą służyć ma treść niniejszego rozdziału, który składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej z nich znajdziemy odrobinę niezbędnej teorii na temat poziomicy, w drugiej natomiast przejdziemy do ćwiczeń praktycznych wykonywanych przez uczniów zarówno w terenie, jak i w pracowni geograficznej.
3.1. Poziomica w metodyce nauczania-uczenia się - teoria
Poziomice są wynalazkiem, który pozwala wyobraźni człowieka na przekształcenie płaskiego obrazu przedstawionego na mapie w obraz przestrzenny, trójwymiarowy. Kto widzi je po raz pierwszy, nie dostrzeże w nich nic nadzwyczajnego, jedynie kręte linie tworzące swoistego rodzaju labirynty. To pierwsze, niekorzystne wrażenie wynika przede wszystkim z braku podstawowych informacji na temat poziomicy. A przecież te niepozorne linie o zróżnicowanym przebiegu czynią treść mapy jakże bogatszą. Każde wygięcie układu poziomic coś oznacza: raz będzie to dolina o łagodnych zboczach, innym razem strome pasmo górskie z przełęczami, a jeszcze indziej pojedynczy pagórek bądź kotlina. Istotne są także odległości pomiędzy sąsiadującymi ze sobą poziomicami. Ich interpretacja pozwala m.in. na określenie stopnia pochyłości przedstawianego na mapie terenu.
1