9742848897

ci upośledzonych umysłowo metody nauczania i uczenia się znajdują w omawianej koncepcji swój wyraz w nastawionym na jedno dziecko sposobie pracy. Do tego dostosowane jest tempo nauczania, poziom abstrakcji i wymagań.

Ćwiczenia kształcące zmysły dzielą się na grupy, które adresowane są do zmysłów: wzroku, słuchu, powonienia i smaku, a także zmysłu stereognostycz-nego oraz zmysłu ogólnej wrażliwości (dotyku, ciepła, równowagi). Materiał ćwiczeniowy jest tak dobrany, że początkowo wywołuje u dziecka ciekawość i zainteresowanie, a następnie umożliwia pobudzenie jego aktywności i rozwój intelektu. Podczas ćwiczeń dziecko uczy się krytycznie kontrolować swoją pracę i stopniowo uwalnia się od kontroli dorosłych. W uzyskiwaniu samogon-troli pomagają mu zawarte w materiale wskazówki (np. znaczki zrobione pod spodem pracy) i posiadana wiedza. Pedagogika Montessori zakłada wstępne zademonstrowanie dziecku odpowiedniego sposobu postępowania z materiałem. Montessori nazywa to wprowadzenie „Lekcją”. Następuje ona wówczas, gdy dziecko wykazuje specyficzne zainteresowanie określonym materiałem albo kiedy dorosły stwierdzi, że występuje u dziecka okres szczególnej wrażliwości na ten rodzaj materiału.

Każda „lekcja” rozpoczyna się od „prezentacji”. Podczas niej należy ograniczyć liczbę ćwiczonych zmysłów (np. wyeliminować bodźce wzrokowe w celu lepszego poznania różnic w dotyku). Prezentacja powinna być prosta i niezwykle wyraźna, ważne jest, aby podczas jej trwania zaznaczyć cechy charakterystyczne materiału. Montessori pisze: „Czynność musi mówić sama za siebie. Nie chcemy, aby dziecko wyuczyło się tej czynności, ponieważ to myśmy ja wymyślili” (Montessori 1984). Właściwej prezentacji sprzyja:

— wcześniejsze przygotowanie pomieszczenia i pomocy do ćwiczeń,

— dobre przygotowanie dorosłego (znajomość materiału i dokładne, precyzyjne posługiwanie się nim),

— znajomość dziecka (jego potrzeb rozwojowych i zainteresowań),

— przyjęcie przez dorosłego roli „pośrednika” pomiędzy dzieckiem a materiałem,

— wybranie „stosownej” chwili,

— wprowadzenie dobrej, przyjacielskiej, skoncentrowanej na dziecku atmosfery. Zajęcia rozpoczynamy od wybrania miejsca pracy i przyniesienia razem z

dzieckiem materiału. Miejsce pracy powinno gwarantować dziecku dobrą, niczym nie zakłócona obserwację materiału ćwiczeniowego. Podczas jego prezentacji należy jak najmniej mówić, za to zwracać uwagę na dokładność i ekonomię ruchów. Należy również koncentrować się na detalach i podkreślać wszystkie ważne momenty. W czasie prezentacji nie korygujemy błędów dziecka. Po uzyskaniu przez dziecko odpowiednich doświadczeń zmysłowych przeprowadzamy „trzystopniową lekcję”. Jej celem jest wywołanie skojarzenia

Rewalidacja nr 1/1997

Ccntnnn Melodyczne Pomocy Psy chologiczno-Pedagogicznej