8508892657

Logistyka - nauka

GIDLEWSKI Mirosław¹ JEMIOŁ Leszek² POSUNIAK Paweł³

Weryfikacja metod obliczeniowych stosowanych do wyznaczania energii potrzebnej do deformacji pojazdów podczas zderzeń bocznych

WSTĘP

Zderzenia boczne samochodów są najczęściej występującymi w Polsce rodzajami zderzeń pojazdów w ruchu. W 2013 roku tego typu zderzenia stanowiły prawie 30 % wszystkich wypadków drogowych. Istotnym elementem rekonstrukcji tego typu wypadków jest wyznaczenie prędkości pojazdów bezpośrednio przed zderzeniem. Pomocne w zrealizowaniu tego celu jest wyznaczenie wartości energii utraconej na deformację pojazdów w czasie zderzenia. Do wyznaczania energii potrzebnej do deformacji samochodu rzeczoznawcy wykorzystują różne metody obliczeniowe. Każda z tych metod oprócz wymiarów odkształconej powierzchni wymaga znajomości wartości sztywności deformowanych części samochodów uczestniczących w zderzeniu. Niestety w literaturze fachowej podawane są najczęściej jedynie wartości zastępczych sztywności przodu samochodu, natomiast wartości sztywności dotyczących boku lub tyłu pojazdu odnoszą do konstrukcji sprzed ponad 30 lat. W dodatku wszystkie podawane w literaturze wartości sztywności zastępczych zostały wyznaczone na podstawie prób zderzeniowych polegających na zderzeniach pojazdów ze sztywną barierą. Nie jest jasne czy uzyskane w ten sposób wyniki można wykorzystywać do analizy przebiegu zderzeń samochodów między sobą.

W Przemysłowym Instytucie Motoryzacji przeprowadzono szereg eksperymentów polegających na zderzeniu czołowo-bocznym dwóch samochodów osobowych w ruchu. Pojazd A poruszał się z prędkością ok. 50 km/h i uderzał prostopadle w bok pojazdu B, jadącego z prędkością dwukrotnie mniejszą. Do prób zderzeniowych wykorzystano samochody marki Honda, model Accord, z okresu produkcji od 1998 do 2002 roku (VI generacja). Deformacje pojazdów powstałe w czasie zderzenia opisywano jakościowo oraz ilościowo. Wyznaczono również wartości energii utraconej na deformacje samochodów uczestniczących w zderzeniu. Do weryfikacji metod wykorzystywanych przez rzeczoznawców do wyznaczania energii zużytej na odkształcenia samochodu zostaną wykorzystane wyniki uzyskane dzięki analizie przebiegu dwóch prób zderzeniowych oznaczonych numerami Z3 i Z4. Próby te polegały na uderzeniu przodu samochodu A w przednią oś samochodu B.

1 WYBRANE METODY WYZNACZANIA ENERGII DEFORMACJI

Najbardziej rozpowszechnionymi wśród rzeczoznawców, metodami wyznaczania energii deformacji są: metoda uproszczona oraz metoda McHenry’ego. By właściwie wyznaczyć wartość pochłoniętej przez nadwozie samochodu energii, należy ustalić m. in. sztywność zastępczą pojazdu. W tym celu można skorzystać z informacji podawanych w literaturze fachowej bądź wyznaczyć wartość sztywności zastępczej na podstawie danych z testów zderzeniowych. Rzetelną bazą danych dysponuje amerykańska agencja NationalHighwayTrafficSafety Administration (NHTSA) [5]. Wyniki zrealizowanych prób zderzeniowych udostępniane są na stronach internetowych NHTSA, w formie raportów z badań.

'Uniwersytet Technologiczno-Huntanistyczm im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu. Wydział Mechaniczny. Instytut Eksploatacji Pojazdów i Maszyn; 26-600 Radom; ul. Chronrego45. ni.: [phone], [e-mail]. Przemysłowy Instylul Motoryzacji w Warszawie; 03-301 Waiszawa, ul. Jagicllottska 55

26-600 Radom; ul. Chromego 45, tel.: +48 48 36l-76-66.lcszek [e-mail]

Logistyka 6/2014