8598055234

180 Ewa Michałowska

rystykę osobowości. Zaliczamy do nich: neurotyczność, ekstrawersję, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność.

Neurotyczność związana jest z niską stabilnością emocjonalną, wysokim poziomem lęku, wrogości, irytacji i gniewu, trudnościami w radzeniu sobie ze stresem.

Ekstrawersja przejawia się zdolnością do odczuwania pozytywnych emocji, optymizmem życiowym, towarzyskością i otwartością na kontakty towarzyskie.

Otwartość na doświadczenia wiąże się ze zdolnością do aktywnego poszukiwania nowych doświadczeń, ciekawością poznawczą, tole-rancyjnością.

Ugodowość to wymiar charakteryzujący relacje jednostki z innymi ludźmi. Związana jest z zaufaniem społecznym, empatią, zdolnością do współpracy i otwartością.

Sumienność to cecha opisująca zakres intensywności i silę motywacji związanej z realizacją celu oraz stopień integracji motywów i działań. Wyraża się w skrupulatności, obowiązkowości, rzetelności i silnej woli (Zawadzki, Strelau, Szczepaniak, Śliwińska, 1998).

Psychologowie humanistyczni uważają, że rozwój zdrowego, dorosłego człowieka dokonuje się pod wpływem systemu wartości, których realizację uważają za pożądaną, nawet w przypadku, gdy nie jest to w pełni możliwe. Wartości motywują, aktywizują i nadają kierunek działaniu jednostki wpływając na rozwój jej poczucia tożsamości i doświadczania sensu życia.

Teoria wartości M. Schellera zakłada, że wartości zarówno w swej treści jak i w swym istnieniu są niezależne i całkowicie autonomiczne wobec podmiotu przeżywającego wartościowość, jak również w stosunku do subiektywnych przeżyć skierowanych na wartość. Mają one charakter absolutny i ponadczasowy (Błasiak, 2002).

W prezentowanym badaniu wykorzystano Skalę Wartości Schel-lerowskich, która analizuje wartości hedonistyczne, witalne, prawdy, moralne i święte. Autor skali, P. Brzozowski, określił, że podskala wartości hedonistycznych zawiera preferencje dostatniego życia, miłości erotycznej, posiadania, przyjemności, radości życia, wygody, wypoczynku, życia pełnego wrażeń.

Na podskalę wartości witalnych składają się: odporność na zmęczenie, siła fizyczna, sprawność, sprężystość ciała, umiejętność znoszenia chłodu i głodu.