Odkładająca się stale płytka nazębna jest niewidoczna dla oka. Dopiero grube złogi nazębne, pokryte luźnym osadem resztek pokarmowych stają się zauważalne.
Aby uwidocznić płytkę nazębną stosuje się jej wybarwianie różnymi związkami chemicznymi. Jest to praktyczny sposób kontroli jamy ustnej pozwalający ocenić zaniedbania pacjenta lub jego postępy w nauce i stosowaniu różnych metod higieny uzębienia.
W celu samokontroli stopnia czyszczenia zębów dla uwidocznienia trudno widocznej płytki bakteryjnej dobrze nadają się tabletki z erytrozyną. Są one polecane również dzieciom do uwidocznienia miejsc źle oczyszczanych. Są bardzo przydatne podczas przeprowadzania instruktażu prawidłowego przestrzegania higieny jamy ustnej. Tabletkę należy rozgryźć, zmieszać ze śliną i trzymać w ustach około 30 sek. Następnie należy usta przepłukać wodą. Złogi wybarwiają się na czerwono. Stosowanie tabletek co pewien czas przed umyciem zębów pozwala na uwidocznienie miejsc szczególnego odkładania się płytki nazębnej, możemy skorygować technikę oczyszczania zębów, ma również wpływ na zwiększenie motywacji do starannej higieny jamy ustnej.
Z innych przyborów higienicznych na uwagę zasługuje nitka dentystyczna lub taśma, szczególnie fluorkowana w celu zapobiegania próchnicy powierzchni stycznych. Używanie nitki poleca się już dzieciom od 10 roku życia.
Uzupełnieniem utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej jest stosowanie różnego rodzaju płynów. Płukanie częściowo wspomaga oczyszczanie zębów, głównie przez mechaniczne działanie w miejscach, do których szczoteczka nie dociera. Zastosowanie płukania powoduje przede wszystkim rozluźnienie resztek pokarmowych i niektórych nalotów oraz usunięcie z jamy ustnej dużej liczby bakterii.
Ostatnio w profilaktyce próchnicy zwraca się uwagę na stosowanie gumy do żucia jako środka wspomagającego utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej. Żucie gumy stymuluje wydzielanie śliny, zwiększa jej przepływ i poprawia samooczyszczanie jamy ustnej z resztek pokarmowych. Powoduje też produkcję śliny o zwiększonej zdolności neutralizowania kwasów w płytce bakteryjnej. Żucie gumy sprzyja wręcz remineralizacji szkliwa. Producenci gum starają się zwiększyć te korzystne właściwości gum do żucia przez wyeliminowanie z ich składu cukru i zastąpienie go nieszkodliwymi substytutami. Trzeba jednak zaznaczyć, iż żucie gumy powinno trwać ok. 15-30 minut pojedzeniu i nie powinno być długotrwałe ze względu na możliwość zaburzeń czynnościowych narządu żucia.
Okresowe badania kontrolne
Powstawanie próchnicy zębów jest wynikiem wzajemnych oddziaływań pomiędzy szkliwem, środowiskiem (śliną), płytką bakteryjną i spożywaniem węglowodanów. Płytka bakteryjna odgrywa ważną rolę w powstawaniu próchnicy, ponieważ to bakterie płytki wytwarzają kwasy z cukrów. Wiadomo też, że tworzące się kwasy płytki atakują powierzchnię szkliwa i pozbawiają ją minerałów, tworząc na powierzchni małe mikrouszkodzenia. Obszary te zwane