8812711620

Zuzanna Adamska

Ewaluacja

Niewątpliwie, dzięki przeprowadzonym analizom, podczas projektowania nowej funkcji w istniejącym kompleksie, udało się uniknąć wielu kolizji, a sam proces projektowy przebiegał gładko. Niemniej jednak nie sposób jednoznacznie stwierdzić, czy zasługą tego była tylko prawidłowo dobrana funkcja, czy może po prostu fakt dogłębnego poznania opracowywanych obiektów podczas żmudnych analiz.

W tabeli 3 wyraźnie widoczne jest, że pomimo rzetelnego opracowania analitycznego, niemożliwe jest ustalenie zgodności dla wszystkich omawianych zagadnień. Między innymi dlatego przedstawiony system oceny zgodności nie powinien przerodzić się w system punktowy. Ponadto, i przede wszystkim, zabytek jako dzieło wyjątkowe, jedyne w swoim rodzaju, nie powinien być oceniany przez pryzmat jakiejkolwiek punktacji. Stąd też należy podkreślić, iż omawiana metoda, aby mogła być skuteczna, musi być poparta dogłębnymi analizami, na równi z doświadczeniem miejsca i jego klimatu.

Choć w drodze weryfikacji okazało się, iż omawiana metoda nie daje jednoznacznej odpowiedzi, jaka funkcja powinna być zlokalizowana w danym budynku, to możliwe okazało się wyeliminowanie na wczesnym etapie pracy wielu funkcji, które przy próbie adaptacji mogłyby okazać się niszczące dla obiektu. Być może dzięki jej wykorzystaniu przez Służby Ochrony Zabytków, czy też samorządy terytorialne, zwiększyłaby się liczba racjonalnych adaptacji obiektów zabytkowych. Oczywiście w takiej sytuacji niezbędne by było dopracowanie metody¹⁷, a może również jej zróżnicowanie w zależności od potrzeb (rodzaju obiektu, położenia geograficznego, lokalizacji w mieście, na wsi, etc.).

Warto również jeszcze raz podkreślić, że aby użycie tej metody miało sens powinna być ona zastosowana przed wyborem funkcji dla obiektu, czyli zazwyczaj jeszcze przed pojawieniem się inwestora. Podstawowym bowiem założeniem jej stosowania jest wyeliminowanie funkcji szczególnie szkodliwych i wymagających znaczących przekształceń. Nie powinna natomiast determinować jednej, konkretnej funkcji, ani tym bardziej, stanowić jedynie argumentu dla ukonstytuowania funkcji wybranej dla budynku, bez szczegółowych analiz. Zwraca się uwagę, iż nie dość wnikliwe przeanalizowanie wyników zawczasu, może doprowadzić do błędnych wniosków. To również mogłoby być wykorzystane dla uzasadnienia post factum wyboru w istocie błędnej funkcji dla zabytku.

Przykładem niech stanie się jedna z funkcji branych pod uwagę podczas testowania metody -hala sportowa. Podstawowymi cechami, jakie musi spełnić obiekt, w którym chcielibyśmy zlokalizować funkcje sportowe, to jego wymiary wewnętrzne netto (szerokość, długość, wysokość). Dla hali wielofunkcyjnej, np. towarzyszącej szkole, przyjmuje się minimalne wymiary 15 x 27 x 5,5 m. Oczywiście oprócz samych wymiarów obiekt taki powinien mieć również możliwość oświetlenia naturalnego, instalację elektryczną umożliwiającą jego oświetlenie sztuczne, odpowiednią ilość towarzyszących miejsc parkingowych, możliwość zlokalizowania zaplecza sanitarno - magazynowego, etc. Za to wymagana temperatura wewnętrzna i izolacyjność termiczna przegród może być niższa niż dla obiektów mieszkalnych, usługowych, czy biurowych. Można sobie wyobrazić sytuację, gdy inwestor, założywszy wyjściowo funkcję hali sportowej, używa przytaczanej metody, aby udowodnić słuszność lokalizowania właśnie tej funkcji w konkretnym budynku. Przy czym wykonuje wybiórcze analizy dotyczące tylko interesującej go funkcji i wyniki przedstawia w taki sposób, że niewidoczna jest żadna kolizja. Tymczasem w rzeczywistości okazuje się, że wysokość wewnętrzna została podana do pokrycia dachowego, nie zaś do spodu konstrukcji dachowej, gdzie wynosi zaledwie 3 m, w oczywisty sposób całkowicie eliminując możliwość bezkolizyjnego wprowadzenia funkcji hali sportowej.

Podobnych przykładów można by wyobrazić sobie tysiące, a życie niewątpliwie jeszcze przynajmniej potroiłoby ich liczbę. Należy zatem pamiętać, że żadna metoda nie zastąpi eksperta, a może jedynie stanowić narzędzie wspomagające wykonywaną przez niego pracę.

¹⁷ Podstawowym elementem wymagającym szczegółowego opracowania jest wybór zagadnień, poddawanych analizie. W przytaczanym przypadku część z nich okazała się mało pomocna, podczas gdy zauważono braki w sprecyzowaniu innych.