8658359239

525

Recenzje

arkusza wzorcowego (1953) w ciągu lat czterech urzędy pomiarowe poszczególnych krajów NRF wydały zaledwie 15 arkuszy nowej mapy.

Artykuł Z. Drzewieckiej pt. Mapy plastyczne Army Map Serińce, zamieszczony w zeszycie 11 (s. 423—424), omawia pokrótce wyprodukowane w ostatnim dziesięcioleciu przez tę instytucję mapy wyciśnięte wypukło z materiału plastycznego¹. Autorka omawia tutaj również i pewne wady tych map: wysoki koszt, trudności w pomiarze odległości, niemożliwość składania arkusza.

Z dziesiątka recenzji kartograficznych zamieszczonych w roczniku, większość dotyczy rozmaitych wydawnictw PPWK. Recenzentami tych wydawnictw są częściowo pracownicy tej instytucji. Do niektórych recenzji dołączono wycinki z omawianej mapy (Mapa Polski w skali 1 : 500 000, PPWK, nr 4, s. 164), względnie całkowity egzemplarz mapy (Mapa Tatr i Pienin, skala 1 : 75 000, PPWK, nr 7, s. 283— 284). Do słusznych na ogół, ale fragmentarycznych uwag recenzentów tych map należałoby dodać kilka szczegółów. Prekursorką mapy 1 : 500 000 była mapa o podobnym charakterze przygotowana już w r. 1946 do druku pod osobistym kierunkiem prof. E. Romera; nie mogła ona jednak być wydana z powodu sprzeciwów ówczesnej cenzury. Na mapie Tatr i Pienin znajdujemy parę drobnych błędów w nazewnictwie słowackim (Metodoly zamiast Medodoly i to dwukrotnie; błędne umieszczenie napisu „Moryho osada“), a także luki w sieci ścieżek (brak używanej od dawna i wspominanej we wszystkich przewodnikach drogi na Osterwę od południa). Nieco jednostronny i niepełny charakter ma również większa część innych ocen, przeważnie za mało uwagi zwracających na geograficzną treść map; szczęśliwym wyjątkiem jest tu ocena serii Przeglądowa mapa świata pióra J. Flisa (nr 2, s. 83—84). W zeszycie 9 (s. 364—365) znajdujemy też odpowiedź dyrekcji PPWK na recenzje jej wydawnictw.

Na tym kończy się kartograficzna zawartość rocznika. Zawiera on jednak jeszcze poza tym kilka artykułów, mogących zainteresować geografa z innych względów. Przede wszystkim wymienić tu należy referat znanego hydrotechnika-planisty prof. A. Tuszki pt. Zagadnienia gospodarki wodnej w Polsce i związane z tym zadania służby geodezyjnej (nr 6 i 8, s. 209—213 i 295—299). Prócz spraw polskiej gospodarki wodnej autor omawia tu porównawczo również i analogiczne zagadnienia w innych krajach oraz sposoby, jakimi je rozwiązano. Podaje on też dane o naturalnych podstawach gospodarki wodnej w Polsce (s. 295—296) i o planowanych budowlach wodnych (s. 297—298), dopiero na końcu dołączając kilka słów o potrzebnych w związku z tym szczegółowych zdjęciach (s. 293—299).

Drugi artykuł pozakartograficzny mogący tu zainteresować geografów, to Badania złóż torfowych na obszarach urządzeń rolnych T. W e y c h e r t a (nr 8, s. 308— 312). Zaczynając od rozważań o potrzebie oceny torfowisk przy opracowywaniu projektów urządzeń, autor przechodzi następnie do warunków powstawania torfowisk i ich rozwoju, a wreszcie podawszy charakterystyki ich głównych typów u nas, omawia sposoby badania stopnia ich rozkładu oraz organizację całości badań.

Dziedzinę pośrednio tylko związaną z kartografią, ale interesującą geografów porusza artykuł J. Wereszczyńskiego o radarowym wyznaczaniu położenia punktów pt. System Decca jako pomoc w pracach geodezyjnych (nr 4, s. 139—141). Autor ten wykłada tu rzecz zwięźle, ale miejscami niedość jasno; czytelnik pragnący wykorzystać podane przezeń wiadomości będzie musiał uprzednio wziąć do ręki jakiś dostatecznie przystępny podręcznik z tej dziedziny (np. M. Kry-

1

Postępowanie to opisane zostało przez T. Bukłada w artykule Mapy plastyczne. „Przegląd Geograficzny" t. XXVII z. 1, s. 135—141.