8857685926

104 Krzysztof Piech

•    próby porozumień międzynarodowych objęły też produkcję rolną np. przyjęty w 1931 r. plan Chadbourne’a, na mocy którego miano ograniczyć produkcie cukru przez 10 krajów (w tym Polska); w efekcie w latach 1929-1934 obniżyły one produkcję z 12,9 do 5,8 min ton rocznie, ale w tym samum czasie inne państwa odnotowały wzrost produkcji z 15 do 20,2 min ton; końcowy efekt porozumień był mały,

•    luty 1931 r. - konferencja państw-eksporterów zboża z Europy Środkowej i Wschodniej z krajami importerami europejskimi; nie przyniosła większych efektów;

•    kwiecień 1932 r., Londyn - przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, Niemiec dyskutowali nad rozwiązaniem problemów gospodarczych Austrii, Czechosłowacji, Węgier, Jugosławii, Rumunii; nie podjęto żadnych decyzji;

•    1932 r., Ottawa - ułatwiono wymianę handlową w obrębie Wspólnoty Brytyjskiej i utrudniono handel z resztą świata;

•    czerwiec 1933 r., Londyn - konferencja pod auspicjami Ligi Narodów zwołana w celu zawarcia porozumienia w sprawie znoszenia barier handlu zagranicznego, zniesienia regulacji dewizowej, koordynacji polityki walutowej, kontroli produkcji i obrotu towarami handlu światowego; cele te nie zostały osiągnięte - brak efektów konferencji,

Tak więc działania na arenie międzynarodowej były dość chaotyczne i nie przynosiły oczekiwanych rezultatów. W tej sytuacji każdy kraj starał się wychodzić z kryzysu na własną rękę. Brak więc było skutecznej współpracy międzynarodowej. \Afyrazem potrzeby zmiany tego stanu było powołanie instytucji w Bretton Woods.³⁹ Po II wojnie światowej rolę koordynacji międzynarodowej polityki gospodarczej starał się przejąć utworzony Międzynarodowy Fundusz Walutowy, mający działać na rzecz rozwoju międzynarodowego handlu i przeciwdziałać kryzysom walutowym.

Polityka gospodarcza Wielkiej Brytanii

W wyniku kryzysu spadły obroty handlowe Stanów Zjednoczonych, dzięki czemu Wielka Brytania ponownie stała się w 1934 r. największym importerem i eksporterem na świecie, ale tylko do 1937 r. Nieskuteczne były próby międzynarodowej polityki gospodarczej, wobec czego Wielka Brytania starała się ją prowadzić na własną rękę z państwami należącego do Commonwealth (por. wyżej, 1932 r. - Ottawa).⁴⁰ Spośród działań limitacyjnych wprowadzono kontrolę wydobycia i cen węgla, podobnie jak w Stanach Zjednoczonych wprowadzono ustawodawstwo społeczne. Na podstawie ustawy z 1934 r. rząd starał się skłaniać firmy prywatne do przeniesienia się do miejsc o szczególnie wysokim bezrobociu lub wspomagając tworzenie tam nowych spółek. W kraju tym narodziła się (mimo stosowania pewnych jej elementów wcześniej w Stanach Zjednoczonych) nowa teoria ekonomiczna -

³⁹    Można się jednak zastanawiać, czy ich działalność spełnia obecnie oczekiwania np. zapobiegania występowania światowych kryzysów. Być może w tym celu powinna istnieć międzynarodowa, skoordynowana polityka. Występuje ona na poziomach regionalnych, np. Mercosur, Unia Europejska, NAFTA. Spełniają pewną rolę (zwłaszcza UE) w przeciwdziałaniu negatywnym tendencjom, lecz nie są w stanie zapobiec spadkowi światowego PKB. Grupują się również kraje o podobnym rozwoju, np. G-8, G-22.

⁴⁰    W polityce wielu krajów funt odgrywał dużą rolę. Państwami tymi były głównie dominia brytyjskie (od roku 1931 na mocy II Statutu Westminsterskiego miały już swobodę ustawodawczą). Zmiany zachodzące w Zjednoczonym Królestwie były uważnie śledzone przez inne rządy.