9003499594

podstaw nowożytnej epistemologii, ujmuje on bowiem byt ludzki z bardzo ograniczonej perspektywy, zapoznając jego najbardziej źródłowe struktury. Właściwą metodą uchwycenia fenomenu Dasein, podkreśla Heidegger, jest „analityka egzystencji”, która ma „każdorazowo własne jestestwo {Dasein) udostępnić jemu samemu w jego byciowym charakterze, tropiąc samowyobcowanie, którym owo jestestwo jest dotknięte. W hermeneutyce wytwarza się dla jestestwa pewna możliwość stania się dla siebie samego rozumiejącym”⁷⁸. Oznacza to, że byt ludzki powinien zająć specyficzną postawę wobec własnej egzystencji, postawę „przytomności”, aby dostrzec, czy raczej uprzytomnić sobie jej prawdę. Prawda ta, jak powiada autor w Byciu i czasie, jako prawda bycia, jest przed nami ukryta, w tym sensie, że to, co jawi się bytowi ludzkiemu w potocznym doświad-

7Q

czeniu, a więc poszczególne jednostkowe byty, skrywa samo bycie . Zapominanie o byciu i koncentracja jedynie na bytach, sprawia, że egzystencja ludzka staje się nieautentyczna.

Jednakże najistotniejszym rysem Dasein jest fakt, że z istoty odnosi się on rozumieją-co do rzeczywistości. Podkreślmy, że nie należy pojmować tutaj ani rozumienia jako pewnej dyspozycji podmiotu, ani rzeczywistości jako zbioru bytów jednostkowych. Jak już wspomniałem wyżej, dla Heideggera pierwotną kategorią nie jest świadomość, i jej dyspozycje, lecz bycie-w-świecie, „wrzucenie w bytowanie”. Dasein rozumie bycie w tym sensie, że jest otwarte na horyzont sensu, w obrębie którego dopiero staje się możliwe rozumienie poszczególnych bytów. A zatem poznająca świadomość zawsze już antycypuje istnienie prestruktury rozumienia, ową „otwartość” Dasein jako pierwotnego odniesienia się do bycia. Z kolei rzeczywistość nie jest zbiorem bytów „stojących” naprzeciw podmiotu, nie jest też Husserlowskim „korelatem świadomości”. Byty stają się

on

dla Dasein „wewnątrzświatowe” , a oznacza to, że Dasein me jest mezaangażowanym obserwatorem, przeciwnie: świat jest czymś, z czym jesteśmy „zaznajomieni”, gdzie czujemy się „swojsko”.

Kluczowe w tym względzie są pojęcia: „narzędzie” i „poręczność”. Heidegger analizując fenomen bycia-w-świecie wskazuje, że podstawową jego cechą jest fakt, że Dasein odnosi się do świata jako „zatroskanie” nie na sposób spostrzeżenia, lecz na sposób „ma-

⁷⁸    M. Heidegger: Ontologie. Frankfurt n.M 1988, s. 15. Tłum. A. Przyłębski. Cyt. za: A Przyłęb-ski: Hermeneutyczny..., s. 27.

⁷⁹    M. Heidegger: Bycie i czas..., s. 311.

⁸⁰    Ibidem, s. 92.

35