9003499601

gicznych i w tym sensie pełni rolę opracowywania warunków możliwości wszelkiego badania ontologicznego.

Oprócz perspektywy ontologicznej, hermeneutyka staje się podstawą badania dziejowego charakteru Dasein „jako ontycznego warunku możliwości historii”, umożliwiając w ten sposób „hermeneutykę” techniczną będącą dziedziną nauk humanistycznych ⁰⁴. Dziejowość Dasein oraz dziejowy charakter rozumienia, mimo że niezwykle istotne dla hermeneutyki, nie zostały przez Heideggera tematycznie rozwinięte. Dopiero Gadamer stara się wyeksplikować, co Dasein rozumie przez bycie, kierując swą refleksję na wielość dziejowych wykładni bycia, na wielość pojęciowych perspektyw, które składają się na szeroko pojętą tradycję i dzieje.

2. Pojecie rozumienia w filozofii H.-G. Gadamera

W swoim najważniejszym chyba dziele, jakim jest Prawda i metoda, Gadamer kontynuuje i rozwija określone wątki zapoczątkowane w Byciu i czasie. Dotyczy to przede wszystkim pojęcia rozumienia, jako podstawowego rysu Dasein. Fakt, że istotą Dasein jest rozumienie i rozumiejące odniesienie do bycia jest dla Gadamera oczywisty, jednak przekracza on perspektywę ontologiczną i stara się opowiedzieć na pytanie, jak kształtują się wykładnie bycia i w jaki sposób stanowią one warunki możliwości rozumienia w ogóle. W przedmowie do swego działa zaznacza, że jego zamierzenie nie ogranicza się jedynie do humanistyki czy też nauki i ich sposobów doświadczania, lecz dotyczy całości ludzkiego doświadczania świata i praktyki życiowej¹⁰⁵.

Analizując Gadamerowskie teksty trudno doszukać się w nich jednoznacznej definicji lub spójnej teorii rozumienia. Pojęcie to funkcjonuje w jego filozofii w różnych kontekstach, co jest po części wynikiem ogromnego obszaru zainteresowań tego filozofa . Przede wszystkim Gadamer przejmuje Heideggerowskie pojęcie rozumienia, jako wykładni bycia. Rozumienie jako egzystencja! jest uznane przez autora Prawdy i metody za podstawowe założenie tkwiące u podstaw wszelkich poznawczych odniesień człowieka do rzeczywistości, w tym także u podstaw rozumienia jako świadomego i refleksyjnego

¹⁰⁴ M. Heidegger: Bycie i czas..., s. 53.

⁰⁵ H.-G. Gadamer: Prawda i metoda..., s. 6.

¹⁰⁶ O różnorakim użyciu pojęcia „rozumienia” w Prawdzie i metodzie zob: A. Bronk: Rozumienie-dzieje-język. Filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadmera. Lublin 1988, s. 99 oraz P. Dybel: Granice rozumienia ..., s. 71.

41