922741171

STRONA 8 SŁOWO LUDU NUMER 75

STRONA 8 SŁOWO LUDU NUMER 75

W tym roku zabito nożem już osiem osób

Ostra śmierć

ceny mają swoją przeszłość w la- najłatwiej kupić, najłatwiej zgubić. Każdy nosi nóż w kieszeni.

Dziadek zarzeka się, źe pchnął nieboraka tylko jeden jedyny raz. Żegna się dzisiąj z wylewną przesadą, bije w piersi aż dudni, na wszystkie świętości przysięga, że to niechcący. A prawdę mówiąc, nie pamięta dokładnie o co poszło, dlaczego sięgnął po nóż.

- Nic wiem. nic pamiętam, nic nic wiem, panie. Siedemdziesiąt pięć lat przeżyłem i nigdy nic. Dopiero na onego musiałem mieć taki traf, nieszczęście takie, tak go trafiłem - szlocha na samo wspomnienie zdarzenia sprzed dwóch lat. Uderzył wtedy z rozmachem i pozbawił życia swojego dwudziestoletniego wnuka.

W policyjnych meldunkach z województwa kieleckiego jako narzędzie zbrodni najczęściej pojawia się nóż. Ostry, kilkucentymetrowy zaledwie kawałek zahartowanego metalu jest ciągłe nąjlcp-szym argumentem w każdej dyskusji. Przy pomocy scyzoryka rozstrzygane są zarówno na wsi, jak i w mieście sąsiedzkie awantury, kłótnie, naprawiane są doznane krzywdy. Tylko w ostatnich pięciu latach od noża właśnie zginęły w regionie świętokrzyskim trzydzieści dwie osoby. Ile osób zostało poranionych nic sposób ustalić. Drobne draśnięcia, rany z awantury na wiejskiej zabawie albo poważniejsze pokiereszowania zostają zwykle między swoimi. Ukryte są przed ciekawością obcych, leczone we własnym kręgu. Był w ruchu nóż, ktoś kogoś nauczył rozumu, zdobył dla siebie szacunek i wiejski mir. I wystarczy, nie ma o czym gadać.

Pogardliwie, ale przecież z odrobiną szacunku o kielczanach mówi się w sąsiednich regionach -.scyzoryki”. A oświętokrzyskiem w Zagłębiu Dąbrowskim, na Górnym Śląsku. w Krakowie mówi się po prostu: „Kraina latąjących noży" albo „Scyzorykowo". Takie o-tach, gdy z biedniackiej Kielecczyzny w poszukiwaniu lepszego życia wyruszyli młodzi ludzie do bardziej uprzemysłowionych regionów krąju. Matki i ojcowie żegnali swoich synów po swojemu: kobieta nic wiadomo kiedy wkładała do kuferka różaniec albo książeczkę do nabożeństwa, a ojciec dawał na drogę scyzoryk. Syn dobrze wiedział, kiedy i jak ma noża użyć. W kontaktach z pieron-skimi Hanysami, Krzyżakami z Pomorza, parasolarzami, galicja-kami, cenlusiami, góralami i mówiąc krótko z obcymi, kielczanin wygrywał sięgając za pazuchę. Po nóż. A jak już scyzoryk poszedł w ruch - klękajcie narody, leje się krew.

To było dawno, w czasach nic mierzonych telewizją, wideo, obrazkową cywilizacją, poziomem magistrów i inżynierów. Zmienił się krąjobraz kulturowy, inne są o-bycząjc, ale scyzoryk - jako argument pierwszej potrzeby - pozostał.

W Skarżysku-Kamiennej żona nie wytrzymała dłużej wiecznych awantur z mężem pjjanicą. Tym samym nożem, którym akurat kroiła chleb, machnęła z szerokim gestem. Gdy osunął się z jękiem na ziemię, zaczęła kłuć bez opamiętania raz koło razu. Aż do skutku, do chwili, gdy nic dawał znaku życia. Młody chłopak w Starachowicach dostawił nóż dziewczynie do szyi i wymusił posłuszeństwo. W Kielcach sąsiad przyłożył trzy razy sąsiadowi, aż krew chlusnęła na korytarz. Ostatni, bulwersujący opinię społeczną przypadek: sprawca odciął głowę I8-Ictniej dziewczynie, zadał jeszcze 55 kolejnych ciosów. W samym centrum miasta.

Dlaczego akurat nóż?

- Bo to jest nąjpcwnicjsza śmierć. Zdecydowana, a scyzoryk trudniej mu udowodnić, że to a-kurat on pchnął. Gdy się trafi dobrze, w dobre miejsce, gość nie ma prawa zipnąć - przechwala się osadzony w kieleckim areszcie nożownik. Zabił człowieka rozmyślnie, pchnął w brzuch, pociągnął ostrzem w górę. Jak na japońskich filmach o samurajach. „Kara-kiri mu k... zrobiłem" - chichocze.

Dlaczego właśnie nóż?

-    Ten pięcioccntymctrowy kawałek śmierci dodąje pewności siebie, dąje złudne poczucie siły. Wyciągnięty z kieszeni scyzoryk jest nie tylko ostrzeżeniem, ale także bardzo groźną bronią. Fakt, że wielu młodych mężczyzn nic ćwiczy się specjalnie w użyciu tego narzędzia, ale scyzoryk przy sobie spełnia taką samą rolę, jak w cywilizacji Zachodu gazowy pistolet. Ma służyć do samoobrony, ale w razie potrzeby jest kłującym żądłem - twierdzi psycholog.

Dlaczego nóż?

-    Bo działa zdecydowanie! -odpowiada lekarz kieleckiego Pogotowia Ratunkowego. - Uderzenie pięścią, kamieniem może nie przynieść spodziewanego skutku. Po ciosie zadanym z mniejszą silą przeciwnik może odpowiedzieć. Gdy trafi się nożem - nic ma prawa się podnieść. Jeżeli wyliże się, nabiera szacunku, bo pamięta kto go skaleczył. Jeżeli wyciągnie wnioski, nic będzie szukał rewanżu. Jeżeli jest jednak mściwy i zawzięty poszuka okazji, teraz on pchnie. I nakręca się spirala nieszczęść.

Tylko w tym roku w regionie kieleckim nóż przeciął życie ośmiu ofiarom. Kilkadziesiąt osób zostało zranionych. Co wieczór chirurdzy szyją poranionych w ręce, nogi. policzki, plecy, brzuchy.

RYSZARD BISKUP

Samobójcy

W ub. roku 100 osób z woj. radomskiego z własnej woli rozstało się z życiem (w ciągu dwóch miesięcy br. - już 20 osób), z tego 79 właśnie przez powieszenie.

Oto jeden z ostatnich przykładów: zdradzony mąż powiesił się na pętli z drutu kolczastego. Wcześniej zniszczył samochód, którym żona dojeżdżała do kochanka.

Rokrocznie w wyniku zamachów samobójczych ginie prawie tyle osób, co w wypadkach samochodowych.O ile te ostatnie zawsze były szeroko komentowane. to pierwsze okrywano skwapliwym milczeniem - temat tabu Nie powinno się jednak przemilczać faktów, które są (skrajnym wprawdzie, ale zawsze) wyznacznikiem społecznych frustracji Przyjrzyjmy się zatem statystyce, obrazującej wydarzenia samobójcze (na podstawie cytr udostępnianych przez policję woj radomskiego)

Najczęstszą przyczyną targnięcia się na życie są choroby psychiczne. Niemal tak samo liczna jest grupa osób, które nie mogą sobie poradzić z kłopotami rodzinnymi.

Zdecydowana większość samobójców to mężczyźni - 83 proc.

Psychologowie potwierdzają tezę, źe .słaba płeć" jest jednak bardziej odporna psychicznie na przeciwności losu Ponadto mężczyźni, którym ze względów obyczajowych I społecznych zwykło się przypisywać odpowiedzialność za utrzymanie rodziny, częściej ulegają depresji. Wśród spotykających Ich niepowodzeń życiowych najczęstsze to nieporozumienia rodzinne, brak pracy, trudności finansowe.

Znamienny jest teź wpływ alkoholu na zamachy samobójcze. Ok. 60 proc. mężczyzn targnęło się na życie w stanie nietrzeźwości.

Samobójcy to przeważnie o-soby żonate (zamężne) w wieku 31 - 70 łat Wśród najstarszych przeważają ludzie samotni, mający skromne środki utrzymania. Ze statystyk policyjnych wynika, Iź jest to stosunkowo nieliczna grupa. Ale nie wszystko teź trafia do tych zestawień. Istnieje duże prawdopodobieństwo. źe przynajmniej niektórzy lekarze, wystawiając świadectwo zgonu starszej osoby, ulegają namowom rodziny zmarłego I wpisują w nich naturalne przyczyny śmierci Sporo ludzi w po

deszłym wieku kończy życie, rzucając się pod koła samochodu lub pociąga

Zdarzania te rzadko kwalifikowane są jako samobójstwa (w ub. roku tylko 4),chyba że nie ma co do tego wątpliwości, częściej określa się je jako nieszczęśliwe wypadki drogowe.

Wśród kobiet ostatnio częściej jako przyczynę samobójstw podaje się stany depresyjne po urodzeniu dziecka.

W tym roku zanotowano dwa takie przypadki: 28-łetniej rado-mianki. która zażyta nadmierną ilość tabletek i 24-letnlej mieszkanki Szydłowca - wybrała śmierć przez powieszenie.

Policja nie prowadzi w przypadku samobójstw dociekliwego śledztwa (chyba źe podejrzewa kogoś drugiego o .pomoc" w tym zdarzeniu lub jeśli samobójca bezpośrednio przed śmiercią popełnił jakieś przestępstwo). Dlatego też policyjne dane na temat przyczyn odbierania sobie życia są z reguły niekompletne. Nie sposób stwierdzić jednoznacznie. czy sytuacja polityczno-gospodarcza kraju ma wpływ na liczbę samobójstw

Poprosiliśmy zatem o opinię dr Madeja Tarkowskiego, dyrektora Szpitala Psychiatrycznego w Krychno wicach

Jego zdaniem liczba samobójstw na tle ekonomicznym nie wzrosła w sposób istotny. Nadal jako najczęstszą przyczynę wymienia się choroby psychiczne. Czy one z kolei mają podłoże materialne? - Prawie nigdy nie są jedyną i bezpośrednią przyczyną zaburzeń psychicznych Chociaż, niewątpliwie, u niektórych samobójców (zdrowych czy chorych) poczucie beznadziejności w kiepskiej sytuacji materialnej może być istotnym motywem targnięcia się na życie.

Generalnie jednak dyr. Tarkowski uważa, iź obecnie to, co dzieje się w kraju, raczej mobilizuje ludzi do działania, a mato kogo załamuje. Stresy natury społecznej i gospodarczej jeszcze nie osiągnęły największego natężenia. Inna sprawa, źe higiena i profilaktyka zdrowia psychicznego jest w Polsce słabo rozwinięta, także z przyczyn ekonomicznych, ale to już temat na osobną publikację.

WOJCIECH SZCZEPAŃSKI