9372349330

97

Synowie Albionu wypędzili żydów w r, 1290. przedtem pozbawili ich jednak całego mienia. — Tosamo uczyniła Francya w r. 1294. — Tosamo nareszcie Hiszpania i Portugalia (1492, 1496).

Wszędzie pozbawiano żydów mienia, zwalniając się równocześnie przez wypędzenie wierzycieli od obowiązkowej a uciążliwej spłaty długów.

Wiek XIII*ty jest punktem rozwoju handlu i przemysłu — równocześnie w tym czasie zaczyna się rozwój cechów, służących prócz celów gospodarczych także towarzyskim i wyznaniowym. Naturalnie, iż wśród tych warunków żydzi nie mieli dostępu do całego szeregu zajęć i zawodów, które cechowo zrzeszone i zorganizowane były tylko chrześcijanom dostępne.

Rozwój stosunków handlowych przyniósł też ze sobą konieczną potrzebę obrotu pieniężnego. Środki pieniężne potrzebne były kupcom, potrzebne też były tej wielkiej masie świeckich książąt, ciągle cierpiących na brak funduszów.

Wśród tych warunków, żydzi, wykluczeni z innych gałęzi zarobkowania, mogli i musieli się rzucić na interesa pieniężne, poczęli pożyczać i stali się skutkiem tego lichwiarzami.

Pomijając te okoliczności, nie należy też o tern zapominać, iż żydzi jako własność panujących (servi camerae) musieli rzekomo doznawaną opiekę sowicie opłacać, składając największą część zarobków jako haracz swym książęcym protektorom.

Uznają to nawet sami panujący, nadając żydom przywileje lichwy w mniejszej lub większej rozciągłości. Tak n. p. Władysław, król czeski (1497) w swym edykcie podnosi,

7