9372349714

94

że cesarze niemieccy mianują ich „własnością skarbu" (Kammerknechte), aby ich zasłonić przeciw gniewom tłumów. Lecz i ta godność nie ochrania ich“.

Tak charaktęryzuje ówczesną rolę żydów — antysemita, Jeske Choiński.

Opinia publiczna potępia lichwiarza — słusznie pogardza tymi, którzy wykorzystują potrzebę i stan konieczności a nieraz położenie bez wyjścia bliźniego.

Ten zarzut lichwy generalnej - ogólnie pratykowanej — czynią antysemici żydom, popierając to stwierdzenie tem, iż religia żydowska pozwala, a nawet nakazuje żydom lichwę.

Stwierdzić jednak należy, iż teorya prawa kanonicznego z zakazem pożyczania na •odsetki jest żydowskiego wlaśnia pochodzenia. Prawo kanoniczne zakazywało trudnić się chrześcijanom tego rodzaju interesami pieniężnymi, religia zaś żydowska zajęła się zaś tylko żydami, zakazując im pożyczanie na odsetki swym współwyznawcom, natomiast zezwala im uprawianie interesów pieniężnych z obcymi.

W fakcie zezwolenia ustawowego na pożyczanie pieniędzy obcym na odsetki, nie mieści się w zupełności zezwolenie uprawiania lichwy — potrzebną też była li zła wola, złość i przewrotność antysemitów, by dojść do podobnej zupełnie fałszywej interpretacyi.

Nieprawdziwem też jest twierdzenie, iż żydzi od dawien dawna uprawiali lichwę, aż do czasów wojen krzyżowych, nie znajdujemy pod tym względem żadnych dowodów. Pisarze z okresu pogańsko - chrześcijańskiego drwią z żydów dowoli, ale lichwy im nie zarzucają.

Autor pierwszego „antysemickiego kate-