9372349726

j/1.    Krwiak podtwardówkowy.

stawiać się ma w następujący sposób: w miejscu, w którem żyły te uchodzą do zatoki żylnej strzałkowej górnej, opona pajęcza i twarda są ze sobą silnie zrośnięte. Przy wstrząśnieniu czaszki, czy gwałtow-niejszem przesunięciu się mózgu w obrębie czaszki, może nastąpić, w miejscu tego zespolenia opon i żył, do przerwania ciągłości i wylewu krwi do przestrzeni, leżącej pod oponą twardą (Trotter, 1914).

Spiller (1899) wywoływał doświadczalnie krwiaki podtwardówkowe u kotów i psów przez zranienie zatoki strzałkowej górnej. Już w pięć dni po zabiegu spostrzegał błony skrzepu, które w pięć tygodni były już zupełnie dojrzałe. P. Marie, Roussy i Laroche (1913), T. Putnam i J. Putnam (1927) oraz Gardner (1932) również próbowali wywołać doświadczalnie krwiaki podtwardówkowe, nie udało się im jednak uzyskać postępującego narastania krwiaka. P. Marie, Roussy i Laroche (1913) przypuszczają, że współdziała tu równocześnie jakiś bodziec chemiczny, lub bakteryjny, Wohlwill (1913) uważa, że narastanie krwiaka następuje dopiero wówczas, gdy uszkodzeniu przez uraz ulega jednocześnie sama opona twarda. Badania Russela i Caimsa (1934) rzucają bardzo ciekawe światło na mechanizm powstawania krwiaków podtwardówkowych. Spostrzegali oni cztery przypadki, w których krwiak wystąpił równocześnie z przerzutami nowotworu złośliwego do opony twardej. W przypadkach tych krwiak podtwardówkowy wytworzył się, według spostrzeżeń autorów, w wewnętrznej warstwie twardówki, a powstał wskutek pękania naczyń włosowatych, które uległy w tej warstwie znacznemu rozszerzeniu. Rozszerzenie tych naczyń powstało w związku z zaburzeniami krążenia warstwy zewnętrznej, gdzie naczynia krwionośne uległy za-czopowaniu przez komórki nowotworowe. Budowa krwiaka była we wszystkich przypadkach identyczna z budową krwiaka samoistnego i pourazowego, tak, że autorzy ci zastanawiają się, czy wogóle wszelkie krwiaki podtwardówkowe nie powstają wskutek zaburzeń krążenia w oponie twardej, wywołanych tym, lub innym czynnikiem.

Jeżeli się zważy dane, które według jednych mają przemawiać za urazowem pochodzeniem krwiaków podtwardówkowych, a według innych za ich pochodzeniem „samoistnem” (wskutek spraw chorobowych toczących się w twardówce), dochodzi się do następujących wniosków: Istnieją bezsprzecznie krwiaki pochodzenia urazowego obok samoistnych. Postępujące nawarstwianie krwiaków, tak jednych, jak drugich, jest zależne od czynników dzisiaj jeszcze bliżej nieznanych (krwawienia wtórne, osmoza płynów tkankowych i płynu mózgowo-rdzeniowego). Prawdopodobnie proces ten zależy od kilku czynników. Patogeneza krwiaków podtwardówkowych nie jest więc jeszcze zupełnie wyjaśniona.

Ostry krwiotok, napotykając w przestrzeni podtwardówkowej na nikły jedynie opór, przybiera zazwyczaj znaczne rozmiary. Przewlekły krwiak podtwardówkowy szerzy się zazwyczaj również na znacznej przestrzeni, od bieguna płata czołowego do bieguna płata potylicznego, ku dołowi, dochodząc do rowka Sylwjusza, rzadko natomiast sięga do płata skroniowego. Przyśrodkowo, skrzep sięga aż po sierp mózgu. Na podstawie czaszki urazowe krwiaki podtwardówkowe spotykamy rzadko (Naffziger, 1925; Rudder, 1926). Natomiast krwiak często pokrywa obie półkule mózgowe (Ciarla, 1913). Fleming i Jones (1927) oraz Frazier (1935) twierdzą, że zdarza się to w połowie przypadków.

Wylewy krwawe pod twardówkę, jako powikłanie złamania kości czaszki, lub następstwo stłuczenia, czy rany szarpanej mózgu, wylewu podpajęczynówkowego i t.