11
• poziom wykształcenia kadr pomocy społecznej (np. realizowanie potrzeb szkoleniowych zgłaszanych przez pracowników, ewaluacja szkoleń);
• współpraca między instytucjami pomocy społecznej na poziomie struktursamoiządowych oraz międzysektorowych (np. wypracowanie reguł współpracy między OPS i organizacjami pozarządowymi lub między OPS a szkołami i policją, powiatowymi urzędami pracy).
Są to bardzo ogólne zagadnienia, które są uszczegóławiane na różnych poziomach. W pomocy społecznej można wyróżnić co najmniej trzy takie poziomy: systemu, instytucji, klienta. Mówiąc o poziomie systemu, mam na myśli działania podejmowane przez wszelkie instytucje pomocy społecznej (również organizacje pozarządowe działające w tym obszarze) oraz system prawny i otoczenie, w którym one działają; system odnosi się do problemów społecznych, które mają być niwelowane poprzez działania w jego ramach. Poziom instytucji to z kolei działania podejmowane w ramach pojedynczej instytucji oraz jej organizacja i zarządzanie wewnątrz niej, co również ma wpływ na podejmowane działania. I w końcu poziom klienta to działania podejmowane zarówno przez jednostkę lub rodzinę, która zmaga się z danym problemem, jak i na rzecz tej jednostki/rodziny przez innych, również przez instytucje. Rozpatrując to na przykładzie problemu ubóstwa, na poziomie systemu mogą być podejmowane działania ustawodawcze oraz poprawiające współdziałanie różnych instytucji powołanych do zwalczania skutków tego problemu, czy też wprowadzających standardy oferowanych przez nie usług. Poszczególne instytucje działają zgodnie z przypisanymi im zadaniami i kompetencjami w poszczególnych obszarach (inne działania podejmują ośrodki pomocy społecznej, a inne organizacje pozarządowe działające na rzecz osób ubogich). Mają też różne systemy organizacyjne i podejście do osób potrzebujących pomocy. Wymiar ubóstwa jest jeszcze inny z punktu widzenia osoby bądź rodziny, której ten problem bezpośrednio dotyczy. To ta rodzina wykorzystując przede wszystkim własne zasoby, a jeśli one nie wystarczą, to zasoby instytucji i systemu, stara się przezwyciężyć problem niewystarczających środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb.
Wymiarybadawczesąpomocnew tym, aby uświadomić i uszczegółowić zakres swoich poszukiwań ich zakres, bowiem im szerszy zakres badań tym trudniejsze są do przeprowadzenia. Innym wymiarem jest zasięg przestrzenny i tu można wyróżnić poziom lokalny (np. dzielnica, wieś, miasto, gmina, powiat), regionalny (najczęściej województwo lub kilka województw) oraz krajowy. Ten wymiar jest szczególnie pomocny przy analizie potrzeb i problemów danych społeczności. Poniżej znajdują się przykładowe obszary badawcze powstałe przez skrzyżowanie wymiaru poziomu analizy z wymiarem przestrzennym badań.
Tabela 2. Przykłady badań w pomocy społecznej
Wymiary |
System |
Instytucja |
Klient |
LOKALNY |
Zapotrzebowanie na stworzenie nowych instytucji aktywizacji osób niepełnosprawnych w gminie Dużej |
Współpraca ośrodka pomocy społecznej z innymi instytucjami w gminie Małej |
Profil społeczno-demograficzny klienta pomocy społecznej w gminie Małej |
koordynacja
=-y-=
aktywnej
integracji