9487209397

1. Lokalizacja działalności gospodarczej w teorii

Badaniem mechanizmów determinujących lokalizację działalności gospodarczej zajmują się głównie badacze geografii ekonomicznej. Obszar ten uwzględnia zagadnienia zarówno ekonomii, jak i nauk przestrzennych. Po to, aby zrozumieć mechanizmy tutaj działające, zwrócić należy uwagę na teorię zagadnienia. Pozwoli to lepiej zaobserwować ewaluację zachodzących tutaj zmian i procesów. Jak zauważył P. Aydalot¹, struktura terytorialna krajów (szczególnie zachodnich) uległa transformacji. Mechanizmy, które uwzględniały poprzednią strukturę przestrzenną są niezdolne do wyjaśnienia tego, co dzieje się obecnie.

Współczesne firmy istnieją w „burzliwym otoczeniu", na które składają się oprócz rewolucyjnego postępu wiedzy i technologii, również zmiany polityczne, społeczne i kulturowe. Wszystkie te czynniki oddziałują na firmy z zewnątrz, ale i skutkują wewnątrz nich, wpływając na sposoby określania celów, metody zarządzania, stosunki międzyludzkie, preferencje i oczekiwania pracowników. A wszystko to w zmiennym otoczeniu, ustawicznej niepewności i braku pełnej informacji². Zaledwie na początku lat 90. XX wieku G. Benko³ pisał, że współczesne osiągnięcia teoretyczne dotyczące zagadnień lokalizacyjnych są niewystarczające, a sama teoria lokalizacji znajduje się w kryzysie. Od tamtego momentu badacze zaproponowali kolejne modele i propozycje rozwiązań teoretycznych prawidłowości występujących w związku z lokalizacją, szczególnie przedsiębiorstw.

Zadaniem tego rozdziału jest przegląd dotychczasowej wiedzy na temat ewolucji myślenia o zagadnieniach związanych z czynnikami wpływającymi na proces podejmowania decyzji o lokalizacji działalności gospodarczej. Dominującym kluczem przedstawienia dostępnych teorii lokalizacji jest aspekt osi czasu, na której nanieść można kolejne rodzące się koncepcje tłumaczące, organizację procesów zarówno wytwarzania produktów, jak i świadczenia usług w kontekście doboru najkorzystniejszej dla wszystkich uczestników procesu ich lokalizacji.

Analizując główne kierunki teorii lokalizacyjnych można zauważyć, zdaniem G. Benko trzy grupy tendencji rozwojowych. Po pierwsze istotne jest znalezienie czynników lokalizacji

1

   P. Aydalot, D. Keeble, High Technolgy Industry and lnovatie Enviroments: The European Experience,

Routledge, London 1988

2

   T. Gruszecki, Współczesne teorie przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 118

3

   G. Benko, Geografia technopolii, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 1993, s. 18