strony8 9

1. Lokalizacja działalności gospodarczej

1.1. Przestrzeń - jej właściwości, ograniczenia, struktura

Działalność ludzka i każde zdarzenie z nią. związane odbywa się w jakimś miejscu w przestrzeni fizycznej. Właściwości tego miejsca określają warunki życia i pracy ludzi. Słowo „przestrzeń” należy rozumieć jako przestrzeń geodezyjna, tzn. odniesiona do naszego globu. Przestrzeń ziemską, określoną w trzech wymiarach (dwóch poziomych i jednym pionowym) traktujemy jako przestrzeń realną (rzeczywistą), wypełnioną zasobami naturalnymi i antropogenicznymi [por. Goryński 1982].

Zasoby naturalne Ziemi' to wszystkie komponenty atmosfery, litosfery hydrosfery i biosfery możliwe do wykorzystania. Są to zatem zarówno zasoby organiczne, tj. kompleksy flory i zespoły fauny, gleby oraz całe ekosystemy, jak również zasoby nieorganiczne, tj. powietrze atmosferyczne, wody, skały i minerały oraz przestrzeń². Zasoby antropogeniczne to z kolei wszystkie dobra powstałe w wyniku bezpośredniej lub pośredniej działalności człowieka.

Tak określona przestrzeń ziemska (geograficzna) posiada trzy podstawowe właściwości. Są to: ograniczoność, opór i zróżnicowanie [Malisz 1984],

Ograniczoność przestrzeni wyrażona jest poprzez jej skończone zasoby. Przestrzeń geograficzna, traktowana jako miejsce lokalizacji urządzeń gospodarczych i budynków mieszkalnych, może sprzyjać rozwojowi społeczno-' Zasoby naturalne Ziemi stanowią podstawową składową zasobów ekonomiiznych gospodarki, obok zasobów ludzkich (pracy, kwalifikacji i przedsiębiorczości), kapitału (m in Imdytików, maszyn, środków transportu) i technologii wytwarzania.

¹ l'i /<-:ilr/'ń .mim w sobie jest również zasobem.

Rys. 1. Wymiary przestrzeni ziemskiej

Dwa wymiary poziome przestrzeni pokrywają się z pojęciem długości i szerokości geograficznej, trzeci prostopadły do nich wymiar (pionowy) z gospodarczego punktu widzenia sięga kilka kilometrów w głąb litosfery (ze względu na położenie tzw. zasobów przemysłowych) oraz kilkanaście kilometrów ponad powierzchnię ziemi (ze względu na kształtowanie się klimatu i pułap ziemskiej komunikacji lotniczej).

Źródło: Opracowanie własne

-gospodarczemu lub też odwrotnie - może ograniczać ten rozwój. Ograniczenia mogą wyrażać się w sposób następujący:

a)    niedostatek wolnych terenów dla rolnictwa, przemysłu, budownictwa mieszkaniowego, transportu itp. (brak odpowiedniej przestrzeni),

b)    różnego rodzaju ograniczenia (progi) na które natrafiają miasta w swym rozwoju przestrzennym - mogą to być ograniczenia fizyczne (np. bariera wodna w postaci jeziora, niewłaściwa nośność gruntu), środowiskowe (np. zanieczyszczenia wody, hałas), funkcjonalne (np. niewłaściwe