9515745664

otyłości brzusznej (WHtR) u chłopców. Ryzyko to wzrastało sześciokrotnie u chłopców, którzy nie podejmowali regularnej aktywności fizycznej, w porównaniu do chłopców trenujących w klubach sportowych przynajmniej cztery godziny tygodniowo (OR=6,ll; 95% CI: 1,46-25,47). Palenie papierosów przez rodziców stanowiło istotny czynnik ryzyka wystąpienia centralnej kumulacji tkanki tłuszczowej u dzieci. Ryzyko to wzrastało trzykrotnie u dziewcząt (OR=2,94; 95% CI: 1,46-5,91), u chłopców natomiast wzrost ryzyka związany był z paleniem papierosów przez matki (OR=l,88; 95% CI: 1,03-4,13).

Uzyskane rezultaty, oparte na licznych, reprezentatywnych próbach populacji wielkomiejskiej, badanej dwukrotnie: w 1983 oraz 2000 roku wskazały na te zmienne biologiczne, społeczno-ekonomiczne oraz związane ze stylem życia, które stanowią istotne czynniki ryzyka wystąpienia otyłości brzusznej u dzieci i młodzieży. W działaniach profilaktycznych szczególną uwagę należy poświęcić dzieciom, których rodzice są otyli, prowadzą niezdrowy styl życia (palenie papierosów, brak aktywności fizycznej), cechuje ich brak wykształcenia i zła sytuacja ekonomiczna rodziny. Czynniki ryzyka otyłości brzusznej u dziewcząt stanowią w dużej mierze zmienne społeczne (wykształcenie rodziców, sytuacja ekonomiczna rodziny), natomiast u chłopców elementy stylu życia (aktywność fizyczna, palenie papierosów). Większe zróżnicowanie czynników ryzyka w kohorcie z 2000 roku, w porównaniu do kohorty 1983 roku, może wynikać z socjalnych i ekonomicznych zmian, które miały miejsce pod koniec ubiegłego wieku i skutkują rozwarstwieniem społeczno-ekonomicznym społeczeństwa. Z punktu widzenia prewencji otyłości i powikłań metabolicznych z niej wynikających na uwagę zasługuje fakt, że obok zmiennych biologicznych i społecznych, czynnikiem, który istotnie wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia otyłości brzusznej u chłopców jest podejmowanie intensywnej aktywności fizycznej w czasie wolnym.

Określenie częstości oraz czynników ryzyka występowania otyłości typu brzusznego u dzieci ze środowiska wiejskiego było tematem kolejnego opracowania: Suder A., Janusz M., Jagielski P„ Głodzik J„ Pałka T„ Cisoń T,. Pilch W, 2015, Prevalence and risk factors of abdominal obesity in Polish rural children. HOMO Journal of Comparative Humań Biology. 66. 4. 357-368. Analizę oparto na przekrojowej, reprezentatywnej próbie 3048 chłopców i dziewcząt badanych w latach 2009-2010 w szkołach podstawowych powiatu myślenickiego (południowa Polska). Badania antropometryczne i ankietowe przeprowadzono w ramach projektu: Wdrożenie idei szkól promujących zdrowie na terenie Powiatu Myślenickiego poprzez realizację wybranych programów profdaktyki i promocji zdrowia programu Polsko-

10