initAd();



































  Biochemia
  Biotechnologia
  Fizjologia
  Genetyka
  Medycyna
  Mikrobiologia
  Inne








   Biologii komórki
   Biologii molekularnej
   Medycyny molekularnej
   Histologii
   Botaniki
  
Leksykon medyczny
   Testy








   Botanika
   Budowa komórki
   Ewolucja
   Genetyka
   Medycyna
   Terminologia
   Zoologia








   A 
   B 
   C 
   D 
   E 
   F 
   G
   H 
   I 
   J 
   K 
   L 
   Ł 
   M
   N 
   O 
   P 
   R 
   S 
   Ś 
   T
   U 
   W 
   Z 
   Ż 
  Cała lista 








   Apoptoza
   PDB
   Biochemia
   Biotechnologia
   Czasopisma
   Książki
   Uczelnie
   Uniwersytety
   Zdjęcia

















 O nas
           Tu jesteś:  
Biologia.pl < Forum - Terminologia













Spinka do włosów

Ela, 5 kwietnia 2000:





Moje pytanie dotyczy struktury "spinki do włosów"...gdzie ona występuje?
W różnych podręcznikach i w/g różnych opinii zdania są podzielone...



Grzegorz Nalepa, 6 kwietnia 2000:



Zacznę od przypomnienia wszystkim, że ta romantyczna nazwa dotyczy struktur spotykanych w cząsteczkach kwasów nukleinowych.
Szpilka do włosów (hairpin) w DNA lub RNA może wyglądać tak:

...5\'-AACUCAAG-3\'...
CG
GC
GC
AU
UA


(klasyczna szpilka do włosów w jednoniciowym RNA)

...albo tak:

...5\'-CTGAGCATTGA-3\'...
GC
TA
AT
CG
AT
C A
A G
C T
C

(szpilka do włosów w pojedyńczym łańcuchu DNA, zakończona pętlą).

Jak widać szpilka do włosów tworzy się
wtedy, gdy w pojedyńczej nici kwasu nukleinowego znajdują się odcinki
komplementarne do innych odcinków tej samej nici. W takim przypadku w
obrębie jednego łańcucha polinukleotydowego powstają fragmenty o strukturze
podwójnej helisy, połączone wiązaniami wodorowymi.

Szpilka do włosów może być zakończona pętlą, kiedy komplementarne odcinki
są od siebie oddzielone fragmentem nie zawierającym komplementarnych do
siebie sekwencji. Szczególnie stabilne są pętle trój- i czteronukleotydowe
(tworzą się w nich jakieś dziwne układy wiązań wodorowych, które utrzymują
w miarę stały kształt pętli). Kiedy komplementarne sekwencje są polożone
bezpośrednio obok siebie, to szpilka do włosów kończy się ostro (tak jak na
pierwszym rysunku).

Do czego slużą szpilki do włosów? Te w kwasach nukleinowych często są
miejscami kontaktu pomiedzy RNA albo DNA a białkami albo innymi kwasami
nukleinowymi. Najbardziej znane cząsteczki RNA zawierające długie szpilki
do włosów to cząsteczki tRNA, w większości książek uparcie rysowane jako
koniczynki, chociaż tak wygladają tylko na schematach, a w trójwymiarowym
swiecie przypominają raczej niedokładnie zgiętą literę L. Mogą się o tym
przekonać szczęśliwi posiadacze płyty Biologia komorki. W każdym razie
pętla, na której znajduje się antykodon, też jest zakończeniem szpilki do
włosów.

Gdzie jeszcze? Na przykład w cząsteczkach rRNA. Tam służą do dokładnego
połączenia białek i cząsteczek rRNA tworzących rybosom.

Szpilki do włosów odgrywają ciekawą rolę w transkrypcji (odczytywaniu
informacji genetycznej) u bakterii - są sygnałem zakończenia transkrypcji.
W końcowej części genu znajduje się sekwencja, która po przepisaniu na RNA
tworzy szpilkę do włosów. Obecność takiej szpilki w świeżo wytwarzanej
cząsteczce RNA jest dla polimerazy RNA (enzymu przeprowadzającego
transkrypcję) sygnałem, ze gen się skończył.

Obiło mi się też o uszy, ze szpilki do włosów wystepują też w genomach
niektórych wirusów i ułatwiają pakowanie materiału genetycznego wirusów do
kapsydów białkowych...

Obecność szpilek do włosów w cząsteczkach kwasów nukleinowych nie zawsze
cieszy komórkę. Czasem takie szpilki trzeba bezwzględnie eliminować. Na
przykład podczas replikacji DNA. Wiadomo, że podwójna helisa jest
rozplatana przez odpowiednie enzymy na dwa pojedyńcze łańcuchy
nukleotydowe, a potem polimeraza DNA produkuje komplementarną nić do
każdego z tych łańcuchów - i już są dwie identyczne cząsteczki DNA zamiast
jednej. Problem polega na tym, że w pojedynczej nici nukleotydowej zupełnie
przypadkowo występują sekwencje wzajemnie do siebie komplementarne. Gdyby
rozplecione łańcuchy DNA swobodnie pływały sobie w jądrze komórkowym, to na
tych łańcuchach powstałoby pełno mniejszych i większych szpilek do włosów i
replikacja zostałaby zatrzymana, bo polimeraza DNA nie potrafi rozplatać
szpilek. Dlatego pojedyncze łańcuchy, które powstają po rozpleceniu
podwójnej helisy przez enzymy noszące nazwę helikaz, są natychmiast
pokrywane przez specjalne białka (SSCP, Single Strand-Binding Proteins).
Białka SSCP uniemożliwiają tworzenie się wiązań wodorowych pomiędzy
nukleotydami, więc nie tylko zapobiegają powstawaniu szpilek do włosów w
pojedynczych niciach replikowanego DNA, ale także nie pozwalają dwom
łańcuchom nukleotydowym znowu skręcić się w helisę. Potem enzymy
przeprowadzające replikację spychają białka SSCP z DNA i replikacja może
swobodnie przebiegać.




Ela, 6 kwietnia 2000:



Dziekuję za wyjaśnienie...to że występuje w kwasach nukleinowych to
wiedziałam i jaką pełni funkcję. Dokładnie chodzi mi o to czy struktura
ta występuje w beta-harmonijce. Spotkałam się z określeniem, że beta zwrot, lub skręt jest nazwany właśnie spinką.




Grzegorz Nalepa, 7 kwietnia 2000:




Rzeczywiście niektórzy używają słowa "hairpin" do określenia gwałtownego
zwrotu łańcucha polipeptydowego w obrębie beta-harmonijki. "Bialkowa"
szpilka do włosów wygląda podobnie, jak "nukleinowa".






Powrót na listę














CZWARTEK13 września 2001



Sponsor serwisu:











Jak szukać?
 
Znajdź






Zobacz także:




Leksykon medyczny



Kurs histologii






Wiedza i Życie 





Świat Nauki 





dlaczego.pl 





gimnazjum.pl 





liceum.pl 






mapaPolski.pl 






pilot.pl 
















Serwis nominowany do 'Złotej witryny' konkursu Webfestival 2001.

standard HTML 4.0Copyright © 1996 - 2001Prószyński i S-ka SAemail: [e-mail]