Zasady przedmiarowania robót ziemnych 3/2.1  Strona 1
3/2.1 Zasady przedmiarowania robót ziemnych
Przedmiar robót ziemnych należy określić w takich jednostkach Przedmiarowanie
miary, które odpowiadają określonemu rodzajowi budowli. robót ziemnych
Pod względem praktycznych uwarunkowań technicznych i orga-
nizacyjnych budowle ziemne można podzielić na:
" roboty przestrzenne, zwane kubaturowymi, które wykonuje się
jako czasowe lub stałe.
Jako czasowe określa się wykopy, które służą do wykonania fun-
damentów i elementów podziemnych obiektów budowlanych.
Ulegają one zasypaniu po zrealizowaniu robót budowlanych.
Jako stałe określa się wykopy lub nasypy, które służą do prze-
prowadzenia np. urządzeń hydrotechnicznych lub mogą być
samodzielnÄ… budowlÄ….
Dla tej grupy wykopów jednostką miary jest m3;
" roboty liniowe, obejmujÄ…ce wykopy i nasypy wÄ…skoprzestrzen-
ne, takie jak wykopy pod budynki niepodpiwniczone, drogi
kołowe, linie kolejowe, wały ochronne, instalacje zewnętrze
itp. Mogą być wykonywane jako czasowe lub stałe. Jednostką
miary tej grupy wykopów jest m3 z wyjątkiem robót energetycz-
nych, w których jednostką jest m;
" roboty powierzchniowe wykonywane na powierzchni placu
budowy i na małych głębokościach. Obejmują takie roboty jak
zdjęcie warstwy ziemi roślinnej, plantowanie terenu dla uzy-
skania wymaganych poziomów itp. Jednostką miary tej grupy
wykopów jest m2.
Powyższe roboty ziemne zaliczane są do grupy robót podstawo-
wych.
Wyróżnia się również grupę robót ziemnych towarzyszących,
która obejmuje:
" roboty przygotowawcze i pomiarowe,
" roboty wykończeniowe,
" roboty specjalistyczne,
" roboty porzÄ…dkowe.
Pax
dziernik 2006
02
3/2.1  Strona 2 Zasady przedmiarowania robót ziemnych
Przed przystąpieniem do procedury przedmiarowania należy do-
konać:
" klasyfikacji wykopów pod względem kształtów i wymiarów,
" klasyfikacji gruntów do odpowiedniej kategorii,
" ustalenia sposobu zabezpieczenia ścian wykopów i nasypów,
" ustalenia wymiarów wykopów.
Klasyfikacja wykopów pod względem kształtów i wymiarów
Wykopy Zaleca się przeprowadzenie klasyfikacji wykopów z uwzględnie-
niem parametrów technicznych, technologii robót ziemnych oraz
przeznaczenia wykopu.
Można przyjąć, że podstawowym parametrem technicznym przy
wykonywaniu wykopów w technologii ręcznej jest wymiar wy-
noszący 1,50 m. Wykonywanie wykopów w technologii zmecha-
nizowanej pozwala na zwiększenie wymiarów do 2,50 m. Nieza-
leżnie od przyjętych parametrów technicznych zaleca się również
uwzględniać przeznaczenie wykopu. Charakter robót budowlano-
instalacyjnych w wykopie powoduje zwiększenie wymiarów bez
zmiany kształtu wykopu lub nasypu.
Wyróżnia się następujące kształty wykopów:
Wykopy
" wykopy szerokoprzestrzenne o szerokości i długości na dnie
szerokoprzestrzenne
wykopu powyżej 1,50 m.
Zastosowanie: budynki podpiwniczone.
1,50 m
Rys. 1. Wykop szerokoprzestrzenny
Rys. 1. Wykop szerokoprzestrzenny
Wykopy
" wykopy wąskoprzestrzenne o szerokości dna wykopu do
- wykopy w skoprzestrzenne
wÄ…skoprzestrzenne
1,50 m i o nieograniczonej długości.
o szeroko ci dna wykopu do 1,50 m i o nieograniczonej długo ci.
zastosowanie: budynki niepodpiwniczone i budowle linowe.
Pax
dziernik 2006
Rys. 1. Wykop szerokoprzestrzenny
- wykopy w skoprzestrzenne
o szeroko ci dna wykopu do 1,50 m i o nieograniczonej długo ci.
zastosowanie: budynki niepodpiwniczone i budowle linowe.
Zasady przedmiarowania robót ziemnych 3/2.1  Strona 3
Zastosowanie: budynki niepodpiwniczone i budowle linowe.
Rys. 2. Wykop wÄ…skoprzestrzenny skopasmowy
Rys. 2. Wykop w
- wykopy jamiste
" wykopy cjamiste wywymiarach u ki runkach d 1,50 m. Wykop Wykopy jamiste
o kopu w ob dna ewykopu w oobu kierunkach
o wymiara h dna
do 1,50 m. Wykop wykonywany mechanicznie może mieć po-
wykonywany mechanicznie mo e mie powierzchnie do 9,0 m2.
wierzchnie do 9,0 m2.u
Zakwalifikowanie wykop w przedmiarowaniu do jamistego powinno
uwzgl dnia równie odległo  C mi dzy dolnymi kraw dziami
Zakwalifikowanie wykopu w przedmiarowaniu do jamistego
s siednich stóp (tabela 1).
powinno uwzględniać również odległość  C między dolnymi
krawędziami sąsiednich stóp (tabela 1).
Tabela 1
Graniczne wartości  c , przy głębokości h
Głębokość
Lp. i dla gruntów kategorii
wykopu
h
I-II III-IV V-VI
1. do 3 m 2,0 h 1,2 h 0,8 h
2. ponad 3 m 2,5 h 1,4 h 1,0 h
Gdy odległość rzeczywista  C jest mniejsza od wielkości gra-
nicznych  C podanych w tabeli 1, to wykopy pod budynki
niepodpiwniczone, a posadowione na oddzielnych stopach
przyjmuje siÄ™ do przedmiarowania jako wykopy wÄ…skoprze-
strzenne.
Zastosowanie: samodzielne wykopy stopowe w budownictwie
szkieletowym.
Pax
dziernik 2006
02
Lp. Wykopu i dla gruntów kategorii
h I-II III-IV V-VI
1 do 3 m 2,0 h 1,2 h 0,8 h
2 ponad 3 m 2,5 h 1,4 h 1,0 h
Gdy odległo rzeczywista  C jest mniejsza od wielko ci granicznych  C
podanych w tabeli 1, to wykopy pod budynki niepodpiwniczone, a
posadowione na oddzielnych stopach przyjmuje do przedmiarowania jako
wykopy w skoprzestrzenne.
Zastosowanie: samodzielne wykopy stopowe w budownictwie szkieletowym.
3/2.1  Strona 4 Zasady przedmiarowania robót ziemnych
Rys. 3. Wykop jamisty
Rys. 3. Wykop jamisty
Klasyfikacja gruntów
Klasyfikacja gruntów
Klasyfikacja gruntów Bardzo istotnym kryterium w procesie technologii robót ziemnych,
Bardzo istotnym kryterium w procesie technologii robót ziemnych, a tym
a tym samym w prawidłowym przedmiarowaniu zakresu robót,
samym w prawidłowym przedmiarowaniu zakresu robót, jest okre lenie
jest określenie kategorii gruntu zależnie od trudności ich odspaja-
kategorii gruntu zale nie od trudno ci ich odspajania. Podstawowe kategorie
nia. Podstawowe kategorie gruntów przedstawiono w tabeli 2.
gruntów przedstawiono w tabeli 2.
Tabela 2
Tabela 2
Przeciętne
Kate-
Rodzaj i charakterystyka spulchnienie
goria Trudność w odspajaniu
gruntu lub materiału po odspojeniu
gruntu
w %
1 2 3 4
I Gleba uprawna zaorana. 5 15 Bardzo mała trudność w od-
Piasek suchy niespoisty. spajaniu
Torf bez korzeni
II Gleba uprawna z darniną lub korze- 15 25 Grunty lekkie o małej trudności
niami. w odspajaniu
Piasek wilgotny i gliniasty
Pyły i lessy.
Nasypy z piasku z gruzem, tłuczniem
i odpadkami drewna.
Żwir luz
ny.
Torf z korzeniami
III Gleba uprawna z korzeniami grubo- 20 30 Grunty o średniej trudności
ści ponad 30 mm. w odspajaniu
Piasek półzwarty gliniasty.
Pyły i lessy małowilgotne.
Nasyp zleżały z piasku gliniastego
z gruzem.
Glina ciężka i iły wilgotne zwarte bez
głazów
Pax
dziernik 2006
Zasady przedmiarowania robót ziemnych 3/2.1  Strona 5
1 2 3 4
IV Glina ciężka i iły małowilgotne zwarte. 25 35 Grunty o dużej trudności w od-
Glina zwałowa z głazami. Less suchy spajaniu
zwarty. Nasyp zleżały z gliny lub iłu
z gruzem. Gruz budowlany z blokami
do 50 kg. Grube otoczaki o wymia-
rach do 90 mm
V Glina zwałowa z głazami stano- 30 45 Grunty o dużej trudności w od-
wiącymi do 30% objętości gruntu. spajaniu przy częściowym uży-
Gruz ceglany silnie scementowany ciu materiałów wybuchowych
w bloki. Margle średnio twarde. Iły
przewarstwione Å‚upkiem
VI X Margiel twardy. Skały od miękkich 45 50 Grunty o bardzo dużej trudno-
do twardych ści w odspajaniu przy użyciu
wyłącznie materiałów wybu-
chowych
Zakwalifikowanie gruntu do odpowiedniej kategorii trudności
odspajania przeprowadza się w oparciu o dane ujęte w projekcie
i dokumentacji geologicznej.
Na budowach o małym zakresie robót ziemnych, gdzie na ogół
brak dokumentacji geologicznej, należy wykonać wykopy prób-
ne. Badanie poligonowe gruntu z bezpośrednią oceną może być
podstawÄ… klasyfikacji gruntu do wykopu.
Ustalenie sposobu zabezpieczenia ścian wykopów i nasypów
Zabezpieczenie
ścian wykopów
Uwzględniając kategorię gruntu, głębokość wykopu, warunki
terenowe na budowie i uwarunkowania technologiczne, można
określić sposób zabezpieczenia ścian wykopu lub nasypu.
W gruntach suchych i nieobciążonych przy wykopie w pasie
o szerokości równej głębokości wykopu można wykonać ściany
pionowe bez zabezpieczenia (tabela 3).
Tabela 3
Głębokość ściany
Lp. Charakterystyka gruntu
pionowej wykopu [m]
1. Grunty luz
ne, suche małospoiste kategorii I II 1,00
2. Grunty twardoplastyczne półzwarte kategoria III 1,25
3. Grunty spoiste, zwarte, kategoria IV 1,50
4. Skały zwarte odspojone mechanicznie, kategoria V X 2,00
Pax
dziernik 2006
02
3/2.1  Strona 6 Zasady przedmiarowania robót ziemnych
- 5 -
Wykopy fundamentowe o głębokości większej niż głębokości
podane w tabeli 3 muszą mieć ściany zabezpieczone w sposób
naturalny lub sztuczny.
NaturalnNaturalnym sposobem zabezpieczenia są ściany ze skarpami.
ym sposobem zabezpieczenia s ciany ze skarpami.
Pochylenie skarpy okre la si stosunkiem gł boko ci wykopu  h do rzutu
Pochylenie skarpy Pochylenie skarpy określa się stosunkiem głębokości wykopu  h
skarpy ndo rzutu skarpy na płaszczyznę poziomą  m (rys. 4).
a płaszczyzn poziom  m (rys. 4).
×
Rys. 4. Określenie szerokości rozkopu
Rys. 4. Okre lenie szeroko ci rozkopu
Praktyczne wielko ci pochylenia skarpy wykopów czasowych mo na ustali
w zale nPraktyczne twielkości upochylenia ymiarów wykopu czasowych .
o ci od ka egorii gr ntu oraz w skarpy wykopów (tabela 4)
można ustalić w zależności od kategorii gruntu oraz wymiarów
Tabela 4wykopu (tabela 4).
Tabela 4
Skarpy nieobci one
Skarpy
Skarpy nieobciążone
Kategoria
Szeroko na dnie
obci one
Skarpy
Szerokość na dnie
gruntu
do 3,0 m ponad 3,0 m
obciążone
Kategoria
do 3,0 m ponad 3,0 m
gł boko [m] gł boko [m] gł boko [m]
gruntu
głębokość [m] głębokość [m] głębokość [m]
do 3,0 ponad 3,0 do 3,0 ponad 3,0 do 3,0 ponad 3,0
do 3,0 ponad 3,0 do 3,0 ponad 3,0 do 3,0
I :1,25
1:1,5 1ponad 3,0 1:1,5
1:1,25 1:1,5 1:1,25
I 1:1,25 1:1,5 1:1,25 1:1,5 1:1,25 1:1,5
II 1:1
1:1,25 1:1 1:1,25 1:1 1:1,25
II 1:1 1:1,25 1:1 1:1,25 1:1 1:1,25
III 1:0,67 1:0,75 1:0,5 1:0,67 1:0,67 1:0,75
III 1:0,67 1:0,75 1:0,5 1:0,67 1:0,67 1:0,75
IV 1:0,5 1:0,67 1:0,35 1:0,50 1:0,5 1:0,67
IV 1:0,5 1:0,67 1:0,67
V-X 1:0,1 1: 1:0,35 1: 1:0,50 1: 1:0,5 1:0,2 1:0,35
0,2 0,1 0,2
V-X 1:0,1 1:0,2 1:0,1 1:0,2 1:0,2 1:0,35
Sztucznym zabezpieczeniem cian wykopów jest umocnienie za pomoc
deskowaSztucznym zabezpieczeniem ścian wykopów jest umocnienie za
nia.
Ustalenipomocą deskowania.pów
e wymiarów wyko
Wymiary dna wykopów fundamentowych o cianach pionowych bez
Pax
dziernik 2006
zabezpieczenia przyjmuje si jako równe wymiarem rzutu ławy lub stopy
fundamentowej, je eli ciany boczne wykonuje si bez deskowania i izolacji
pionowej (rys. 5).
Zasady przedmiarowania robót ziemnych 3/2.1  Strona 7
Ustalenie wymiarów wykopów
Wymiary dna wykopów fundamentowych o ścianach pionowych
Wymiary wykopów
bez zabezpieczenia przyjmuje się jako równe wymiarem rzutu ławy
- 6 -
lub stopy fundamentowej, jeżeli ściany boczne wykonuje się bez
- 6 -
deskowania i izolacji pionowej (rys. 5).
Rys. 5. Wykop o cianach pionowych bez zabezpieczenia. A
awa bez
Rys. 5. Wykop o ścianach pionowych bez zabezpieczenia. A
awa bez de-
d
skowania i izolacji pionowejia i izolacji pionowej
Rys. 5. Wykop o cianesko waonnowych bez zabezpieczenia. A
awa bez
ach pi
Je eli ciany fundamentu ywan de
deskowsa niwykiznolacjie pw noskojwaniu lub powierzchnie
a i o io we
owa powi za s , 0 e
Jeżeli ściany fundamentu są wykonywane w deskowaniu lub po-
Je eliboczan y f uzolameneu ts szeroko w ne w w wiz rka hdnije
cine s ind nt, o wykonywaykopu deskoksan iui l u0b6p om e zc
t deskow ( ys. 6)
wierzchnie eboczne są izolowane, to szerokość wykopu powiększa
bocznserony zzoollowanej ltuob szerokoa n e jwryko pu. powi ksza si 0,60 m z ka dej
s ii owan ,
się 0,60 m z każdej strony izolowanej lub deskowanej (rys. 6).
strony izolowanej lub deskowanej (rys. 6).
Rys. 6. Wykop o cianach pionowych. A
awa z deskowaniem i z izolacj
pionow
Rys. 6. Wykop o ścianach pionowych. A
awa z deskowaniem i z izolacjÄ…
Rys. 6. pionowÄ… o cianach pionowych. A
awa z deskowaniem i z izolacj
Wykop
pionow
Pax
dziernik 2006
02
- 7 -
Wymiary dna wykopów fundamentowych o gł boko ci wi kszej ni
gł boko ci podane w tabeli 3, o cianach pionowych zabezpieczonych
deskowaniem pełnym lub a urowym, powi ksza si po 0,15 m z ka dej
strony wykopu. Minimalna szeroko wykopu powinna wynosi 0,90 m (rys.
7).
3/2.1  Strona 8 Zasady przedmiarowania robót ziemnych
Wykopy Wymiary dna wykopów fundamentowych o głębokości większej
fundamentowe niż głębokości podane w tabeli 3, o ścianach pionowych zabez-
pieczonych deskowaniem pełnym lub ażurowym, powiększa się
po 0,15 m z każdej strony wykopu. Minimalna szerokość wykopu
powinna wynosić 0,90 m (rys. 7).
×
Rys. 7. Wykop o ścianach pionowych umocnionych. A
awa bez desko-
- 8 -
Rys. 7. Wykop o cianach pionowych umocnionych. A
awa bez deskowania
wania i izolacji pionowej
i izolacji pionowej
Jeżeli ściany fundamentowe są wykonywane w deskowaniu lub
Je eli ciany fundamentowe s wykonywane w deskowaniu lub ich boczne
ich boczne powierzchnie są izolowane, to szerokość dna wykopu
powierzchnie s izolowane, to szeroko dna
o ścianach pionowych zabezpieczonych wykopu o cianach pionowych
deskowaniem powiększa
zabezpieczonych deskowaniem powi ksz o 0,75 m z ka dej strony (rys.
się o 0,75 m z każdej strony (rys. 8).a si
8).
×
Rys. 8. Wykop o ścianach pionowych umocnionych. A
awa deskowana
Rys. 8. Wykop o cianach pionowych umocnionych. A
awa deskowana z
z izolacjÄ… pionowÄ…
izolacj pionow
Zasady obliczenia obj to ci mas ziemnych
Pax
dziernik 2006
Podstawow zasad obliczania robót ziemnych kubaturowych jest obj to
mas ziemnych według obj to ci wykopu w stanie rodzimym. Przyjmuje si
wymiary okre lone w projekcie w zakresie przekrojów poprzecznych i
profili podłu nych.