PSYCHOLOGIA FUNKCJONALNA James Rowland Angell
Funkcjonalizm to kierunek psychologii, powstały w USA. Skupia się na funkcjach, użyteczności i
celu każdego aktu behawioralnego. Pytaniem prowadzącym jest: dlaczego ludzie robią tak a nie
inaczej? po co? dlaczego i jak to się stało, że procesy świadome są tym, czym są?. Funkcjonaliści
próbowali zrozumieć jak określonego rodzaju bodz
ce prowadzą do określonego rodzaju reakcji.
' Filozofia stanowi integralną i znaczącą część funkcjonalistycznego schematu wszechświata
' Funkcjonalizm i pragmatyzm wynikają z podobnych przesłanek logicznych
( Funkcjonalizm (...) ma tendencję do łączenia zjawisk psychicznych, ukazując je od strony
życiowej użyteczności )
Przedstawiciele funkcjonalizmu: William James, John Dewey, James Rowland Angell, Harvey Carr
James Rowland ANGELL (1869-1949)  amerykański psycholog, propagator psychologii
funkcjonalnej; uczeń Johna Dewey'a
Szkoła chicagowska (University of Chicago)
John Dewey James Rowland Angell Harvey Carr
JOHN DEWEY 1896r. - napisał artykuł  Pojęcie łuku odruchowego w psychologii" (ang. The
reflex arc concept in psychology ), w którym skrytykował tradycyjne ujęcie łuku odruchowego* za:
 przyjmowanie, że bodziec zmysłowy i reakcja ruchowa są niezwiązanymi ze sobą bytami
psychicznymi
 przyjmowanie, z
e jakość doświadczenia przed fazą ruchową i po niej są dwoma różnymi
stanami
 psychologiczny atomizm i redukcjonizm
 Wg Deweya łuk odruchowy jest obwodem, procesem ciągłego przebudowywania, który
określić można jako koordynację. Jedynie w obrębie obwodu ma sens odróżnienie bodz
ca od
reakcji jako funkcjonalnych form ich własnej mediacji albo spełnienia (momentów procesu
koordynacji).
*A
uk odruchowy  połączenie między bodz
cami zmysłowymi a reakcjami motorycznymi
JAMES ROWLAND ANGELL różne perspektywy funkcjonalizmu:
1. aktywność/proces/funkcja a nie treść/element/struktura (funkcjonalizm jako nie-strukturalizm)
2. przystosowawczy/środowiskowy punkt widzenia
3. psychofizyka
Ad.1
" pytania jak? dlaczego? (nie tylko co?)
" struktura (treść) jest  wbrew założeniom (nadziejom) strukturalistów  nietrwała
" funkcja jest trwała w życiu fizycznym i psychicznym i dzięki temu umożliwia opartą na niej
klasyfikację i daje się ująć z naukowego punktu widzenia
" krytyka introspekcji  wg funkcjonalistów, introspekcja, jako warunek powodzenia
programu strukturalistycznego, zajmuje się tylko analizą i opisem elementarnych i
złożonych treści świadomości, natomiast funkcjonaliści skupiają się na rozmaitych
postaciach aktywności zmysłowej, jako różniącymi się nawzajem od siebie i od innych
procesów psychicznych; Angell uważał, że "wyizolowany moment świadomości", który
przedmiotem swojej uwagi chcą uczynić strukturaliści jest "tworem nieco sztucznym",
wynikiem analizy "post mortem". Funkcjonalistów zamiast struktury i "wyizolowanego
momentu świadomości" interesuje przebieg procesu psychicznego i warunki, w których się
on pojawia (jego "modus operandi"). Stosując intorspekcję ma się do czynienia z
zastępczymi reprezentacjami poszczególnych procesów psychicznych.
Ad.2
" przeformułowanie teorii ewolucji
" badania longitudinalne
" aktywność psychiczna jako część szerszego wachlarza sił biologicznych
" podział procesów:
a) poznawcze (zmysły zewnętrzne) zdają sobie sprawę z tego, co się dzieje w świecie zewnętrznym
b) afektywne (zmysły organiczne)- informują o ogólnym stanie organizmu
c) wolicjonalne (zmysły kinestetyczne)- dostarczają doświadczeń o aktywności motorycznej
" rozszerzenie perspektywy badań:
dziecko, ludzie starzy �! dorosły zdrowy psychopatologia
człowiek
�!
odniesienia do zwierząt, zoopsychologia,
psychologia porównawcza
" czerpanie w psychologii funkcjonalnej z biologii
Ad.3

pogląd, że umysł nie może być wtórny

sama konstrukcja narządu zmysłowego nie pozwala mieć dwukrotnie tego samego
przeżycia, ale można powtarzać te treści świadomości, które odnoszą się do tej samej rzeczy
(pełnią tą samą funkcję)

Podejście do problemu psychofizycznego (mozliwe stanowiska):

- Zdecydowany sprzeciw wobec epifenomenalizmu (wg którego myśli i uczucia nie są
realnymi procesami, a jedynie epifenomenami- zjawiskami wtórnymi wobec ciała ) -
uznanie przez funkcjonalistów, że musi on zostać odrzucony, dlatego że przyjmując go nie
dałoby się przypisać świadomości (umysłowi) jakiejkolwiek samodzielnej (wyrastającej
poza to, co wnosi ciało) wartości adaptacyjnej
- Paralelizm  stanowisko przyjmujące istnienie pewnej równoległości (paraleli) pomiędzy
porządkiem fizycznym (ciałem) a psychicznym (świadomością, umysłem). Mimo obecności
tej paraleli jednak oba porządki mają ze sobą nie wchodzić w relację przyczynowe
(kauzalne)  ani umysł nie wpływa na ciało, ani ciało na umysł.
" Interakcjonizm  stanowisko przyjmujące, że ciało i umysł mogą wchodzić ze sobą w relacje
przyczynowe (kauzalne)  zmiany w jednym z nich mogą powodować zmiany w drugim.
Centralną pozycję w funkcjonalizmie zajmuje jego przystosowawczy punkt widzenia. Prowadzi
on do dwóch pozostałych aspektów. Opis funkcji, procesów i aktów (aspekt 1.) jest podstawą do
omawiania ich przystosowawczej wartości. Aspekt trzeci poruszany zostaje w rozważaniach nad
interakcjami umysłu ze środowiskiem, które jest biologiczne (materialne).
3 zasady funkcjonalizmu:
(1)badanie procesów umysłowych
(2)badanie funkcjonowania świadomości
(3)badanie ogółu związków organizmu ze środowiskiem
Elementy psychologii funkcjonalnej przed Angellem:
"' Arystoteles
"' Herbert Spencer  Psychologia
"' Karol Darwin  Pochodzenie gatunków
Termin  FUNKCJA wg Christiana A.Ruckmicka (ucznia Edwarda Titchenera):
a) odpowiednik czynności psychicznej - pewien proces (np. oddychanie)
b)  służenie czemuś lub komuś ,  użycie w jakims celu (np. dostarczanie tlenu do organizmu)
Odpowiedz
Harvey'a Carra: Te dwa terminy nie są wzajemnie sprzeczne, nie są to nawet dwie
różne znaczenia słowa  funkcja , bo jest ono używane w obu przypadkach w tym samym
znaczeniu, a wyrażenia  funkcja funkcji i  funkcja ma funkcję nie są ani nielogiczne, ani
niedorzeczne. I, np., funkcją (w znaczeniu b) funkcji (w znaczeniu a) oddychania jest dostarczenie
tlenu do organizmu. Pewien proces (funkcja w znaczeniu a) służy (funkcja w znaczeniu b)
zrealizowaniu pewnego celu (tu dostarczeniu tlenu).