9574065724

udostępnianie niewykorzystanych budynków na działalność w dziedzinie kultury i przedsiębiorczości po preferencyjnych cenach⁹,

•    wyeliminowania samochodów z przestrzeni pieszych w mieście w celu zwiększenia bezpieczeństwa i umożliwienia dostępności nie tylko osobom starszym, ale i wszystkim mieszkańcom do wielu funkcji w mieście,

•    opracowania nowego modelu usług spoleczno-medycznych i zwiększenie dostępności do funkcji opieki medycznej i społecznej zlokalizowanych w każdej dzielnicy miasta w bliskim sąsiedztwie miejsc zamieszkania (specjalne kluby przy ośrodkach zdrowia w celu promocji zdrowego i aktywnego starzenia się, sieć siłowni i ośrodków rehabilitacyjno-sportowych dla osób starszych).

W wielu miastach europejskich, w których prowadzona była polityka odnowy miejskiej z uwzględnieniem zagadnień demograficznych zwrócono uwagę na sposoby podejścia do prowadzonych działań np. w niemieckim miasteczku Sangerhausen. które brało udział w IB A Urban Redevelopment 2010¹⁰, w prowadzono metodę mikro-lokalizacji, w ramach której zwrócono uwagę na atrakcyjność domów' i miejsc oraz zbadano wzorce tynkowe najmu i struktur społecznych, a także stan samych budynków. Czynniki te stanowiły podstawę modernizacji tych części miasta, które miały potencjał rozwojowy i były opłacalne, a także rozbiórkę tych nieopłacalnych i ewentualną budowę nowych obiektów¹. Celem podjęty ch działań była konsolidacja poszczególnych części miasta oraz wzmocnienie lokalnej społeczności, a tym samym podniesienie rangi terenów mieszkalnych i dostosowanie ich do zmian demograficznych, w tym procesu starzenia się społeczeństwa, co mogłoby skutkować przyciągnięciem nowych mieszkańców'. Wiele z tych działań dotyczyło nie tylko skali miasta, ale wychodziło ponadlokalne planowanie jak w przypadku programu mieszkaniowego KjW - Programm Wohnraum modernisieren, opracowanego dla całego regionu Saksonia-Anhalt. Program dotyczył dostosowania przestrzeni życiowych do nowych potrzeb poprzez przeprowadzanie remontów' zasobów mieszkaniowych przeznaczonych dla osób starszych, ale także rodzin z małymi dziećmi, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, bez barier architektonicznych, wykorzystując energooszczędne rozwiązania i nowoczesne technologie oszczędzania energii, co w znacznym stopniu wpłynęło pozytywnie na dostępność tych zasobów' dla ludzi o niskim i średnim statusie materialnym ¹ .

Skala makro pokazuje, że istnieje także inne myślenie o problematyce osób starszych niż podejmowane do tej pory w kategoriach projektowania architektonicznego. Podejście to dotyczy szerszego spojrzenia na aspekt starzenia się populacji, polega na realizacji koncepcji miasta przyjaznego osobom w każdym wieku oraz na kompleksowym i zintegrowanym podejściu do odnowy miejskiej w różnych skalach przestrzennych i w różnych aspektach: społecznym, ekonomicznym, środowiskowym. Problematyka ta znajduje wyraz w odpowiedzi m.in. na pytania: co władze miejskie powinny zrobić, aby nie izolować ludzi starszych w mieście? W jaki sposób w łączyć ich do życia społecznego miasta i zachęcić do korzystania z wielu ofert, mając na względzie także korzyści, jakie osoby starsze mogą przynieść w' budowaniu relacji międzypokoleniowej, tworzeniu nowych miejsc pracy, edukacji, wolontariatu, itp. W miastach kurczących występuje bardzo niekorzystna sytuacja demograficzna i w związku z tym mogłoby się wydawać, że podejmowane są w nich najbardziej zaawansowane działania uwzględniające potrzeby osób starszych w polityce odnowy miejskiej. W rzeczywistości, zakres tych działań jest ograniczony ze względu na środki finansowe, słabą konkurency jność miasta wobec innych ośrodków miejskich, brak zachęt do powrotu mieszkańców' (szczególnie rodzin z dziećmi). Miasta kurczące się dotknięte bezrobociem, starzeniem się mieszkańców i migracjami, muszą być stymulowane i promowane jako żywe ośrodki, dobre miejsce zamieszkania dla osób starszych, a także otwarte na nowych mieszkańców (staiych i młodych), oferujące rozbudowany program mieszkalno-uslugowy. Ponadto problemy w' miastach wywołane przez zmiany demograficzne, nie są do rozwiązania bez wsparcia ze strony w ładz krajowych, a nawet europejskich.

Ważną rolę w działaniach władz miejskich w miastach kurczących się odgrywa partycypacja dialogowa pomiędzy władzami miejskimi a osobami starszymi. Osoby starsze powinny być włączane do działań projektowych, spotkań, warsztatów i zebrań lokalnych. Miasta kurczące się powinny korzystać także z instrumentów programowych, które mogą odegrać ważną rolę w procesie ich odnowy np. w miastach niemieckich Sladumbatiosl - pierwszy program w historii niemieckiej polityki mieszkaniowej wprowadzający subwencje na wyburzenia budynków mieszkalnych, których większość znajduje się w dobrym stanie technicznym, w celu ustabilizowania i dostosowania terenów' mieszkaniowych do realnych potrzeb, tzn. ubywających mieszkańców i zwiększającej się ilości pustostanów. Stanowi ^v Przyświeca temu założenie, że niewielki zysk z wynajmu jest lepsz)' niż koszty związane z utrzymaniem nieużytkowanych budynków, nawet czasowe zainteresowanie i wykorzystanie budynku użyteczności publicznej może przyczynić się do powstania nowej wartości w postaci ogólnego zainteresowania danym miejscem i możliwego efektu rozprzestrzeniania (Adapt2DC).

°W ramach Międzynarodowej Wystawy Budownictwa (IBA) w 2010r. zorganizowanej przez Rząd Kraju Związkowego Saksonia-Anhalt. połączono sity architektów, urbanistów, mieszkańców' i przedstawicieli polityki oraz administracji w celu opracowania 19 koncepcji odnowy miast w kontekście zmian demograficznych. Każde miasto zaproponowało własny temat i opracowało własną koncepcję rozwoju. Celem IBA było wypracowanie i przetestowanie innowacyjnych metod odnowy miejskiej, charakterystycznych dla małych i średnich miast dotkniętych problemem wyludniania się i starzenia ich mieszkańców.

¹¹ Więcej na temat koncpccji odnowy miasta Sangerhausen można przeczytać w: Labus A.. 2014. Miasto przyjazne osobom starszym na przykładzie Sangerhausen, [w:] Osoby starsze w przestrzeni tycia społecznego, praca zbiorowa. Wyd. ROPS. Katowice. ISBN 978-83-926737-2-9