9733773583

100 KRZYSZTOF DZIF.MIANCZUK. BARBARA WOJNAR

wartość Ti0₂ wynosi około 2,$°/o; Fe0 + Fe₂0₃ około 8°/₀). Rozwój metamorficzno-strukturalny skał węglanowych masywu Strzelina przebiegał w analogiczny sposób, jak ewolucja łupków łysz-czykowo-syllimanitowo-kwarcytowych. Zasadniczym przeobrażeniom uległy one w trakcie meta-morfizmu regionalnego towarzyszącego I etapowi deformacji, w warunkach P-T określonych wystąpieniem paragenezy diopsyd-ł- kalcyt, a zatem również zbliżonych do granicy rozpoczęcia ana-teksis (Wojnar 1979). Związek przestrzenny siarczków metali i częściowo tytanitu z mezoskopowymi strukturami tektonicznymi (Sj, L₂) starszych faz deformacji nie budzi wątpliwości i wskazuje na ich obecność w pierwotnych osądach. Można przypuszczać, że źródło pochodzenia związków żelaza (i miedzi) zawartych w wapieniach krystalicznych i skałach wapienno-krzemianowych mogło być identyczne, jak w przypadku łupków łyszczyko-wo-syllimanitowo-kwarcytowych i kwarcytów. Fakt, iż w skałach węglanowych utworzyły się nie tlenki, a siarczki, wskazywałby raczej na wytrącanie tych metali w redukcyjnym środowisku stagnującej wody (Oftedahl 1958; Eichler 1976).

Dla fazy hydrotermalnej, integralnie związanej z magmą strzelińską, charakterystyczny jest odrębny typ polimetalicznej mineralizacji siarczkowej (Fe, Cu, Zn, Bi, Mo — Olszyński, 1972a).

Nagromadzenia tlenków Fe i Ti w łupkach łyszczykowo-syllimanitowo-kwarcytowych i kwar-cytach mogą mieć w przyszłości znaczenie ekonomiczne, ponieważ nie są ograniczone do wąskich stref kontaktowych, lecz tworzą rozległy horyzont litologiczny, którego nie możemy jeszcze bliżej sprecyzować, dysponując jedynie wyrywkowymi obserwacjami z odsłonięć. Niemniej jednak już obecnie wiadomo, że zasięg powierzchniowy tego horyzontu jest większy, niż to wynika z dotychczasowych opracowań kartograficznych, obejmuje bowiem również strefę Mlecznika-Nowole-skiej Kopy. Z ekonomicznego punktu widzenia korzystny jest stosunkowo niewielki, stały kąt zapadu horyzontów rudonośnych oraz fakt, że skały okruszcowane pojawiają się bezpośrednio na powierzchni. Ponadto, podczas ewentualnej kompleksowej eksploatacji tytanu i żelaza również glin zawarty w skałotwórczym syllimanicie może mieć znaczenie gospodarcze. Należy również podkreślić, że próbki do analiz chemicznych i mi-krometrycznych nie były pobierane ze stref maksymalnego okruszcowania. Próbki te pobrano pod kątem badań petrologiczno-strukturalnych, co w konsekwencji nie dość wyraźnie wyeksponowało niezaprzeczalne walory ekonomiczno-eksploatacyj-ne rud tytanowo-żelazowych.

Przejawy mineralizacji kruszcowej podobnego typu i genezy (Fe, Ti, a także Cu) występują w całej metamorficznej okrywie granitu strzeliń-skiego.

Pozycja i wysoka koncentracja tlenków Ti i Fe w łupkach łyszczykowo-syllimanitowo-kwar-cytowych rejonu Borowa-Wyżna-Nowoleska Ko-pa-Mlecznik, a także zasięg występowania skał macierzystych skłaniają nas do wniosku, że istnieją podstawy do rozpoczęcia prac nad rozpoznaniem i udokumentowaniem złóż tytanomagnetytu i ilmenito-hematytu w skałach osłony granitu strzelińskiego.

LITERATURA

AUGUST C., KRYZA R., 1979: Syllimanit w gnejsach i migmatytach bloku sowiogórskiego. Geol. Sudetica, vol. 14, nr 2.

BEHR J. 1919: Geoiogische Kartę von Preussen, 1 : 25 000. Blatt Strehlen. Preuss. Geol. L. A., Berlin.

—    1921: Erlauterungen zur Geoiogische Kartę von Preussen. Blatt Strehlen. Berlin.

BEREŚ B._t 1969: Petrografia granitu Strzelina i okolicy. Arch. Miner., t. 28, z. 2.

BORKOWSKA M., 1959: Granitoidy kudowskie na tle petrografii głównych typów kwaśnych intruzji Sudetów i ich przedpola. Arch. Miner., t. 21, z. 2.

-    1961: Notes on the limę silicate rocks from Samboro-wiczki in the Strzelin Granite Massif (Lower Silesia). Buli. Acad. Pol. Sc.. Ser. Geol.-Geogr., vol. 9, nr 1.

—    1972: Feldspars of some variscan granitoids of Eastern Lower Silesia and their crystallization conditions. Buli. Acad. Pol. Sc., Ser. Geol.-Geogr., vol. 20, nr 3.

-    1973: Variscan granitoids of the Sudetes and of their foreland. Revue des problfcmes geologiques des zones profondes de 1’ecorce terrestre en Basse Silesie, Wyd. Geol., Warszawa.

CARMICHAEL D. M., 1969: On the mechanism of prograde metamorphic reactions in quartz-bearing pelitic rocks. Contr. Miner. Pelrogr., voI. 20.

CHMURA K., 1967: Rozwój litologiczny jegłowskiej serii kwarcytowej. Rocz. Pol. Tow. Geol., t. 37, z. 3.

CIPRIANI C., SASSI F. P.. SCOLARI A., 1971: Metamorphic white micas: definition and paragenetic fields. Schweiz. Miner. Petrogr. Milt., Bd. 51, H. 1.

CLOOS H.. 1923: Das Batholithenproblem. Fortschr. d. Geol. u. Palaont.. H I.

DZIEDZIC H., 1973: Minerał parageneses in metamorphic bentonite deposits within the Fore-Sudetic Błock. Buli. Acad. Pol. Sci., Ser. Geol. Geogr., t. 21, z. 2.

— 1974: O przejawach wietrzenia podmorskiego w tufoidach rejonu Niemczy. Acta. U niw. Wratisl_n Biul. Inst. Geol., z. 1.

EICHLER J.. 1976: Origin of the Precambrian banded iron formations, [w:] K. H. Wolf (red.), Handbook of Strata-Bound and Stratiform Ore Deposits. II. Regional Studies and Specific Deposits, vol. 7, Au, U, Fe, Mn, Mg, Sb, W and P Deposits. Amsterdam-Oxford-New York.

EYANS B. W., GUIDOTTI C. V., 1966: The sillimanite-