9576709150

Regulacje prawne dotyczące gospodarowania lasami żywieckimi    Tabela 4

Data [rok]	Prawodawca	Treść aktu prawnego
1512	Zygmunt I	Obowiązek dostarczania trzech kup tarcic lipowych przez Żywiec
1554	Jan Komorowski	Uprawnienia dla mieszczan na pobór drzewa z lasów zamkowych na budulec, poprawę domów i opał w ilości 5 izdeb (tj. 50 sztuk) na rok
1669	Jan Kazimierz	Za zasługi w wojnie ze Szwedami prawo wolnego handlu drzewem przez mieszczan
1626	Królowa Konstancja	Ordynacja dla m. Żywca: zezwolenie na kupno drzewa u chłopów, pozbawienie miasta poboru 5 izdeb drzewa, zakaz darcia kory dębowej i wypalania węgla w lasach zamkowych

[Opracowane na podstawie materiałów źródłowych za Lenczowskim 1957]

Kontynuując rozważania nad problemem osadnictwa ludności w Karpatach, nie można zapomnieć o roli jaką w tym procesie odegrały lokalne władze i ludność wołoska. Przykładem mogą tu być współcześnie istniejące wsie nad Skawą takie jak: Skawce,

f

Jaszczurowa, Świnna Poręba, powstałe w XIV wieku w wyniku akcji osadniczej prowadzonej przez księcia Zatorskiego Mikołaja z Benkowie. Inny rodowód mają wsie zarębne lokowane na północnych stokach Beskidu Małego założone dwa wieki później przez ludność wołoską. Należą do nich Koziniec, Ponikiew, Rzyki i Kaczyna. Wołosi, występujący w literaturze historycznej także pod nazwą Vlach, Valach, Valas (Słowacja), Volach (Węgry), to ludność pochodzenia rumuńskiego i albańskiego, trudniąca się hodowlą owiec, kóz, rzadziej świń, prowadząca koczowniczy tryb życia. Specjalnością Wołochów było pasterstwo na leśnych polanach i halach, które sami wcześniej tworzyli niszcząc las. Na masową skalę trzebili oni pierwotną Puszczę Karpacką, głównie w partiach grzbietowych i przygrzbietowych stoków, poprzez tzw. cerhlowanie polegające na okorowywaniu drzew na wysokości metra, na skutek czego drzewo usychało, a następnie je ścinano i palono. Uzyskany popiół wykorzystywano do użyźniania gleby. Świadectwem tego są istniejące do dziś nazwy takie jak: Żar, Żamówka, Palenica czy Upalenisko.

Dowodem ekspansji ludności pasterskiej na obszarze Beskidu Małego są liczne nazwy topograficzne wołoskiego pochodzenia, powszechnie dziś występujące, m.in.: Magurka Ponikiewska wznosząca się nad Kozińcem, znana też z map austriackich jako Królewizna lub Królowa Wyżna (819 m n.p.m.), Koszarki - zarośnięta dziś polana w lesie gminnym, nazwa wywodzi się od koszar - ogrodzenie dla owiec. Pasterze wołoscy migrowali także poza obszar Beskidu Małego, a ślady ich wędrówek odnajdujemy w powtarzających się nazwach miejscowości takich jak np.: Międzybrodzie (trzy wsie na Żywiecczyźnie), Ponikiew koło Wadowic i w Żywieckim, Koziniec koło Wadowic

-24-