9814372319

617

Mówimy, że na pierwszym z tych rysunków w zderzeniu neutronu i protonu „wymieniany jest“ mezon i można pokazać, że taka wymiana jest sposobem przedstawiania siły działającej między tymi dwoma barionami. Natomiast w reakcji (b) mezon skomunikowany zarówno z kanałem n, n jak i z p,p jest pośrednikiem łączącym obydwa kanały reakcji. Tak więc ten sam diagram przedstawia zarówno siłę w jednej reakcji, jak i cząstkę pośrednią w drugiej, skrzyżowanej. Wynika stąd, że siły w danym kanale mogą powstawać na skutek wymieniania cząstki pośredniej skomunikowanej z kanałami skrzyżowanymi.

Po tych rozważaniach powrócimy do myśli wspomnianej we wstępie do tego artykułu, że wszystkie cząstki silnie oddziaływające są strukturami dynamicznymi zawdzięczającymi swoje istnienie tym samym siłom, poprzez które

Rys. 16. „REAKCJE SKRZYŻOWANE¹¹ ilustrują ścisłe pokrewieństwo pojęć siły i cząstki. Reakcja a, którą odczytać należy z dołu do góry, przedstawia zderzenie neutronu i protonu. „Wymieniany" mezon przedstawia siłę działającą miedzy dwoma barionami. Reakcja b, czytana z lewa na prawo, to reakcja skrzyżowana względem a. Przedstawia ona mezon jako cząstkę pośrednią w reakcji zamiany pary neutron-anryneutron na parę proton-antyproton. Te dwie

reakcje s« równoważne

nawzajem oddziały w ają. Słowem, cząstki silnie oddziaływające są tworami silnych oddziaływań. Hipotezę tę nazywamy bootstrap ⁸. Sformułował ją jeden z autorów (Chew) i Steven C. Frautsclii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.

Zgodnie z hipotezą bootstrap każdą z cząstek silnie oddziaływających uważa się za stan związany w kanałach z nią skomunikowanych, a jej istnienie jest spowodowane jedynie siłami powstałymi wskutek wymiany cząstek silnie oddziaływających skomunikowanych z kanałami skrzyżowanymi. Istnienie każdej z tych ostatnich jest z kolei uwarunkowane siłami, do których przyczynia się również pierwsza cząstka. Innymi słowy, każda cząstka pomaga wytwarzać pozostałe, które z kolei tworzą ją, i tak w koło. W tej silnie nieliniowej sytuacji można sobie wyobrazić, że nie ma swobodnych czyli dowolnych zmiennych (poza czymś, co ustala skalę energii) i że jedynym wzajemnie niesprzecznym układem cząstek jest ten który obserwuje się w przyrodzie.

Przypominamy Czytelnikowi, że w elektromagnetyce kilka wyróżnionych cząstek (leptony i foton) nie traktuje się jako stany związane (lub złożone)

⁸ Dosłownie „sznurowadło". Nazwa tama uzmysławiać wzajemne powiązanie sił i cząstek (przyj}, tłum.).

Postępy Fizyki, Tom XV, Zeszyt 6 41