984501836

przesunięcia w przestrzeni, atmosfera tajemniczości, a niekiedy grozy. Autor, prezentując Rabbiego z Nazaretu widzianego oczyma żołnierza rzymskiego Korneliusza, Jochanana jako ucznia Nikodema oraz Judasza z Kariotu - podobnie jak Brandstaetter -nic zatrzymał się tylko na konstruowaniu fabuły powieściowej na podstawie tekstów biblijnych, lecz chciał „ukazać światu skarby ducha, religii i kultury', które przetrwały w narodzie żydowskim”⁶⁶.

Na rym tle wyróżnia się tetralogia Jezus z NazarethiC¹, ukazująca zagadnienia biblijne i problematykę chrystologiczną - i szerzej: teologiczną - w sposób wyjątkowy⁶⁸.

W tej pracy chcę zaproponować taką interpretację powieści Romana Brandstaettera, w której idąc za propozycją Sawickiego, chcę odsłonić niektóre istotne elementy decydujące o teologicznych aspektach dzieła⁶⁹. Również chcę wykazać, iż poetyckie przetworzenie problematyki teologicznej dokonane przez Romana Brandstaettera jest czymś wyjątkowym. Struktura artystyczna jego dzieła wspomaga wymowę teologiczną, gdyż autor traktował Biblię jako swoiste loeus communes dla twórców, badaczy literatury' pięknej i teologów. Jego odczytywanie Pisma Świętego było owocem indywidualnych wieloletnich poszukiwań, wyrastało z oso-biscej pogłębionej refleksji nad Biblią; traktował ją jako Słowo, w którym Bóg objawił prawdę o Sobie, o święcie i o człowieku⁷⁰. Autor powieści nic uprawiał teologii dyskursywnej, lecz prawdy teologiczne przyodziewał w szacę literackiego Piękna, ufając, że jest to właściwy sposób, by służyć Dobru. Szedł za biblijnym ro-

⁶⁶    S. P i s a r e k, Jezus w powieści Szalowa Asza „Mąż z Nazaretu”, CT, 63, 1993, nr 2, s. 72.

⁶⁷    R. Brandstaetter, Jezus z Nazarethu, Poznań 1994. Wszystkie cytaty pochodzą z tego wydania, zawierającego cztery tomy w dwóch woluminach. W nawiasie podaję cyframi rzymskimi kolejne tomy powieści, arabskimi numery stron.

O innych literackich kreacjach Jezusa zob. Chrystus w literaturze polskiej, red. P. Nowaczyński, Lublin 2001.

^m S. S a w i c k i, Teolog o twórczości..., s. 171.

^7,1 Zob. rozdz. I. fragment pr. Biblia w rflu judeochrześcijaniita.

21