984501893

tesramentalnej powieści, cak jak jego rodacy do Ksiąg Starego Przymierza wpisywali przeszłość swych rodów^{1 2 3 4 5 6},

Drogi życia i twórczości

W DOMU RODZINNYM - TARNÓW

Dom rodzinny, w którym pisarz 3 stycznia 1906 r. przyszedł na świat, był dla niego ostoją sensu, źródłem poczucia bezpieczeństwa i harmonii z sobą, ze światem i z Bogiem. Jego przodkowie gorliwie kultywowali tradycje żydowskie, troszczyli się zachowanie własnej tożsamości religijnej i narodowej. Pradziadek Romana był gorliwym chasydem^h i należał do zwolenników dynastii cadyków⁷ z Góry Kalwarii. Dbał, by w jego rodzinie żywe były tradycje religijne, które łączyły się z podtrzymywaniem pamięci o przodkach i dawały poczucie zakorzenienia, przynależności. Po latach Brandstaetter napisze:

W tym domu jest bezpiecznie. Nic złego nie może się w nim przydarzyć. Wszystko stoi na swoim miejscu, a porządek, który tu panuje w ludziach i przedmiotach, nie jest dziełem przypadku, ale mądrej i wyraźnej celowości, uświęconej przez czas⁸.

27

1

^s Por. R. Brandstaetter, Krąg biblijny, Warszawa 1994, s. 19-20.

2

^f' Chasydzi co członkowie ruchu mistyczno-rcligijncgo, który powstał w

3

połowic XVII w. wśród Żydów wschodnioeuropejskich. Dążą oni do zjednocze

4

nia z Bogiem poprzez afirmację siebie i świata i jednocześnie przeobrażanie świata

5

zgodnie z Bożym zamysłem. Por. M. B u b e r. Droga człowieka według nauczania chasydÓw, Warszawa 1994, s. 5-8; zob. też tenże, Opowieści chasydów, Poznań

6

1989.

7

   Cadyk to w rozumieniu chasydów człowiek wypróbowany, sprawiedliwy, prawy. Wyraz pochodzi od hebrajskiego cadiąue, co tłumaczone jest jako 'mąż sprawiedliwy’. Tym terminem określano charyzmatycznych przywódców wspólnot chasydzkich. Chasydzi z Góry Kalwarii to jedna z bardziej wpływowych grup chasydzkich w Polsce. Założona na początku XIX w., przyniosła odrodzenie ortodoksyjnej religijności, popierała rozwój szkolnictwa (także dla dziewcząt). Początkowo przeciwstawiała się syjonizmowi, lecz w 30. latach XX w. popierała osadnictwo na terenach Palestyny. Zob. A. C a ł a, I I. W ę g r z y n e k, G. Z a 1 e-w s k a. Historia i kultura Żydów polskich. Słownik, Warszawa 2000, s. 39, 49-50.

8

   R. Brandstaetter, Krąg..., s. 15.