984501730

Opowiadający w swej ocenie budowy miasta na cmentarzu identyfikuje się z wiernymi Prawu Izraelitami, którzy widzieli świętokradztwo w decyzji zbezczeszczenia grobów¹⁹.

Zdarzenia historyczne przywoływane przez narratora są także poświadczone przez autorów biblijnych. Jedno z nich poprzedza opis kuszenia znany z zapisów synoptyków. Narrator, przedstawiając Jezusa wybierającego miejsce spotkania z demonem na pustyni, uzasadnia ten wybór, łącząc względy historyczne z teologicznymi: w miejscu skalanym grzechem Jezus spodziewał się spotkać szatana-kusiciela:

[...] rozmyślał o Ptomcleuszu ben Habub, który postanowił zabić swego teścia, szlachetnego Symeona bcn Matatjahu, księcia machabcj-skiego i w tym celu zaprosił go w gościnę na zamek Ejn Dok, gdzie z jego ramienia sprawował władzę namiestnika. Tutaj wydał przyjęcie na cześć gościa, zabił go i zabił jego synów, Matatjahu i Jehudę, i kilku towarzyszącym im dworzan (I-II, s. 217).

O tych zdarzeniach z przeszłości Izraela pisze nieznany z imienia autor I Księgi Machabejskiej zaliczanej do ksiąg historycznych Starego Testamentu²⁰.

Kompetencje narratora-historyka pozwalają w literackiej formie zaprezentować fakty historyczne. Walory poznawcze powieści harmonizujące z artystycznymi w dużym stopniu decydują o wartości powieści.

NARRATOR-JUDAISTA

Z analizowanej tetralogii wyłania się stopniowo także wizerunek narratora - znawcy kultury semickiej, zwyczajów, mentalności i obrzędów Izraela. Spotykamy go już w drugim rozdziale powie-

¹⁹    „Tyberiada, miasto nazwane na cześć Cezara Ty ber msza [...]. Herod usytuował na głównym szlaku handlowym łączącym Syrię z Egiptem [...] zbudowane na cmentarzysku [...] bvła według żydowskiego prawa nieczysta” {Encyklopedia Biblii...^. 1291).

²⁰    Zob. 1 Mch 16, 11-17.

107