984501755

Jeden z przykładów pełniejszej psychologicznej introspekcji jest zamieszczony w rozdziale W drodze do Jerozolimy. Rozdział cen stanowi dokładne literackie opracowanie perykopy zaczerpniętej z Ewangelii wg św. Mateusza*⁴. Jezus w drodze do stolicy zapowiada po raz trzeci swą mękę, a po tej zapowiedzi Salome, matka Johanana i Jaakowa, zwraca się z prośbą do Rabbiego, aby jej synowie otrzymali zaszczytne miejsca w Jego Królestwie. Inni apostołowie poczuli się dotknięci tą prośbą. Ewangelista Mateusz, pisząc o przeżyciach uczniów, zaznacza je jednym zdaniem: „Gdy dziesięciu pozostałych to usłyszało, oburzyli się na tych dwóch braci”⁶⁵. Narrator-psycholog na kanwie tego zdania kreśli wyrazisty, dynamiczny obraz ich rozdrażnienia. Mieści się on w zamkniętym układzie klamrowym, którego zewnętrzne ramy zostały wytyczone przez zastosowanie techniki behawioralnej, zaś treść mieszcząca się wewnątrz oddana techniką psychologiczną:

Spojrzeli na nich spode łba. Krew zawrzała w ich żyłach. Ta matka w swojej pysze chciała wynieść swoich synów ponad nich! Tak! [...] teraz wszystko się wyjaśniło. Zbyt łatwowierni byli pod Górą Tro-istą. Za synami Zebadii stoi ich matka Salome, jak zachłanna Riwkah za chytrym barankiem Jaakowem! (...] Zaiste ta chciwa zaszczytów Riwkah żąda od Rabbiego, aby wywyższył Johanana i Jaakowa, a resztę apostołów poniżył i uczynił Esawami, sługami jej synów [...]. Czy zasłużyli na ten zaszczyt? Władzy im się zachciało! Władzy! Ich źrenice miotały ogień, na ich podniebieniu była gorycz, a z ich serc krzyczała urażona duma. Stali groźni, zacięci, surowi, urażeni w swoim honorze [podkr. moje - A.S.J (III-IV, 194).

Połączenie obu technik narracji wzmaga ekspresywność i sugestywność nakreślonego obrazu. Opis doznań somatycznych: „krew zawrzała w żyłach”, „źrenice miotały ogień”, „na podniebieniu była gorycz” - stanowi ilustrację wewnętrznego wzburzenia apostołów. Tego typu zabiegi stylistyczne prowadzące do

^M Mt 20, 17-28; por. też inni synoptycy: Mk 10, 32-45; Łk 18, 31-34. ⁶⁵ Mt 20, 24.

130