Manifesty i programy poetytckie dwudziestolecia międzywojennego.

Skamander - nazwa od mitologicznego źródła Skamander; głosili postulat
bezprogramowości - ideał młodości, siły twórczej i przyjaźni miał zastąpić
manifesty programowe. Odrzucali patos i wielkie tematy narodowe, mit twórcy -
mesjasza i kult talentu. W poezji dominują tematy "czysto poetyckie": wiosna,
miłość, radość życia. Należeli: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jan Lechoń,
Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzyński. Futuryści - do grupy Futurystów
warszawskich należeli: Anatol Stern i Aleksander Wat, natomiast do krakowskich
(Klub Futurystów Katarynka): Tytus Czyżewski, Bruno Jasieński, Stanisław
Młodożeniec. Program opierał się na eksperymentach formalnych - równoległym
zapisie wersów, odrzuceniu ortogragfii; hasło: "słów na wolności" czyli
uwolnionych reguł składni i logiki. Wiara w przyszłość, uwolnienie od
przeszłości, mitów narodowych - na wzór futuryzmu włoskiego i radzieckiego.
Awangarda krakowska - skład: Tadeusz Peiper, Julian Przyboś, Jan Brzękowski i
Jalu Kurek. Uważali, że sztukę należy dostosować do cywilizacji, jej wiodącymi
tematami powinny być: Miasto, Masa, Maszyna (program "Trzech M"). W kompozycji
dążenie do maksymalnej skrótowości i skondensowania znaczeń, hasło: "najmniej
słów", metafora nadrzędnym chwytem poetyckim. Według Przybosia - "wiersz ma się
składać z samych puent". Druga awangarda (lubelska, później w Warszawie) -
skład: Józef Czechowicz, Zbigniew Bieńkowski, Stanisław Piętak. Przejmują oni
od awangardy krakowskiej poetykę skrótu i kondensacji znaczeń, natomiast uznają
tematy tradycyjne w poezji: piękno pejzażu, temat wiejski - ukazanie na
zasadzie marzeń sennych lub skojarzeń. Krytykują model poetycki
Skamandra.Kwadryga - skupiona wokól pisma o tym samym tytule w Warszawie grupa
poetów: Stanisław Dobrowolski, Władysław Sebyła, Lucjan Szenwald, Konstanty
Ildefons Gałczyński. Program: wizja sztuki uspołecznionej, której tematem
głównym jest krytyka rzeczywistości, niesprawiedliwości społecznej. W poezji
głoszą prostotę formalną. Żagary - od tytułu pisma w Wilnie (nazwa regionalna
chrustu na ognisko). Skład: Czesław Miłosz, Teodor Bujnicki, Jerzy Putrament i
Jerzy Zagórski. Głoszą oni katastrofizm - w przekonaniu o końcu i kryzysie
istniejącego świata i jego ideologii. Wpływa to na symboliczno - wizyjne
przedstawianie świata w poezji.