Makroekonomia
Wykład 5 - Wzrost gospodarczy
dr Beata Woz
niak-Jęchorek
Katedra Makroekonomii i Badań nad Gospodarką Narodową
tel. [phone]
[e-mail]
1
Wzrost gospodarczy
Wzrost gospodarczy vs. rozwój
gospodarczy
Wzrost gospodarczy  to proces zwiększania efektów
działalności gospodarczej społeczeństwa kraju,
wyrażający się w przyroście wytworzonych dóbr i usług.
Identyfikujemy ze zmianami ilościowymi w gospodarce,
jest mierzalny, kwantyfikowany.
Rozwój gospodarczy  to kombinacja zmian ilościowych i
jakościowych (to, że wszyscy mają więcej nie musi
oznaczać, że jest lepiej).
Jest to zatem pojęcie szersze obejmujące oprócz zmian
ilościowych podstawowych wielkości
makroekonomicznych także zmiany jakościowe w
strukturze własnościowej, rzeczowej i instytucjonalnej
gospodarki.
Dr Beata Woz
niak-Jęchorek
Wzrost gospodarczy
To zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju.
Jeśli w kolejnym roku w całej gospodarce uda się sprzedać więcej towarów i
usług niż w roku poprzednim  mamy do czynienia ze wzrostem
gospodarczym.
Kiedy jesteśmy w stanie więcej zarobić, z
ródłem wzrostu jest nasza praca.
Ale jeśli w tym samym czasie, gdy wzrosły nasze zarobki, o tyle samo
podniosły się ceny towarów, które kupujemy, mieliśmy do czynienia tylko ze
wzrostem nominalnym. Nie możemy bowiem kupić więcej niż poprzednio.
Dlatego cieszyć się można tylko z wzrostu realnego, czyli po uwzględnieniu
inflacji.
3
Wzrost gospodarczy
y
ródła wzrostu gospodarczego
Głównym czynnikiem pobudzającym wzrost gospodarczy
w krótkim okresie
jest popyt konsumpcyjny i inwestycyjny,
krajowy i zagraniczny.
W długim okresie natomiast
-dostateczna podaż i efektywność czynników wytwórczych
(jednym z najważniejszych z
ródeł wzrostu wydajności jest
postęp techniczny oraz dynamika inwestycji).
Coraz częściej czynnikiem wzrostu staje się też handel
zagraniczny.
4
Wzrost gospodarczy
Determinanty dochodu narodowego  model
podstawowy:
AD
Funkcja
Punkt
popytu
Popyt
globalny
globalnego
równowagi
Wydatki
autonomiczne
AD = C + I
Rozmiary
produkcji
faktycznej
Nachylenie funkcji popytu zależy od
krańcowej skłonności do konsumpcji
Linia nachylona pod
Y
(wzrost skłonności do konsumpcji =
kÄ…tem 45o wyznacza
krzywa bardziej stroma)
równowagę w
Produkt, dochody
gospodarce
Wzrost gospodarczy
Czynniki wzrostu gospodarczego
Kapitał :
istniejące zasoby kapitału rzeczowego (maszyny, fabryki, drogi)
kapitał finansowy
inwestycje
Praca:
liczba ludności (podaż pracy)
zwiększenie udziału zatrudnionych
kapitał ludzki (wykształcenie, kwalifikacje)
Ziemia
Surowce:
odnawialne
nieodnawialne
Postęp techniczny (B + R)
Wzrost produktu gospodarki następuje zarówno w wyniku
zwiększania nakładów czynników jak i wzrostu ich wydajności
(produktywności).
6
Wzrost gospodarczy
Rodzaje wzrostu gospodarczego
Wzrost ekstensywny  uzyskany dzięki zwiększonym nakładom
czynników produkcji.
Wzrost intensywny  bazujący na poprawie produktywności
czynników wytwórczych (zmianie technologii).
7
Wzrost gospodarczy
Co to jest produktywność (wydajność)?
Produktywność to stosunek produktu do czynnika produkcji.
Produktywność mierzy jak efektywnie wykorzystywane są czynniki
produkcji.
Im wyższa produktywność, tym więcej dóbr i usług można
wyprodukować przy danej wielkości nakładów czynników
produkcji.
Można mówić zarówno o produktywności pracy jak i
produktywności kapitału, choć obie te wielkości są od siebie
zależne.
Przypomnienie: najważniejszym z
ródłem wzrostu
wydajności jest postęp techniczny.
8
Wzrost gospodarczy
Czynniki wzrostu gospodarczego i z
ródła ich wzrostu:
Czynnik wzrostu gospodarczego y
ródła wzrostu
Praca - wzrost liczby ludności kraju poprzez przyrost naturalny,
migracje
- zwiększenie stopnia aktywności zawodowej ludności, tzn.
wzrost udziału osób zatrudnionych i szukających aktywnie
pracy w ogólnej liczbie ludności kraju. Mają na to wpływ:
ustawowe granice wieku produkcyjnego
aktywizacja zawodowa kobiet
stan zdrowia społeczeństwa
udział i czas kształcenia młodzieży w szkolnictwie średnim
i wyższym
czas pracy zatrudnionych
Kapitał rzeczowy - inwestycje przedsiębiorstw, czyli nakłady na odtworzenie i
powiększenie zasobów kapitału
- amortyzacja, czyli zmniejszenie się wartości kapitału
rzeczowego wskutek jego fizycznego i ekonomicznego
zużycia
Zasoby naturalne - odkrycie nowych złóż surowców
- budowa polderów (np. w Holandii)
9
Wzrost gospodarczy
Produktywność czynników wzrostu:
Produktywność czynnika Definicja y
ródła zmian
Wydajność pracy Wartość produkcji - techniczne uzbrojenie pracy (wartość
przypadająca na 1 kapitału rzeczowego przypadająca na
zatrudnionego jednego pracownika)
- wykształcenie, kwalifikacje
pracowników
- doświadczenie pracowników
- technologia
- motywacja pracowników
Produktywność kapitału Wartość produkcji - technologia
przypadająca na jednostkę - nakład pracy
zaangażowanego kapitału
rzeczowego
Produktywność zasobów naturalnych Wartość produkcji - technologia
przypadajÄ…ca na jednostkÄ™ - klimat
niektórych rodzajów zasobów
10
Wzrost gospodarczy
Wzrost gospodarczy - wzór
Obliczana jest dla realnych wartości PKB lub PNB bądz
innych
kategorii rachunków narodowych.
(Yt 1 Yt ) Yt 1
r 100% 100%
Yt Yt
gdzie:
Yt - realna wartość PKB w okresie początkowym
Yt 1
- realna wartość PKB w okresie następnym
11
Wzrost gospodarczy
Możliwe sytuacje
r, Yt 1 0
- występuje recesja
r, Yt 1 0
- występuje stagnacja
r, Yt 1 0
- występuje wzrost gospodarczy
12
Wzrost gospodarczy
Bariery wzrostu gospodarczego
Bariery polityczno-ekonomiczne:
üðbariera ustrojowo-ideologiczna
üðbariera braku stabilizacji wewnÄ™trznych stosunków politycznych
üðbariera politycznego podziaÅ‚u Å›wiata
üðbariera instytucjonalno-organizacyjna
13
Wzrost gospodarczy
Bariery wzrostu gospodarczego
Bariery społeczno-ekonomiczne:
üðbariera demograficzna
üðbariera konsumpcji (pÅ‚acy realnej)
üðbariera infrastruktury spoÅ‚ecznej
14
Wzrost gospodarczy
Bariery wzrostu gospodarczego
Bariery techniczno-ekonomiczne:
üðbariera rzeczowej struktury aparatu wytwórczego
üðbariera surowcowo-materiaÅ‚owa i energetyczna
üðbariera infrastruktury technicznej
15
Wzrost gospodarczy
Bariery wzrostu gospodarczego
Bariery przyrodniczo-ekonomiczne:
üðbariera ekologiczna
üðbariera zasobów naturalnych
üðbariera żywnoÅ›ciowa
16
Wzrost gospodarczy
Neoklasyczne modele wzrostu gospodarczego
Koncentrowały się na dowodzeniu, że samoregulujące się
mechanizmy rynkowe zapewniajÄ… wytwarzanie dochodu
narodowego w warunkach pełnego wykorzystania istniejących
zdolności produkcyjnych oraz pełnego zatrudnienia siły roboczej.
17
Wzrost gospodarczy
Neoklasyczne modele wzrostu gospodarczego
2. Analizują wzrost gospodarczy wyłącznie od strony podażowej.
Zgodnie z prawem Say a, do którego się odwołują w swoich
założeniach, popyt globalny będzie automatycznie rósł w
tempie pozwalającym w pełni wykorzystać zwiększoną podaż
(moce produkcyjne i zasoby siły roboczej).
18
Wzrost gospodarczy
Modele wzrostu gospodarczego oparte na teorii Keynesa  cechy:
1. Keynesiści wskazywali, że ani zdolności produkcyjne nie są w pełni
wykorzystywane, ani zasoby siły roboczej nie znajdują pełnego
zatrudnienia.
2. Dowodzą zatem konieczności prowadzenia aktywnej polityki
interwencjonistycznej państwa, której głównym celem jest zwiększanie
dochodu narodowego przy istniejących zdolnościach produkcyjnych.
3. W modelach tych kluczowym czynnikiem wzrostu jest kapitał.
4. Inwestycje pełnią tu dwojaką rolę:
" prowadzą do zwiększenia zdolności produkcyjnych gospodarki (strona
podażowa)
" prowadzą do wzrostu dochodów producentów dóbr kapitałowych (strona
popytowa).
19
Wzrost gospodarczy
Model Solowa (obecnie dominuje)
Y = A * F (Z,K)
Dochód jest funkcją zatrudnienia i kapitału przy
pewnym wyrazie wolnym A (zmiany tego wyrazu sÄ…
wyrazem postępu technologicznego)
20
Wzrost gospodarczy
Roczne tempo wzrostu gospodarczego w Polsce
25
20
15
10
5
0
21
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Annual GDP Rate Unemployment Rate
20
19
18,1
17,6
17,4
15
14,9
13,4
12,5
12,4
12,1
11,2
9,5
6,7
5,8
5,3
5,1
4,3
4,2
3,9
3,8
3,5
2
1,6
1,4
1,1
Croissance économique
PIB  Crise 2009
Les économies qui ont
perdu la confiance des
investisseurs
Pays en
danger économique
Economies
les plus grandes
Taux de croissance 2009
Taux du chômage
Deficit du secteur publique
en % du PIB
PIB  Croissance du PIB reel 2012
24
PIB
PIB
Dziękuję za uwagę!
27