Fundusze inwestycyjne
dr hab. Katarzyna Perez, prof. nadzw. UEP
Katedra Teorii Pieniądza i Polityki Pieniężnej
[e-mail]
Altum 1620
Informacje
" zaliczenie:
«% pisemne: test (20 pkt)  poniedziaÅ‚ek, 12.01.2015, na zajÄ™ciach
«% wpisy tego samego dnia
" dyżury: pon, 9:45-11:15, 1620 Altum
inne terminy: [e-mail]
" moodle dzienne: fi2014
Literatura
ObowiÄ…zkowa:
" K. Perez, Fundusze inwestycyjne. Rodzaje, zasady
funkcjonowania, efektywność, wyd. 2, Wolters Kluwer
Polska, Warszawa 2012
" K. Perez, Efektywność funduszy inwestycyjnych.
Podejście techniczne i fundamentalne, Difin, Warszawa
2012
«% rozdziaÅ‚ 3-4
" K. Perez, Fundusze inwestycyjne, Materiały dydaktyczne
nr 257, UEP, Poznań 2011
Uzupełniająca:
" inne: patrz spis lektur + Biblioteka UEP
Część pierwsza:
Charakterystyka funduszy inwestycyjnych
" Istota wspólnego inwestowania
" Zalety i wady funduszy inwestycyjnych
" Koszty zwiÄ…zane z FI
" Rodzaje FI wg różnych kryteriów klasyfikacji
" Miejsce FI na rynku finansowym
Jak wyglÄ…da rynek finansowy
w Polsce?
Struktura rynku finansowego
" podmiotowa
«% podmioty nadzorujÄ…ce rynek
«% podmioty organizujÄ…ce rynek
«% uczestnicy rynku
" przedmiotowa
«% instrumenty dÅ‚ugoterminowe
«% instrumenty krótkoterminowe
Struktura podmiotowa rynku finansowego
Instytucje rynku finansowego
w Polsce
KNF KDPW Instyt. org. Uczestnicy rynku
Inwestorzy Pośrednicy Emitenci
nadzór nad nadzór nad
GPW S.A.
obrotem emisjÄ…
osoby biura firmy
fizyczne maklerskie
dopuszczanie rozliczanie
BondSpot
do obrotu transakcji
państwo
osoby banki
prawne
firmy
instytucje
ubezpiecz.
gdzie sÄ… fundusze
inwestycyjne???
Struktura przedmiotowa  rodzaje
instrumentów finansowych
" o charakterze własnościowym i wierzycielskim
«% wÅ‚asnoÅ›ciowe: akcje zwykÅ‚e i uprzywilejowane
«% wierzycielskie:
«% obligacje i papiery krótkoterminowe
«% zabezpieczone i niezabezpieczone
" o stałym i zmiennym dochodzie
" krótko-, średnio- i długoterminowe
" bazowe (rzeczywiste) i pochodne (terminowe)
Struktura przedmiotowa rynku finansowego
Rynek finansowy
transakcji
pieniężny kapitałowy walutowy
terminowych
bony skarbowe akcje
waluta
kontrakty
bony komercyjne obligacje
krajowa
forward
certyfikaty bankowe
waluta kontrakty
zagraniczna futures
depozyty bankowe
opcje
gdzie umieścimy tytuły
uczestnictwa funduszy
inwestycyjnych???
Ryzyko inwestycyjne i dochód
" Nowoczesna teoria portfela
" Modern portfolio theory (H. Markowitz, W. Sharpe i
inni)
Podejście inwestora do ryzyka
" inwestorzy o awersji do ryzyka  nie lubiÄ…
ryzyka, majÄ…c do wyboru dwie inwestycje o takiej
samej oczekiwanej stopie zwrotu, zawsze wybiorÄ… tÄ™ o
mniejszym ryzyku
" inwestorzy neutralni  nie rozważają ryzyka
podczas podejmowania decyzji inwestycyjnych; przy
wyborze kierują się tylko wysokością stopy zwrotu (a
nie wielkością ryzyka)
" inwestorzy podejmujący ryzyko  hazardziści
 ryzyko ich bawi; gdy majÄ… do wyboru dwie
inwestycje o takim samym oczekiwanym zwrocie,
wybiorą tę o większym stopniu ryzyka, ponieważ
zawsze istnieje jakaś szansa wyższego zarobku
Co to jest
fundusz inwestycyjny?
Istota wspólnego inwestowania
" jeden z rodzajów instytucji wspólnego
inwestowania
" polega na gromadzeniu odrębnych i
rozproszonych kapitałów pieniężnych wielu 
najczęściej drobnych  inwestorów, które tworzą
majÄ…tek instytucji zbiorowego inwestowania, czyli
funduszu inwestycyjnego
" otrzymany portfel inwestycyjny stanowi aktywa
funduszu i jest przez niego inwestowany w różne
instrumenty, przede wszystkim na rynku finansowym
" główny cel inwestycji - korzyści finansowe dla
inwestorów
Czyli, wrzucamy nasze pieniądze do dużego wora
i inwestujemy go wspólnie!!!
Istota wspólnego inwestowania
Inwestor x1
Inwestor x2
aktywa
kapitał
funduszu
pieniężny
Rynek
Fundusz
Inwestor x3
finansowy
wspólnego
inwestowania
Inwestor x4
tytuły
instrumenty
uczestnictwa
rynku
funduszu
Inwestor x5
finansowego
inwestycyjnego
Inwestor xn
Cechy funduszy inwestycyjnych
" inwestor uczestnik funduszu inwestycyjnego
" uczestnicy partycypujÄ… w zrealizowanych zyskach i
stratach z lokat funduszu proporcjonalnie do
wysokości wniesionego kapitału
" wysokość udziału uczestnika w funduszu określona
jest na podstawie ilości zakupionych tytułów
uczestnictwa w FI
" tytuły uczestnictwa jednostka uczestnictwa
certyfikat inwestycyjny
" podstawowa zasada: ograniczanie ryzyka
inwestycyjnego dywersyfikacja portfela
inwestycyjnego wyższy stopień bezpieczeństwa
inwestycji
" fundusze zarzÄ…dzane przez towarzystwa
funduszy inwestycyjnych (TFI)  podmiot
profesjonalny
" zalecany długi horyzont czasowy inwestycji
Cele inwestycyjne FI
" zapewnienie bezpieczeństwa
zainwestowanego kapitału utrzymanie jego
siły nabywczej zabezpieczenie go przed
ryzykiem straty
" osiągnięcie wzrostu wartości
zainwestowanego kapitału powiększenie
wartości udziałów w funduszu
" przynoszenie stałego dochodu okresowo
wypłacanego przez fundusz, a pochodzącego
np. z dywidend z akcji lub odsetek od obligacji
Nie jest łatwo osiągnąć wszystkie cele, ale
fundusze próbują!
Zasady polityki inwestycyjnej
zróżnicowane, w zależności od funduszu dostosowane
do potrzeb inwestorów
" agresywna polityka inwestycyjna większe ryzyko
w zamian za większe dochody inwestycje w akcje
" zrównoważona polityka inwestycyjna
umiarkowane ryzyko i umiarkowane dochody
inwestycje w akcje i obligacje
" konserwatywna polityka inwestycyjna niskie
ryzyko i niski, ale stabilny bieżący dochód
inwestycje w obligacje, bony skarbowe itp.
Podmioty zwiÄ…zane z funkcjonowaniem FI
TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH/
SPÓA
KA INWESTYCYJNA
Fundusz Fundusz Fundusz Fundusz
inwestycyjny x1 inwestycyjny x2 inwestycyjny x3 inwestycyjny xn
AGENT
DEPOZYTARIUSZ DYSTRYBUTOR
TRANSFEROWY
Audytor
Firmy rachunkowe
Instytucje rankingowe
Zalety i wady FI
Zalety i wady funduszy inwestycyjnych
Zalety Wady
dywersyfikacja portfela ryzyko straty
profesjonalne zarzÄ…dzanie
koszty
wysokie bezpieczeństwo inwestycji
limity inwestycyjne
duża płynność
opodatkowanie
relatywnie niskie koszty
inwestycji
elastyczność wyboru strategii inw.
brak wpływu na politykę
nieograniczony dostęp do
inwestycyjnÄ…
instrumentów rynku finansowego
rozwodnienie zysku
przewaga konkurencyjna nad
(dilution)
innymi formami inwestowania
usługi dodatkowe
Nie wkładaj wszystkich jaj
do jednego koszyka
czyli dywersyfikacja portfela
(obiad z teściową)
Należy pamiętać, że dywersyfikacja nie powinna następować w
sposób nieprzerwany, nadmierne zdywersyfikowanie może bowiem
prowadzić do:
" braku możliwości skutecznego zarządzania portfelem,
" wysokich kosztów analiz niezbędnych do dokonania rozważnego
wyboru,
" wysokich kosztów transakcyjnych.
Wysokie bezpieczeństwo powierzonych
środków
" wynika z dywersyfikacji ryzyka
" wynika z istnienia niezależnego od towarzystwa
zarzÄ…dzajÄ…cego aktywami funduszu podmiotu 
depozytariusza
" wynika z rozdzielenia środków pozyskanych przez
fundusz od majÄ…tku towarzystwa nim zarzÄ…dzajÄ…cego,
bÄ…dz
depozytariusza
" wiąże się z limitami inwestycyjnymi i zasadami
dywersyfikacji lokat, określonymi przez ustawodawcę
" fundusz jest  instytucjÄ… zaufania publicznego , jego
działalność lokacyjna jest poddana wielu ograniczeniom
ustawowym, w celu zapobieżenia podejmowania przez
zarzÄ…dzajÄ…cych portfelem inwestycyjnym funduszu
nadmiernego ryzyka
Przewaga konkurencyjna FI
Ubezpieczeni
Lokaty Obligacje
Cechy FI e na życie z Akcje Waluty
bankowe i inne instr. dłużne
FI
zależne od
ryzyko nie zależy od
rodzaju niskie wysokie relatywnie niskie
inwestycyjne występuje rodzaju waluty
funduszu
niegwaranto
wany,
najczęściej w zależności od
możliwość
nie konstrukcji papieru
uzyskania
gwaranto gwarantowany wartościowego 
gwaranto bardzo
wany, do wysokości gwarantowany lub nie; niegwarantow
zysk wany wysokiego
możliwość sumy wysokość any
niski dochodu w
wysokiego ubezpieczenia oprocentowania  w
krótkim
dochodu, zależności od płynności
czasie (ale i
ale i straty waloru
znacznej
straty)
zależna od
ceny waloru zależna od wartości
minimalna 500-1000 50 - 100 PLN brak
500 PLN i kosztów nominalnej (na przykład
wpłata PLN miesięcznie ograniczeń
transakcyjny 100 lub 10 000 PLN)
ch
możliwość
tak,
wyboru tak nie nie nie nie ma
warunkowo
strategii
Przewaga konkurencyjna FI
zależna od
wielkości zależna od wielkości obrotu
płynność wysoka wysoka niska wysoka
obrotu walorem i formy odkupu
walorem
zależne od emitenta i
bezpieczeństw
wysokie wysokie wysokie średnie konstrukcji papieru średnie
o inwestycji
wartościowego
wejście - wejście  nie
wejście na rynku
nie ma; ma, wyjście  2
wejście  na rynku pierwotnym  zależne od
wyjście  lata po
nie ma, wtórnym wartości nominalnej i
generalnie podpisaniu
bariery wyjście  zależne od popytu na dany walor,
nie ma umowy
wejścia/wyjści likwidacja wielkości wejście/wyjście na rynku nie występuje
(wyjÄ…tek  ubezpieczenia
a z inwestycji przed popytu lub wtórnym  zależne od
opłata za lub zależne od
terminem, podaży na wielkości popytu lub
wczesne wystÄ…pienia
brak % dany walor podaży, w dniu wykupu 
umorzenie zdarzenia
nie występuje
j. u.) ubezpieczenia
opłaty za
opłaty
zawarcie
dystrybucy koszty
występują, ubezpieczenia koszty
jne(ewentu transakcyjne,
gdy (prowizja transakcyjne, koszty transakcyjne i
koszty dla alnie ewentualnie
likwidacja agenta), koszty rachunku w ewentualnie rachunku w
inwestora umorzenio prowadzenia
przed administracyjne domu domu maklerskim
we) za rachunku
terminem , opłaty maklerskim
zarzÄ…dzanie bankowego
dystrybucyjne,
i inne
za zarzÄ…dzanie
Inne korzyści FI
" możliwość zainwestowania jakiejkolwiek sumy pieniędzy w
jakimkolwiek czasie
" udziały w funduszach inwestycyjnych mogą stanowić
zabezpieczenie kredytu
" dodatkowe usługi na rzecz uczestników:
«% uczestnictwo w premiowanych niższymi opÅ‚atami programach
systematycznego oszczędzania,
«% prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych (IKE) i
pracowniczych programów emerytalnych (PPE),
«% możliwość dokonywania konwersji, czyli swobodnego przenoszenia
zainwestowanych środków między funduszami w ramach jednej
rodziny funduszy
«% dokonywanie wpÅ‚at w walutach obcych,
«% otwieranie kilku rachunków (zwanych rejestrami) dla jednej osoby,
bÄ…dz
wspólnych rejestrów małżonków,
«% ustanowienie zapisu (dyspozycji na wypadek Å›mierci uczestnika)
posiadanych przez uczestnika środków na rejestrze na rzecz innej
osoby lub grupy osób.
Koszty FI
KOSZTY A

CZNE
OPA
ATY MANIPULACYJNE OPA
ATY OPERACYJNE
opłata za dystrybucję opłata za zarządzanie
opłata za wyniki
opłata przy umorzeniu j.u.
inwestycyjne
pozostałe koszty
operacyjne
opłata przy transferze do
innego fundszu (konwersja)
opłata przy składaniu zleceń
telefonicznych, za prowadzenie
rachunku itp.
Rodzaje FI  kryteria prawne
kryterium klasyfikacji rodzaj
dopuszczalne formy prawno- żðregulowane
żðnieregulowane
organizacyjne
żðotwarte
żðzamkniÄ™te
konstrukcja funduszy
żðmieszane
żðspecjalne
żðpubliczne
typ inwestora
żðprywatne
żðz osobowÅ›ciÄ… prawnÄ…
żðbez osobowÅ›ci
osobowość prawa
prawnej
Rodzaje FI  kryteria ekonomiczne
kryterium klasyfikacji rodzaj
polityka inwestycyjna
metody lokowania aktywów żðtradycyjne
żðalternatywne (wyspecjalizowane)
stopień ryzyka inwestycyjnego
żðakcyjne
żðobligacyjne
substancja majÄ…tkowa
żðmieszane
żðwyspecjalizowane
żðzarzÄ…dzane pasywnie
sposób zarządzania
żðzarzÄ…dzane aktywnie
żðprowizyjne
wysokość opłat i prowizji
żðbezprowizyjne
żðkrajowe
żðzagraniczne (regionalne i
zasięg geograficzny inwestycji
globalne)
żðbez okreÅ›lenia zasiegu geogr.
Fundusz otwarty a zamknięty
Cecha Fundusz otwarty Fundusz zamknięty
tytuły uczestnictwa jednostki uczestnictwa certyfikaty inwestycyjne lub udziały
wielkość kapitału zmienna początkowo stała; zmienna póz
niej
liczba tytułów
zmienna stała
uczestnictwa
wartość jednostki niska, np. od 50 do 100 PLN wysoka, np.1000 - 10 000 PLN
liczba uczestników zmienna, wysoka stała na początku, niska
zbywanie nieograniczone, ciągłe emisja ograniczona, jednorazowa
niezbywalne, odsprzedaż jedynie zbywalne na rynku wtórnym (na giełdzie lub
zbywalność
funduszowi (następnie umorzenie) na rynku pozagiełdowym)
na podstawie wartości aktywów wartość rynkowa ustalana na podstawie
wycena
netto na jednostkę uczestnictwa popytu i podaży
nie częściej niż raz w tygodniu lub raz w
częstotliwość wyceny codziennie
miesiącu lub raz na kwartał
zależna od popytu i podaży na rynku
płynność wysoka wtórnym oraz od polityki inwestycyjnej
funduszu
opłaty manipulacyjne i koszty rachunek papierów wartościowych w domu
koszty dla inwestora
operacyjne funduszu maklerskim, koszty operacyjne FI
Mechanizm transferu kapitału na rynku fin.
PODAÅ» KAPITAA
U
INSTYTUCJE POÅšREDNICTWA
FINANSOWEGO
KAPITAA
ODAWCY KAPITAA
OBIORCY
RYNEK
inwestorzy: emitenci:państwo
FINANSOWY
instytucjonalni i organy samorzÄ…dowe
indywidualni przedsiębiorstwa
podmioty gospodarcze
FINANSOWANIE BEZPOÅšREDNIE
POPYT NA KAPITAA

Kapitał: środki pieniężne firm, oszczędności ludności.
Instrumenty rynku finansowego: bony skarbowe, papiery komercyjne, akcje, obligacje,
jednostki uczestnictwa, certyfikaty inwestycyjne, waluty, instrumenty pochodne itd.
FI na rynku finansowym
(popyt i podaż na kapitał)
POPYT NA KAPITAA

INWESTORZY
INDYWIDUALNI
tytuły uczestnictwa
I INSTYTUCJONALNI
kapitał
FUNDUSZ INWESTYCYJNY
kapitał
PAC
STWO
instrumenty rynku
ORGANY SAMORZ
DOWE
finansowego
PODMIOTY GOSPODARCZE
PODAÅ» KAPITAA
U
Miejsce FI w strukturze podmiotowej
rynku finansowego
Miejsce FI w strukturze przedmiotowej
rynku finansowego
fundusze inwestycyjne
zbywanie tytułów
uczestnictwa
FI jako czynnik
napływ kapitału do FI
rozwoju
gospodarczego
alokacja aktywów FI na
rynku finansowym
stabilizacja giełdy p.w. finansowanie inwestycji kumulacja oszczędności
firm jst państwa
wzrost gospodarczy