Sprawozdanie nr. 2 26.05.14r.
Biebrzański Park Narodowy
Wstęp:
Biebrzański Park Narodowy został utworzony w 1993 roku jako 18-ty z kolei polski park narodowy.
Celem Parku jest ochrona rozległych torfowisk Kotliny Biebrzańskiej. Bagna Biebrzańskie są uznawane
za jedną z najważniejszych w kraju i w Europie Środkowej ostoi ptaków wodno-błotnych. W roku
1995 Biebrzański Park Narodowy został wpisany na listę Konwencji Ramsar jako obszarach wodno-
błotny mający znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego.
Bagna które obejmuje obszar Parku Narodowego praktycznie nie noszą żadnych śladów cywilizacji a
rzeka Biebrza jest jedyną w Europie rzeką o tej wielkości która posiada naturalny charakter na całej
długości.
W Dolinie Biebrzy wyróżnia się trzy odrębne jednostki geomorfologiczne zwane basenami: Północny
obejmujący dolinę na wschód od Sztabina, Środkowy - od Sztabina do Osowca i Południowy - od
Osowca do ujścia Biebrzy do Narwi.
Dla Północnego basenu charakterystyczna jest obecność ostańców morenowych oraz dominują tu
mechowiska. Basen Środkowy to kompleks torfowisk i miąższości torfu. Basen Środkowy wyróżniają
otoczone torfowiskami rozległe piaszczyste wydmy, ukształtowane w wyniku procesów eolicznych.
Możemy zaobserwować tu głównie turzycowiska trawiaste.Basen Południowy jest najbardziej
naturalny w dolinie Biebrzy, zwany również Basenem Dolnym. Charakteryzuje się obecnością pasa
wydm w części północno-wschodniej oraz niewielkich wyniesień mineralnych (wydm, grądzików).
Przeważają tu turzycowiska, szuwary i łąki
Bagna Biebrzańskie charakteryzują się doskonale wykształconą i zachowaną poprzeczną i podłużną
strefowością ekologiczną. Polega ona na przechodzeniu poszczególnych zbiorowisk roślinnych w inne
w zależności od panujących warunków hydrologicznych i wysokości doliny nad poziomem morza.
W poprzecznym przekroju doliny, najlepiej wykształconym w basenie południowym, wyróżnia się 3
charakterystyczne strefy:
·ð immersyjna  z roÅ›linami nadwodnymi: szuwarami turzycowymi, mozgowymi i mannowymi,
obszary te sÄ… corocznie zalewane;
·ð immersyjno-emersyjna  z kÄ™powymi zespoÅ‚ami turzycy tunikowej i turzycy sztywnej, obszary
te są zalewane w mniejszym stopniu niż w strefi immersyjnej
·ð emersyjna  niezalewana przez wody, z mechowiskowymi zespoÅ‚ami turzycy
bagiennej i obłej, zespołami turzycy dzióbkowatej i obłej oraz dobrze
rozwiniętą darnią mszystą. Granicami tej strefy są lasy olchowe.
Natomiast strefowość podłużna to zmienność szaty roślinnej w poszczególnych częściach doliny, idąc
z biegiem rzeki. Wynika to z różnorodności warunków ekologicznych.
Klasyfikacja zbiorowisk:
1. Zbiorowisko olsu porzeczkowego
a) Klasyfikacja:
Klasa: Alnetea glutinosae
RzÄ…d: Alnetalia glutinosae
ZwiÄ…zek: Alnion glutinosae
Grupa zespołów: zbiorowiska leśne Alnion glutinosae  olsy
Zespół: Ribeso nigri-Alnetum  ols porzeczkowy
b) Charakterystyka zbiorowiska:
Las olchowy (olszowy) porastajÄ…cy bagienne siedliska, o okresowo wysokim poziomie wody stojÄ…cej i
różnej żyzności. Ma zwykle charakterystyczną kępową strukturę runa - na kępach wokół szyi
korzeniowej olszy rosną gatunki borowe, w dolinkach przynajmniej okresowo wypełnianych wodą -
rośliny bagienne. Olsy są zazwyczaj trudno dostępne, głównie ze względu na podmokły grunt.
Poziom wody sięga od kilku do kilkudziesięciu centymetrów. Są to najczęściej wody stojące, rzadziej
wolno płynące. Kępy w mniej zwartych olsach mogą być znacznie od siebie oddalone, rozdzielone
wodą. Zbiorowisko to wytwarzane jest na glebach wytworzonych z torfowisk niskich, lecz często
spotyka się je na glebach murszowych wytworzonych na piaskach i madach rzecznych, najczęściej są
to gleby murszowo-mineralne, murszowe, mulowo-murszowe, torfowo-murszowe, murszowo-
glejowe z mullem murszowatym. Dominującą forma próchnicy typu mull.
c) Gatunkami charakterystycznymi dla lasu ochowego sÄ… m.in.:
·ð Betula humilis - brzoza niska,
·ð Calamagrostis canescens - trzcinnik lancetowaty,
·ð Dryopteris cristata - nerecznica grzebieniasta,
·ð Lycopus europaeus - karbieniec pospolity,
·ð Ribes nigrum - porzeczka czarna
d) Spis gatunkowy
Warstwa Gatunki
A Olsza czarna Alnus glutinosa
Jesion wyniosły Fraxinus excelsior
Brzoza omszona Betula pubescens
Åšwierk pospolity Picea abies
Sosna pospolita Pinus sylvestris
B Porzeczka czarna Ribes nigrum
Kalina koralowa Viburnum opulus
JarzÄ…b pospolity Sorbus aucuparia
Malina Rubus sp.
Jesion wyniosły Fraxinus excelsior
C Manna Mielec Glyceria maxima dolinki
Kosaciec żółty Iris pseudacorus kępki
Turzyca błotna Carex acutiformis dolinki
Narecznica błotna Thelypteris palustris dolinki
Pokrzywa zwyczajna Urtica dioica dolinki
Niezapominajka błotna Myosotis scorpioides dolinki
Fiołek błotny Viola palustris dolinki
Jaskier kosmaty Ranunculus lanuginosus kępki
Kuklik pospolity Geum urbanum kępki
Wierzba Salix sp.
Turzyca odległo kłosa Carex remota dolinki
Bodziszek cuchnący Geranium robertianum kępki
Szczaw zwyczajny Rumex acetosa kępki
Gwiazdnica pospolita Stellaria media
Turzyca pęcherzykowata Carex vesicaria dolinki
Czworolist pospolity Paris quadrifolia kępki
Tojeść pospolita Lysimachia vulgaris
Przytulia błotna Galium palustre dolinki
Knieć błotna Caltha palustris dolinki
Karbieniec pospolity Lycopus europaeus dolinki
2. Bory sosnowe
a) Klasyfikacja:
Klasa: Vaccinio-Piceetea  acydofilne, oligotroficzne i mezotroficzne zbiorowiska z
przewagą drzew szpilkowych, krzewinek i mezofilnych mszaków
RzÄ…d : Cladonio-Vaccinietalia
ZwiÄ…zek: Dicrano-Pinion
Grupa zespołów: bory sosnowe na glebach mineralnych
Zespół: Cladonio-Pinetum  śródlądowy bór suchy
Peucedano-Pinetum  subkontynentalny bór świeży
b) Charakterystyka zbiorowiska:
Bór sosnowy, widny, wysokopienny las z dominacją sosen, zwykle z domieszką brzóz.
Warstwa krzewów jest luz
na i złożona z podrostów brzóz i jałowca. Runo jest ubogie i w zależności
od warunków siedliskowych tworzą je głównie borówki i wrzos. W miejscach suchych warstwę tę
tworzą mchy i porosty, niekiedy dość obficie występują trawy i orlica pospolita.
Śródlądowy bór sosnowy suchy, śródlądowy bór chrobotkowy (Cladonio-Pinetum) jeden z zespołów
leśnych, rodzaj boru suchego. Drzewostan zespołu tworzy sosna zwyczajna z niewielką
domieszką brzozy brodawkowatej. W podszycie dominuje jałowiec pospolity, w runie  borówka
brusznica,wrzos zwyczajny, szczotlicha siwa oraz kostrzewa owcza. Rozbudowana jest warstwa
mszysta, a zwłaszcza porostowa, utworzone między innymi przezrokiet cyprysowaty i bielistkę
siwą oraz chrobotki. Zwarcie wszystkich warstw z wyjątkiem porostowo-mszystej jest słabe[1].
Zajmuje ubogie i suche siedliska piaszczyste  gleby bielicowe i arenosole:
śródlądowe wydmy, sandry itp. Zwykle tworzy małe płaty sąsiadujące z borami świeżymi.
Øð Gatunki charakterystyczne:
·ð Cladonia arbuscula,
·ð Cladonia furcata,
·ð Cladonia gracilis
Subkontynentalny bór sosnowy świeży, jeden z zespołów leśnych. Drzewostan zespołu tworzy sosna
zwyczajna z domieszką brzozy brodawkowatej i dębu bezszypułkowego.
W podszycie dominują jałowce, kruszyna i jarzębina, w runie - borówka czarna, borówka
brusznica oraz kostrzewa owcza. Bujna jest także warstwa mszysta utworzona między innymi
przez rokiet i płonnik w miejscach bardziej wilgotnych. Miejsca suchsze i prześwietlone
opanowujÄ… porosty.
Øð Gatunek charakterystyczny:
·ð Chimaphila umbellata  pomocnik baldaszkowaty
Øð Gatuneki wyróżniajÄ…ce:
·ð Peucedanum oreoselinum - gorysz wzgórzowy,
·ð Convallaria majalis  konwalia majowa,
·ð Polygonatum odoratum  kokoryczka wonna,
·ð Pulsatilla patens  sasanka otwarta,
·ð Scorzonera humilis  wężymord niska,
·ð Solidago virgaurea  nawÅ‚oć pospolita
c) Spis gatunkowy :
·ð ÅšródlÄ…dowy bór suchy
Warstwa Gatunki
A 30-40% Sosna pospolita Pinus sylvestris
Brzoza brodawkowata Betula pendula
B Jałowiec pospolity Juniperus communis
DÄ…b Quercus
Brzoza brodawkowata Betula pendula
C Borówka czarna Vaccinium myrtillus
Kostrzewa owcza Festuca ovina
Goz
dzik piaskowy Dianthus arenarius
Kosmatka orzęsiona Luzula pilosa
Gipsówka pszeniec Gypsophila sp
Konwalijka majowa Convallaria majalis
DÄ…b Quercus
Widłak spłaszczony Diphasiastrum complanatum
Siódmaczek leśny Trientalis europaea
Orlica pospolita Pteridium aquilinum
D Chrobotek reniferowy Cladonia rangiferina
Widłoząb miotlasy Dicranum scoparium
Widłoząb kędzierzawy Dicranum polysetum
Dikranum parietina
·ð Subkontynentalny bór Å›wieży
Warstwa Gatunki
A Sosna zwyczajna Pinus sylvestris
Dąb szypułkowy Quercus robur
 Brzoza brodawkowata Betula pendula
Åšwierk pospolity Picea abies
B Brzoza brodawkowata Betula pendula
JarzÄ…b pospolity Sorbus aucuparia
Jałowiec pospolity Juniperus communis
Åšwierk pospolity Picea abies
DÄ…b Quercus
C Pszeniec zwyczajny Melampyrum pratense
Orlica pospolita Pteridium aquilinum
Narecznica samcza Dryopteris filix-mas
Borówka czarna Vaccinium myrtillus
Kruszyna pospolita Frangula alnus
Konwalia majowa Convallaria majalis
Kostrzewa owcza Festuca ovina
Borówka brusznica Vaccinium vitis-idaea
Trzcinnik piaskowy Calamagrostis epigejos
Siewki dębu Quercus
Konwalijka dwulistna Maianthemum bifolium
D Widłoząb kędzierzawy Dicranum polysetum
Dikranum undulatum
Rokietnik pospolity Rokietnik pospolity
Zdjęcie fitosocjologiczne:
Warstwa Gatunki Ilościowość toważyskość
A Sosna zwyczajna Pinus sylvestris
Dąb szypułkowy Quercus robur
Brzoza brodawkowata Betula pendula
Åšwierk pospolity Picea abies
B Brzoza brodawkowata Betula pendula
JarzÄ…b pospolity Sorbus aucuparia
Jałowiec pospolity Juniperus communis
Åšwierk pospolity Picea abies
DÄ…b Quercus
C Pszeniec zwyczajny Melampyrum pratense 3 2
Orlica pospolita Pteridium aquilinum 2 2
Narecznica samcza Dryopteris filix-mas 2 1
Borówka czarna Vaccinium myrtillus 5 4
Kruszyna pospolita Frangula alnus R 1
Konwalia majowa Convallaria majalis + 1
Kostrzewa owcza Festuca ovina + 1
Borówka brusznica Vaccinium vitis-idaea 3 2
Trzcinnik piaskowy Calamagrostis epigejos 1 1
Siewki dębu Quercus R 1
Konwalijka dwulistna Maianthemum bifolium + 2
D Widłoząb kędzierzawy Dicranum polysetum 4 2
Dikranum undulatum 4 2
Rokietnik pospolity Rokietnik pospolity 4 3
Tyborowka Marta
Zienkiewicz Krystyna
BoryÅ› Anna