"Biblioteka Przewox
nika"
System czasu pracy kierowcy
System czasu pracy kierowcy
wybierz najbardziej opłacalny
dla Twojej firmy
Joanna Wegner
www.firmatransportowa.pl
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Jak obni\
yć koszty, aby Twoja firma transportowa była nadal
konkurencyjna?
Kiedy przed wejściem do Unii Europejskiej pytałem znajomych przewoz
ników, co sprawia,
\
e sÄ… konkurencyjni wobec firm zachodnich, wszyscy odpowiadali jedno:
niska cena.
Jednak teraz sytuacja zmieniła się diametralnie. Wzrost cen paliwa, wysokie podatki,
wzrastające koszty pracownicze, dodatkowe opłaty drogowe, drogie kredyty...
W dodatku konkurencja, Å‚Ä…czÄ…c siÄ™ w du\
e koncerny, jest w stanie zaproponować ni\
sze ceny.
Wszystko to sprawia, \
e
coraz trudniej jest oferować usługi po konkurencyjnych cenach!
W tak trudnych warunkach przetrwają tylko ci, którzy wykorzystają wszystkie mo\
liwości
oszczędzania, jakie stwarza im prawo, oraz ustrzegą się błędów, które wielu doprowadziły do
upadku.
A czy Ty wykorzystałeś swoją szansę na oszczędności?
Od lat zajmuję się doradzaniem przedsiębiorcom z ró\
nych bran\
i nauczyłem się jednego:
gdy większość z nich mówi, \
e swoje koszty obni\
yli ju\
do minimum, zazwyczaj mo\
na
jeszcze sporo zaoszczędzić. Tak\
e w Twojej firmie.
Nie wierzysz?
Z "Poradnikiem Przewoz
nika" obni\
ysz koszty swojej działalności!
Oszczędności, o których mówię, są w stanie dostrzec jedynie najwy\
szej klasy specjaliści
bran\
y transportowej, z doskonałą wiedzą praktyczną i perfekcyjną znajomością przepisów.
Teraz i Ty mo\
esz skorzystać z ich pomocy.
Dołącz do Czytelników "Poradnika Przewoz
nika", a dowiesz się między innymi:
" Jak odliczać VAT, \
eby na tym nie tracić?
" Leasing, dzier\
awa czy wynajem - który sposób na zwiększenie taboru najbardziej się
opłaca?
" Jak najkorzystniej podatkowo rozliczać nowy sprzęt w firmie?
" Jaka oferta leasingowa będzie dla Twojej firmy najbardziej opłacalna?
" Co zrobić, by maksymalnie wykorzystać pomoc z funduszy unijnych?
" Co zrobić, by zapewnić sobie korzystną współpracę ze spedytorem?
" W jaki sposób zapewnić sobie wypłatę nale\
nego ubezpieczenia w razie wypadku?
"Poradnik Przewoz
nika"
powie Ci, jak uniknąć błędów, które zgubiły innych!
" Jakich dokumentów nie trzymać w firmie, aby nie narazić się na karę inspektora ITD?
" Jak szybko rozpoznać klienta, który nie będzie chciał zapłacić?
" Jak uniknąć wysokich kar za nieprzepisowe przewozy towarów niebezpiecznych?
" Jak poprawnie rozliczać czas pracy kierowcy, aby inspektor ITD nie mógł Cię ukarać?
" Kiedy w usłudze transportowej następuje moment sprzeda\
y i co to dla Ciebie
oznacza?
Zawsze aktualne informacje
Do ka\
dego poradnika - segregatora o objętości ponad 500 stron - otrzymasz co 6 - 8 tygodni
materiały aktualizujące i uzupełniające (o objętości ok. 90 stron). Będziesz stale informowany
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
o wszelkich zmianach prawnych i wiÄ…\
Ä…cych siÄ™ z nimi nowymi mo\
liwościami
i zagro\
eniami.
Testuj poradnik bezpłatnie przez 14 dni!
Wystarczy, \
e zamówisz "Poradnik Przewoz
nika" na 14-dniowy, bezpłatny test. W tym czasie
będziesz mógł za darmo wypróbować zawarte w nim porady.
Jeśli uznasz, \
e poradnik nie spełnia Twoich oczekiwań - po prostu odeślij go do
wydawnictwa. Wówczas Twoje zamówienie zostanie natychmiast anulowane, a Ty nie
będziesz musiał nic za to płacić. Gwarantujemy Ci to.
Atrakcyjny prezent
Jeszcze dziś zamów "Poradnik Przewoz
nika" na bezpłatny, 14-dniowy test. Jeśli zrobisz,
otrzymasz prezent:
Informator: "Czas pracy kierowców.
9 sprawdzonych sposobów na korzystne rozliczenia"
1. Wynagradzanie godzin nadliczbowych.
2. Określenie co jest odpoczynkiem dobowym.
3. Kontrolowanie pracowników zatrudnionych na pół etatu.
4. Rozliczanie podró\
y słu\
bowych.
Skorzystaj z bezpłatnego 14-dniowego testu  Poradnika Przewoz
nika !
Wypełnij poni\
szy kupon i wyślij go faksem lub
Kliknij tutaj
Kupon na bezpłatny 14-dniowy test  Poradnika Przewoz
nika
TAK, chcę dowiedzieć się, jak obni\
yć koszty
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
prowadzenia mojej firmy transportowej, aby
ImiÄ™ i nazwisko
zwiększyć jej konkurencyjność na rynku. Dlatego
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
proszę o przysłanie mi  Poradnika Przewoz
nika na
Firma
14 dni do bezpłatnego testu.
Cena: 97,00 zł (plus 9,5 zł koszty przesyłki)
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
stron: ponad 500 Ulica
WIEM, \
e jeśli zdecyduję się zatrzymać  Poradnik
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Przewoz
nika , będę równie\
otrzymywać zestawy
Kod pocztowy Miejscowość
aktualizujące i uzupełniające, przysyłane co 6 - 8
tygodni (około 90 stron).
Oświadczam, \
e upowa\
niam Wydawnictwo Wiedza i Praktyka
sp. z o.o. do wystawienia faktur VAT bez podpisu odbiorcy.
Cena za 1 stronę aktualizacji: 0,67 zł (plus 3 zł koszty
przesyłki).
Gdyby poradnik nie spełnił moich oczekiwań,
NIP: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
mam prawo zrezygnować z zakupu i odesłać go
z powrotem w ciÄ…gu 14 dni od daty jego
Data: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Podpis: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
otrzymania.
(PieczÄ…tka)
Wyra\
am zgodÄ™ na przetwarzanie moich danych osobowych przez
TAK, proszę równie\
przysłać mi prezent:
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibÄ… w
Informator  Czas pracy kierowcy  9 sposobów na
Warszawie przy ulicy A
otewskiej 9a do celów marketingowych 
korzystne rozliczenia
promocji publikacji. Wiem, \
e mam prawa dostępu do treści
swoich danych i ich poprawiania, a tak\
e do sprzeciwu wobec ich
przetwarzania. Podanie danych jest dobrowolne.
Podpis: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
*Do podanych cen doliczane będą koszty przesyłki w wysokości 9,5 zł za dzieło i 3 zł za aktualizację
WYÅšLIJ FAKSEM 0 22 617 60 10 WYÅšLIJ FAKSEM 0 22 617 60 10
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
1
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
System czasu pracy kierowcy - wybierz najbardziej opłacalny dla Twojej firmy
PLANUJ TAK, śEBY MIEĆ ZYSK!
W tym artykule podpowiemy Ci, jak planować czas pracy Twoich kierowców, tak abyś
z jednej strony mógł zapewnić swojej firmie optymalny sposób działania, a z drugiej, \
ebyÅ›
nie nara\
ał się na grzywny organów kontrolnych. Wska\
emy, który z systemów czasu pracy
jest korzystny w jakich okolicznościach i jak dostosować go do norm przewidzianych dla
kierowców.
Czym różni się czas dyżuru i pozostawania do dyspozycji od czasu przerwy?
Jak prawidłowo obliczyć czas pracy kierowcy?
Kiedy masz prawo do wydłużenia tygodniowej normy czasu pracy kierowcy?
Który system pozwala wydłużyć czas pracy kierowcy bez konieczności stosowania
pracy w godzinach nadliczbowych?
W jakich sytuacjach opłaca Ci się wprowadzić system przerywanego czasu pracy?
Autor:
Joanna Wegner, aplikant sądowy Sądu Okręgowego w A
odzi
Konsultant:
Beata Naróg, specjalista z zakresu prawa pracy
Numer ISBN 978-83-7468-636-5
Copyright by Wydawnictwo  Wiedza i Praktyka Warszawa 2007
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. A
otewska 9A
03-918 Warszawa
Numer NIP: 526-19-92-256
Numer KRS: 0000098264 - SÄ…d Rejonowy dla m.st. Warszawy,
Sąd Gospodarczy XVI Wydział Gospodarczy Rejestrowy
Wysokość kapitału zakładowego: 200 000 zł.
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
2
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Kto odpowiada?
To Ty, jako pracodawca, odpowiadasz za przestrzeganie przez Twoich kierowców
norm czasu pracy. Dotyczy to jednak tylko tych kierowców, którzy są w Twojej firmie
zatrudnieni na podstawie umowy o pracÄ™.
Pozostali kierowcy  wykonujÄ…cy na TwojÄ… rzecz przewozy w ramach umowy
zlecenia albo swojej własnej działalności gospodarczej  sami odpowiadają za
przestrzeganie przez siebie tych norm.
Czas pracy kierowcy
Czas pracy kierowcy nie pokrywa siÄ™ z samym czasem prowadzenia pojazdu,
a w każdym razie taka sytuacja zdarza się tylko wyjątkowo.
Uwaga!
Czasem pracy kierowców jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, a nie tylko
sam czas prowadzenia samochodu.
Do czasu pracy kierowcy, oprócz prowadzenia pojazdu, wlicza się także wszystkie
czynności związane z wykonywaniem przewozu, takie jak:
załadunek i rozładunek oraz nadzór nad załadunkiem i rozładunkiem;
nadzór i pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym;
czynności spedycyjne;
codzienna obsługa pojazdów i przyczep;
niezbędne czynności administracyjne;
inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia
bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy;
utrzymanie pojazdu w czystości.
Pamiętaj!
Gdy Twój kierowca ma także inne obowiązki do wykonania, ujęty
w harmonogramie czas pracy nie może się równać wyłącznie czasowi przejazdu!
Przerwy, dy\
ury, przestoje
Ale to nie koniec. Do czasu pracy kierowcy wlicza się także.
czas 15-minutowej przerwy  jeżeli dobowy wymiar czasu pracy Twego kierowcy
wynosi sześć godzin i więcej;
czas dyżuru wykonywanego poza normalnymi godzinami czasu pracy  jeżeli
kierowca podczas dyżuru wykonywał pracę;
przerwy w pracy wynikające z przepisów szczególnych lub np. z układu
zbiorowego pracy;
czas pozostawania przez kierowcę na stanowisku pracy poza przyjętym rozkładem
czasu pracy, gdy kierowca jest w gotowości do wykonywania pracy (w szczególności
podczas oczekiwania na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas nie
jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu);
okresy pozostawania do dyspozycji (dawniej  przestoje ) w wymiarze ośmiu
godzin, ale tylko w przypadku kierowców pracujących w zadaniowym systemie pracy.
Uwaga!
Dotyczy to wyłącznie sytuacji, gdy kierowca ten nie wypracował dobowego
wymiaru czasu pracy  w przeciwnym wypadku okresy te zalicza się do czasu dyżuru.
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
3
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Do czasu  pozostawania do dyspozycji zalicza siÄ™ w systemie zadaniowym czasu
pracy także czas, w którym kierowca towarzyszy pojazdowi transportowanemu
promem lub pociągiem, czas oczekiwania na przejściach granicznych oraz w związku
z ograniczeniami w ruchu drogowym. W przypadku kierowców pracujących
w którymś z pozostałych systemów taki okres wlicza się do czasu dyżuru.
Pamiętaj!
Czas pozostawania do dyspozycji to okresy inne niż przerwy i czas odpoczynku.
W czasie  pozostawania do dyspozycji kierowca nie jest obowiązany pozostawać
na stanowisku pracy, ale pozostaje w gotowości do rozpoczęcia albo kontynuowania
prowadzenia pojazdu albo wykonywania innej pracy.
Czego nie obejmuje czas pracy?
Czas pracy nie obejmuje:
dyżuru, podczas którego kierowca nie wykonuje pracy;
dyżuru, poza rozkładem czasu pracy, podczas którego kierowca wprawdzie nie
wykonuje pracy i nie jest obowiązany pozostawać na stanowisku pracy kierowcy, ale
jest w gotowości do rozpoczęcia albo kontynuowania prowadzenia pojazdu, albo
wykonywania innej pracy (np. dyżurem jest czas, w którym kierowca towarzyszy
pojazdowi transportowanemu promem lub pociÄ…giem, czas oczekiwania na
przejściach granicznych oraz w związku z ograniczeniami w ruchu drogowym  chyba
że kierowca pracuje w systemie zadaniowym  wtedy jest to dla niego czas
 pozostawania do dyspozycji );
nieusprawiedliwionych postojów w czasie prowadzenia pojazdu;
dobowego nieprzerwanego odpoczynku;
przerwy w pracy stosowanej w systemie przerywanego czasu pracy.
Pamiętaj!
Jeżeli pojazd jest prowadzony przez dwóch lub więcej kierowców, czas
nieprzeznaczony na kierowanie pojazdem jest czasem dyżuru.
Aby właściwie obliczyć czas pracy, musisz zatem właściwie rozpoznać również czas
dyżuru.
Obliczamy czas pracy kierowcy
Czas pracy
=
czas prowadzenia pojazdu
+
czas innych czynności związanych
z wykonaniem przewozu
+
czas 15-minutowej przerwy
+
czas dyżuru poza godzinami pracy,
jeżeli wówczas kierowca wykonywał pracę
+
okresy pozostawania do dyspozycji pracodawcy
wliczane do czasu pracy
+
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
4
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
przerwy wynikające z przepisów szczególnych

czas dyżuru

nieusprawiedliwione postoje w czasie jazdy

dobowy nieprzerwany odpoczynek
Przyjrzyjmy się teraz bliżej opisanym zasadom na kilku przykładach. Spróbuj
samodzielnie obliczyć czas pracy każdego z kierowców:
Przykład
Zaradny majsterkowicz
Kierowca pojazdu o godzinie 10.00 rozpoczął załadunek. O 12.00 z ładunkiem
wyruszył w trasę. O 16.30 wykorzystał 45-minutową przerwę, po czym wyruszył
w dalszą drogę. O 18.15 pojazd uległ awarii, jednak kierowca usunął ją samodzielnie,
co zabrało mu 45 minut. O 19.00 pojechał dalej.
O 20.00 był na miejscu. Jednak, na polecenie kierownika, musiał jeszcze pozostać
przy pojez
dzie, by przypilnować rozładunku. O 21.00 rozładunek się skończył,
a kierowca został zwolniony do domu.
Ile godzin przepracował?
Odpowiedz
: Od 10.00 do 21.00  11 godzin, z czego do czasu pracy zaliczymy: czas
załadunku, czas prowadzenia pojazdu, czas naprawy samochodu oraz czas wyładunku
i 15 minut z 45-minutowej przerwy.
Nie zaliczymy zaÅ› do czasu pracy 30 minut z 45-minutowej przerwy.
Czas pracy w takim razie będzie wynosił 10 godzin i 30 minut.
Przykład
Obiad w zajez
dzie
Trzech kierowców wyruszyło w trasę z ładunkiem. Mieli do przebycia długą drogę,
więc zmieniali się co jakiś czas.
Kierowca A prowadził przez pierwsze cztery godziny, po czym zmienił się
z kierowcą B, który prowadził przez kolejne trzy godziny.
Potem zrobili sobie przerwę, ponieważ postanowili zjeść obiad w ulubionym
zajez
dzie. Trwało to około półtorej godziny.
Dalej prowadził kierowca C, który przejechał cztery i pół godziny, po czym zmienił
się z kierowcą A. Po trzech godzinach kierowcy znów się zmienili i dalej przez cztery
godziny prowadził B.
Po dojez
dzie do celu, podczas gdy kierowcy B i C rozładowali samochód,
A załatwiał formalności z właścicielem hurtowni przyjmującej ładunek. Formalności
trwały 30 minut, po czym kierowca A udał się na spoczynek, a kierowcy B i C przez
dwie godziny rozładowywali towar.
Po tym czasie i oni skończyli pracę, z tym że B został jeszcze pół godziny, ponieważ
postanowił umyć szyby, C natomiast od razu opuścił parking.
Jak długo pracował każdy z nich?
Odpowiedz
:
Czas pracy kierowcy A =
= 4 godziny prowadzenia pojazdu + 3 godziny kolejnego
prowadzenia pojazdu + 30 minut formalności w hurtowni
+ 15 minut przerwy = 7 godzin i 45 minut.
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
5
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Czas pracy kierowcy B =
= 3 godziny prowadzenia pojazdu + 4 kolejne godziny
prowadzenia + 2 godziny rozładunku + 30 minut mycia szyb + 15 minut przerwy = 9
godzin i 45 minut.
Czas pracy kierowcy C =
= 4,5 godziny prowadzenia pojazdu + 2 godziny
rozładunku + 15 minut przerwy =
= 6 godzin i 45 minut.
Do czasu pracy nie wliczamy zatem 1 godziny i 15 minut z półtoragodzinnej
przerwy na obiad, którą zakwalifikujemy jako nieusprawiedliwiony postój w czasie
jazdy  do czasu pracy wliczymy tylko 15 minut tej przerwy.
Natomiast jako czas dyżuru potraktujemy przerwy, podczas których jeden
z kierowców prowadził pojazd, a pozostali w tym pojez
dzie przebywali.
Ograniczenia
Kiedy już obliczysz czas pracy kierowcy, musisz zwrócić uwagę, by nie przekroczył
on:
maksymalnych norm czasu pracy;
maksymalnych norm czasu prowadzenia pojazdu.
Normy czasu pracy kierowców różnią się od norm czasu pracy innych
pracowników. Jest to podyktowane szczególnym charakterem tej pracy, przede
wszystkim jej uciążliwością oraz koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa 
kierowcy, innym przewożonym osobom, innym użytkownikom drogi, a wreszcie 
towarom.
Co więcej  ustalając wymiar czasu pracy dla kierowcy zatrudnionego w Twojej
firmie, możesz skracać czas pracy lub obniżać jego normy.
SYSTEMY CZASU PRACY
Co to takiego?
Żeby przejść do dalszej części artykułu, przybliżymy Ci teraz dwa pojęcia, których
znajomość jest konieczna dla zrozumienia i prawidłowego opracowania rozkładu
czasu pracy kierowcy.
System czasu pracy to sposób ustalania czasu pracy pracownika w ramach norm
określonych w przepisach. Wyró\
niamy normalny, równowa\
ny, zadaniowy
i przerywany system czasu pracy. Każdy system ma swoje plusy i minusy, zarówno dla
pracownika, jak i dla pracodawcy.
Konkretny system czasu pracy możesz wprowadzić w drodze:
układu zbiorowego pracy lub
regulaminu pracy, lub
obwieszczenia (jeżeli nie jesteś objęty układem zbiorowym pracy lub nie jesteś
obowiÄ…zany do ustalenia regulaminu pracy).
WyjÄ…tkiem jest system przerywanego czasu pracy. Jego wprowadzenie ustala siÄ™
w układzie zbiorowym, regulaminie pracy, a u pracodawcy, u którego nie działa
organizacja zwiÄ…zkowa  w umowie o pracÄ™.
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
6
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Natomiast okres rozliczeniowy to okres, dla którego powinieneś opracować rozkład
czasu pracy pracownika w ramach obranego systemu czasu pracy, uwzględniając
dopuszczalne normy. Długość tego okresu możesz wybrać samodzielnie w ramach
dozwolonych granic określonych w przepisach. Okres ten liczysz zawsze w tygodniach
lub miesiÄ…cach.
Normalny system czasu pracy
Na czym to polega?
W normalnym systemie czasu pracy kierowca pracuje w wymiarze
nieprzekraczającym ośmiu godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień
w pięciodniowym tygodniu pracy.
Wyrażenie  przeciętnie oznacza, że w przyjętym okresie rozliczeniowym
pracownik średnio nie może pracować więcej niż 40 godzin tygodniowo, czyli że praca
niewykraczająca średnio poza 40 godzin tygodniowo nie będzie pracą w godzinach
nadliczbowych.
Pamiętaj!
Przez tydzień należy rozumieć okres pomiędzy godziną 00.00 w poniedziałek
a godzinÄ… 24.00 w niedzielÄ™, doba natomiast to 24 kolejne godziny, poczynajÄ…c od
godziny, w której kierowca rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem
czasu pracy.
Dla kierowcy tydzień pracy zawsze trwa pięć dni  pozostałe dwa dni tygodnia są
dla niego wolne od pracy.
W tym systemie okres rozliczeniowy nie może być dłuższy niż cztery miesiące.
Wygląda to tak, że kierowca pracuje w tygodniu przez pięć dni po nie więcej niż
osiem godzin dziennie i przeciętnie 40 godzin tygodniowo przez okres do czterech
miesięcy.
A
Ä…cznie z godzinami nadliczbowymi tygodniowa norma czasu pracy kierowcy
wynosi 48 godzin. Masz jednak prawo do wydłużenia tygodniowej normy czasu pracy
kierowcy do 60 godzin, jeśli średni tygodniowy czas pracy nie przekroczy 48 godzin w
przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym czterech miesięcy.
Uwaga!
Jeżeli Twój kierowca pracuje u więcej niż jednego pracodawcy, to zwróć na to
uwagę, bo norma 48-godzinna i 60-godzinna obowiązuje każdego kierowcę,
niezależnie od tego, w ilu firmach jednocześnie pracuje.
Jak opracować rozkład czasu pracy?
Chcąc opracować rozkład czasu kierowcy w tym systemie, musisz wyliczyć liczbę
godzin do przepracowania dla Twego kierowcy w przyjętym okresie rozliczeniowym
liczonym w tygodniach lub miesiącach (nie dłuższym niż cztery miesiące) w ramach
8-godzinnego dnia i pięciodniowego tygodnia.
Pamiętaj!
Twoja firma prowadzi działalność transportową, więc masz prawo wymagać, by
Twoi pracownicy pracowali również w niedziele i święta. Wobec tego w rozkładzie
pracy możesz uwzględnić także niedziele.
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
7
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Pamiętaj jednak, by w zamian za  pracującą niedzielę udzielić pracownikowi
innego wolnego dnia w tygodniu oraz by co cztery tygodnie pracownik miał jedną
wolnÄ… niedzielÄ™, bo do tego zobowiÄ…zuje CiÄ™ Kodeks pracy.
Obliczanie czasu pracy
Czas pracy obliczasz następująco:
1. Mnożysz liczbę 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie
rozliczeniowym. Przypominamy Ci, że tydzień to okres pomiędzy godziną 00.00
w poniedziałek a godziną 24.00 w niedzielę.
Przykład
Co ze  ścinkami ?
Zakładamy, że nasz okres rozliczeniowy wynosi 1 miesiąc, mamy listopad 2004 r.
Miesiąc ten ma 30 dni, z czego 1 listopada 2004 r. przypada w poniedziałek, a 30
listopada 2004 r. we wtorek. Zatem nasz okres rozliczeniowy obejmuje cztery pełne
tygodnie oraz dwa dni.
Co zrobić z tymi dwoma dniami? Otóż powinieneś pomnożyć liczbę dni pozostałych
do końca okresu rozliczeniowego (nietworzących pełnego tygodnia) przez 8 godzin.
Czyli nasze pełne wyliczenie będzie wyglądało następująco:
40 × 4 + 2 × 8 = 176.
2. To jednak nie wszystko. Zgodnie z Kodeksem pracy musisz obniżyć wymiar czasu
pracy w okresie rozliczeniowym o osiem godzin dla każdego święta, które przypada
w innym dniu niż niedziela.
Przykład
Święta
Wracając do podanych wyżej założeń  zauważ, że dzień 1 listopada (Wszystkich
Świętych) przypada w poniedziałek, a Święto Niepodległości  11 listopada
we czwartek.
Ma to zatem dla naszych obliczeń znaczenie. Musisz bowiem odjąć od liczby
obliczonych wyżej godzin pracy liczbę godzin będącą iloczynem 8 godzin i liczby świąt
przypadajÄ…cych w inny dzieÅ„ niż niedziela, czyli: 8 × 2 =16.
Całkowita zatem liczba godzin do przepracowania w listopadzie w roku 2004 to:
176  16 = 160.
Pamiętaj!
Jeżeli w jednym tygodniu okresu rozliczeniowego (od poniedziałku do niedzieli)
wystąpią dwa święta wypadające w inny dzień niż niedziela, to obniżasz czas pracy
o osiem godzin z tytułu tylko jednego ze świąt.
Przykład
DÅ‚ugie weekendy
Często się zdarza, że święta wchodzące w skład tzw. długiego weekendu majowego
wypadają w środku tygodnia, na przykład w poniedziałek i środę.
Wówczas od liczby godzin do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym
odejmiemy tylko 8 godzin z tytułu 1 i 3 maja łącznie.
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
8
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
3. Gdy obliczysz już liczbę godzin do przepracowania w przyjętym okresie
rozliczeniowym, pozostaje Ci jeszcze sprawdzenie, czy w tym okresie żaden z Twoich
pracowników nie był na zwolnieniu lekarskim lub też nie był nieobecny w pracy
z innych usprawiedliwionych przyczyn.
Uwaga!
Jeżeli tak, to liczba godzin do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym
będzie inna dla tego pracownika, który był nieobecny w pracy z powodu np. choroby,
niż dla pozostałych, którzy cały czas pracowali.
Przykład
Zwolnienia chorobowe
Wracamy do naszego listopada. Obliczyliśmy, że w okresie rozliczeniowym
obejmującym miesiąc liczba godzin do przepracowania dla każdego pracownika to
160. Spośród siedmiu Twoich kierowców jeden chorował od 16 do 22 listopada
włącznie. Musimy teraz obliczyć zgodnie z rozkładem pracy tego kierowcy, który
chorował, ile godzin do przepracowania przypada na niego od 16 do 22 listopada
włącznie.
Przyjmijmy, że pracuje on we wtorki, środy i czwartki po 8 godzin, natomiast
w piątek jedynie 2 godziny, a za to w poniedziałek  10.
Wobec tego dodajemy: 3 × 8 + 2 + 10 = 36.
Taką liczbę godzin musisz odjąć od 160 godzin przewidzianych do przepracowania
w listopadzie 2004 r. W związku z powyższym nasz chorowity pracownik będzie miał
do przepracowania w listopadzie 124 godziny.
Pamiętaj!
Konkretna liczba godzin dla poszczególnych pracowników może się zatem różnić
i trzeba o tym pamiętać!
Przećwiczymy?
Spróbuj obliczyć liczbę godzin do przepracowania w grudniu 2004 r. Odpowiedz

znajdziesz na końcu artykułu.
Czy ten system się opłaca?
To najprostszy i najczęściej stosowany system. Najprościej jest tak ułożyć rozkład
pracy, by codziennie pracownik pracował po osiem godzin, a dwa dni w tygodniu miał
wolne.
Jednak w transporcie nie zawsze jest to możliwe, dlatego wskażemy Ci, jakie
jeszcze inne systemy czasu pracy możesz zastosować.
Równowa\
ny system czasu pracy
Co zyskujesz?
System ten daje Ci możliwość wydłużenia czasu pracy w niektórych dniach
a skrócenia w innych lub przyznania kierowcy dni wolnych od pracy. Jest to o tyle
korzystne, że już w rozkładzie pracy możesz ująć odpowiednio wydłużone i skrócone
normy czasu pracy, jeżeli specyfika Twojej działalności tego wymaga.
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
9
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Pamiętaj!
Przy zastosowaniu tego systemu nie musisz korzystać z dodatkowo płatnych godzin
nadliczbowych, by wydłużyć czas pracy swoich kierowców! Pod warunkiem że
mieścisz się w ustalonych granicach, tj. nie przekroczysz przedłużonego dobowego
wymiaru czasu pracy lub 40 godzin na tydzień.
Możesz zastosować w tym systemie rozkłady czasu pracy kierowców w ten sposób,
że wydłużysz wymiar czasu pracy:
do 10 godzin na dobę dla kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym,
do 12 godzin na dobę dla pozostałych kierowców.
Transport drogowy to: krajowy lub międzynarodowy transport drogowy, a także
każdy przejazd drogowy wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku
do podstawowej działalności gospodarczej.
Transportem drogowym nie jest:
przewóz w zakresie usług turystycznych,
tzw. niezarobkowy przewóz drogowy.
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy zostanie przez Ciebie wydłużony
w poszczególnych dniach, to w innych dniach musisz ten wymiar czasu odpowiednio
skrócić lub udzielić kierowcy dni wolnych.
Przykład
CoÅ› za coÅ›
Jeżeli wydłużysz czas pracy kierowcy do 10 godzin na dobę, to innego dnia musisz
skrócić wymiar czasu pracy tego kierowcy do 6 godzin.
Uwaga!
W dniu pracy, w którym zgodnie z rozkładem pracy kierowcę obowiązuje
wydłużona norma czasu pracy, a przepracuje on w rzeczywistości więcej godzin, każda
godzina ponad wydłużoną normę będzie stanowiła pracę w godzinach nadliczbowych
 za którą będziesz musiał dodatkowo zapłacić!
Jak obliczyć czas pracy?
Wyliczając rozkład pracy kierowcy, zawsze musisz zwrócić uwagę na to, by nie
przekroczył on normy czasu pracy w okresie rozliczeniowym.
Jeżeli przyjęty przez Ciebie podstawowy okres rozliczeniowy w tym systemie
wynosi jeden miesiąc, to wymiar czasu pracy Twego kierowcy w żadnym razie nie
może przekroczyć miesięcznej normy czasu pracy.
Przykład
Nie ma lekko
Jeżeli zatem we wrześniu br. limit czasu pracy wynosi 176 godzin, to w rozkładzie
czasu pracy bezwzględnie musisz się trzymać tej normy.
Jeżeli z rozkładu wynika, że Twój pracownik przepracuje mniej godzin, to niestety
 Twoja strata, ponieważ pracownik zawsze musi dostać pensję za pełen wymiar
czasu pracy.
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
10
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Jeżeli zaś z rozkładu czasu pracy wynika, że ma przepracować więcej godzin, niż
przewiduje norma miesięczna dla danego miesiąca, to należy ten rozkład
odpowiednio zmodyfikować.
Normy czasu pracy możesz bilansować również dniami wolnymi od pracy, jeśli taki
sposób bardziej Ci odpowiada.
Przykład
A mo\
e dzień wolny?
Zamiast stosować normy czasu pracy na zmianę raz po 10 godzin, raz 6 godzin na
dobę dla kierowców innych niż wykonujących transport drogowy (czyli na przykład
transport na potrzeby wÅ‚asne), możesz zastosować normÄ™ 2 × 12 godzin, a nastÄ™pnie
udzielić pracownikowi dnia wolnego.
Uwaga!
W tym systemie czas pracy w okresie rozliczeniowym również nie może
przekraczać przeciętnie 48 godzin na tydzień!
Przedłu\
anie okresu rozliczeniowego
Zasadniczo okres rozliczeniowy nie może być dłuższy niż miesiąc. Może być on
jednak przedłużony:
w szczególnie uzasadnionych przypadkach;
jeżeli organizacja związkowa wyrazi na to zgodę;
jeżeli w Twojej firmie nie działa taka organizacja  to po uprzednim
zawiadomieniu właściwego inspektora pracy.
Maksymalnie możesz przedłużyć okres rozliczeniowy do:
trzech miesięcy;
czterech miesięcy przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków
atmosferycznych.
Uwaga!
Pewne grupy pracowników nie mogą być zatrudniane w systemie równoważnym.
Należą do nich:
pracownicy zatrudnieni na stanowiskach pracy, na których występują
przekroczenia najwyższych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia;
pracownice w ciąży;
pracownicy opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie czterech lat;
młodociani;
niepełnosprawni.
Pracownicy ci nie mogą pracować dłużej niż 8 godzin na dobę, a w przypadku
młodocianych w wieku do 16 lat  niż 6 godzin na dobę.
System przerywanego czasu pracy
Dla kogo ten system?
System ten możesz zastosować jedynie w przypadku kierowców zatrudnionych
w transporcie drogowym.
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
11
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Istotą takiego sposobu rozliczania czasu pracy jest to, że w rozkładzie czasu pracy
przyznajesz pracownikowi przerwÄ™ od pracy.
Przerwa ta:
może być tylko jedna w ciągu doby;
może trwać tylko do 5 godzin;
gdy kierowca wykonuje przewozy regularne, przerwa może trwać nie dłużej niż 6
godzin, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy nie przekracza 7 godzin;
i ma kilka cech charakterystycznych:
nie wliczasz jej do czasu pracy;
za czas przerwy przysługuje pracownikowi wynagrodzenie w wysokości połowy
wynagrodzenia należnego za czas dyżuru;
podczas przerwy kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem.
Kiedy mo\
esz wprowadzić ten system?
Przerywany czas pracy możesz wprowadzić tylko w uzasadnionych wypadkach, tzn.
kiedy inne systemy nie są dla Ciebie wystarczające dla wykonywania działalności
prowadzonej przez TwojÄ… firmÄ™.
Przykład
WymagajÄ…cy kontrahent
Twoja firma współpracuje z kontrahentami, którzy mogą przyjmować i wydawać
towary jedynie bardzo wcześnie rano albo póz
nym popołudniem.
Wówczas możesz wprowadzić system przerywany, w którym kierowca pracuje od
rana do południa, póz
niej wykorzystuje np. 3-godzinną przerwę, a następnie pracuje
ilość godzin pozostałą z dobowego wymiaru czasu pracy.
Uwaga!
Pamiętaj jednak, że nie zawsze Ci się to opłaca, ponieważ kierowcy za czas przerwy
przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości równej połowie wynagrodzenia
należnego za czas dyżuru, czyli 50% wynagrodzenia wynikającego z osobistego -
zaszeregowania pracownika, które określone jest stawką godzinową lub miesięczną.
Jeżeli nie ma wyodrębnionych takich składników wynagrodzenia, wówczas
wynagrodzenie za czas dyżuru równe jest 60% normalnego wynagrodzenia.
Wtedy wynagrodzenie za okres przerwy stanowić będzie połowę tej kwoty, a więc
30% wynagrodzenia.
Pamiętaj, \
e w systemie przerywanym tak\
e obowiÄ…zujÄ… przerwy w prowadzeniu
pojazdu.
Jeżeli jednak przerwa wynikająca z przerywanego rozkładu czasu pracy następuje
nie póz
niej niż po upływie 6-godzinnego czasu pracy, to nie musisz stosować przerw
odpowiednio: 30-minutowej i 45-minutowej.
Uwaga!
W ramach równoważnego systemu czasu pracy kierowcy możesz zastosować
jednocześnie przerywany czas pracy.
Ale tylko wtedy, gdy:
jest to uzasadnione, np. nie masz innej możliwości realizowania swojej
działalności;
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
12
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
Twoi kierowcy wykorzystują należycie dobowy odpoczynek;
Twoi kierowcy pracują na podstawie określonego z góry harmonogramu, który
obejmuje okres co najmniej jednego miesiÄ…ca.
Zadaniowy system czasu pracy
Co to takiego?
Zadaniowy system czasu pracy polega na tym, że wymiar czasu pracy określany jest
przez Ciebie wymiarem zadań, które pracownik ma wykonać.
Przy czym rozkład czasu pracy w okresie wykonywania danego zadania
przewozowego ustala sam pracownik, czyli Twój kierowca.
System ten jest dopuszczalny w stosunku do kierowców zatrudnionych
w transporcie drogowym, gdy:
jest to uzasadnione rodzajem przewozów lub ich szczególną organizacją;
zadania przewozowe są określone przez Ciebie w taki sposób, że kierowca może je
wykonać w ramach czasu pracy nieprzekraczającego 8 godzin na dobę i przeciętnie 40
godzin na tydzień;
zachowane są normy dotyczące okresów prowadzenia pojazdu, obowiązkowych
przerw w prowadzeniu i okresów odpoczynku.
Plusy dla pracownika
System ten jest niewątpliwie korzystny dla pracownika, ponieważ może on swoją
pracę wykonać w dowolnym czasie, bez konieczności wyliczania się przed pracodawcą
z każdej przepracowanej godziny.
Wpływa to jednak na utratę przez Ciebie bieżącej kontroli nad realizacją
powierzonych zadań, które pracownicy w zasadzie mogą wykonywać w sposób
dowolny.
Pamiętaj!
W tym systemie również obowiązują normy czasu pracy.
Jeżeli pracownik wykaże, że przy zachowaniu należytej staranności stale nie był
w stanie wykonać zadań w normach (8-godzinnej i 40-godzinnej), to będziesz
zobowiązany do zapłaty za pracę w godzinach nadliczbowych.
Pracownik musi jednak wykazać, że przekraczanie tych granic było stałe i nie miało
charakteru incydentalnego.
Odpowiedz
na pytanie
A oto odpowiedz
na nasze pytanie zadane w przykładzie na początku artykułu.
Liczba godzin do przepracowania w grudniu 2004 r.: 176.
WYJ
TKI
Ograniczenia w pracy kierowców dotyczące obowiązku udzielania przerw
w prowadzeniu pojazdu po 6 godzinach pracy, a także ograniczenia dotyczące liczby
godzin nadliczbowych w tygodniu (ale tylko te z art. 12 ust. 2 i 3 ustawy o czasie pracy
kierowców, nie odnosi się to do ogólnego ograniczenia  przeciętnie 48 godzin na
tydzień) i czasu pracy w porze nocnej, nie mają zastosowania do przewozów
wykonywanych m.in.:
1) pojazdami przeznaczonymi do przewozu rzeczy, gdy dozwolona maksymalna masa
pojazdu, Å‚Ä…cznie z przyczepami lub naczepami, nie przekracza 3,5 ton;
Więcej porad dla firm transportowych znajdziesz w "Poradniku Przewoz
nika"
13
Zamów poradnik na bezpłatny 14-dniowy test.
www.firmatransportowa.pl
2) pojazdami przeznaczonymi do przewozu osób, które ze względu na typ
konstrukcyjny i wyposażenie nadają się do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób
Å‚Ä…cznie z kierowcÄ… i sÄ… do tego przeznaczone;
3) pojazdami przeznaczonymi do przewozu osób wykonywanego w ramach usług
regularnych, których droga przebiegu przekracza 50 km;
4) pojazdami przeznaczonymi dla usług kanalizacyjnych, ochrony
przeciwpowodziowej, wodociągowych, gazowniczych i energetycznych, zarządów
dróg, usług oczyszczania, telegraficznych, przewozu artykułów pocztowych, transmisji
radiowej, usług telewizyjnych oraz związanych z wykrywaniem nadajników lub
odbiorników radiowych lub telewizyjnych;
5) pojazdami używanymi w stanach nadzwyczajnych lub przeznaczonymi do zadań
ratownictwa;
Podstawa prawna
Ustawa o czasie pracy kierowców z 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2004 r. nr 92,
poz. 879 z póz
n. zm.).
Umowa o pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy
drogowe (AETR) sporzÄ…dzona w Genewie1 lipca 1970 r.
Ustawa z 26 czerwca 1974 r.  Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21,
poz. 94 z póz
n. zm.).