Przykład 1. Obliczanie aktywów obrotowych i źródeł jego finansowania na podstawie wskaźników rotacji

Oblicz jaka jest struktura aktywów obrotowych i źródeł ich finansowania w Supermarkecie, przy następujących założeniach:

• roczna sprzedaż towarów (S): 120 000 tys. zł

• roczne zakupy towarów (Z_k): 100 000 tys. zł

• przeciętny cykl zobowiązań z tytułu dostaw (
  ) 45 dni

• przeciętna rotacja zapasów towarów (Z_d ) 30 dni

Supermarket prowadzi wyłącznie sprzedaż gotówkową.

Przykład 2. Cykl konwersji gotówki

Mając dany uproszczony rachunek zysków i strat za 2002 rok oraz pewne informacje z bilansu firmy Krak na dzień 31 XII 2002, oblicz jej cykl konwersji gotówki (cykl kapitału obrotowego netto, cykl kasowy) za 2002 rok.

Uproszczony rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa Krak za rok 2002 ( w tys. zł):

sprzedaż	1500
koszt własny sprzedaży	1200
zysk z działalności operacyjnej	300
koszty finansowe	50
zysk brutto	250
podatek (30%)	75
zysk netto	175

Pozostałe informacje:

• należności krótkoterminowe (N): 140 tys. zł,

• wskaźnik bieżącej płynności (Pł_b): 1,1,

• wskaźnik podwyższonej płynności (Pł_p): 0,7,

• zobowiązania krótkoterminowe przedsiębiorstwa 220 tys. zł, w tym kredyty krótkoterminowe: 60 tys. zł,

• w 2002 roku dokonano zakupu zapasów (Z_k) o wartości 1152 tys. zł.

Przykład 3. Cykl konwersji gotówki;

Na podstawie przedstawionych poniżej bilansów przedsiębiorstwa Demolka na 31 XII 2001 i 31 XII 2002 oraz informacji o wielkości sprzedaży oblicz cykl kapitału obrotowego w analizowanej firmie w roku 2002.

Bilanse przedsiębiorstwa Demolka na 31 XII 2001 i 2002 (w tys. zł);

AKTYWA			PASYWA
31 XII	2001	2002	31 XII	2001	2002
Aktywa trwałe	150	170	Kapitał własny	60	70
Aktywa obrotowe	200	230	Zobowiązania długoterminowe	100	140
zapasy	70	110	Zobowiązania krótkoterminowe	190	190
należności	80	86	Kredyty bankowe	30	35
środki pieniężne	50	34	Zobowiązania handlowe	160	155
Suma aktywów:	350	400	Suma pasywów:	350	400

Sprzedaż w 2002 roku wynosiła 600 tys. zł. Do obliczenia wskaźników rotacji należy przyjąć średnie stany (obliczone jako średnia arytmetyczna stanu na początek i na koniec roku) w 2002 roku poszczególnych składników majątku obrotowego oraz zobowiązań.

Przykład 4. Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy

Na podstawie przedstawionego poniżej bilansu przedsiębiorstwa Troll na 31 XII 2002 oraz informacji na temat jego rentowności określ czy posiada ono wystarczającą ilość kapitału pracującego aby pokryć zapotrzebowanie na kapitał obrotowy. Odpowiedz na ile dni obrotu przedsiębiorstwo posiada nadwyżkę kapitału pracującego bądź jego niedobór.

Bilans przedsiębiorstwa Troll (w tys. zł) na 31 XII 2002

Aktywa trwałe	235	Kapitał własny	150
Aktywa obrotowe	182	Zobowiązania długoterminowe	120
zapasy	70	Zobowiązania krótkoterminowe	147
należności	95	zobowiązania handlowe	105
środki pieniężne	17	zobowiązania wobec pracowników	38
Suma aktywów:	417	Suma pasywów:	417

Informacje dodatkowe:

• ROA = 10%;

• rentowność sprzedaży = 4%.

Przykład 5. Cykl konwersji gotówki

Sprzedaż roczna przedsiębiorstwa Plajta wynosi 300 tys. zł. Przedsiębiorstwo to utrzymuje zapasy na poziomie około 4% rocznej sprzedaży. Swoje zobowiązania handlowe Plajta reguluje przeciętnie po upływie miesiąca.

Jako doradca finansowy w przedsiębiorstwie odpowiedz jak szybko firma powinna ściągać swe należności aby nie korzystać z kredytów bankowych do finansowania aktywów bieżących?

Przykład 10.6.

Wpływ zmiany okresu inkasa należności na zmianę wyniku finansowego firmy

W firmie X przychody ze sprzedaży wynoszą rocznie 100 mln zł, koszty zmienne 70% wartości sprzedaży, a koszty stałe 10 mln zł. Firma stosuje 36-dniowy okres odroczenia płatności należności przez odbiorców. Oblicz, jaki wpływ na poziom zysku netto będzie miało skrócenie tego okresu do 15 dni. Przyjmij następujące założenia:

• z powodu skrócenia tego terminu sprzedaż obniży się o 10%,

• należności w całości są kredytowane,

• oprocentowanie kredytu wynosi 20%,

• podatek dochodowy od zysku wynosi 24%.

Przykład 10.7.

Zaostrzenie warunków ściągania należności

Właściciele przedsiębiorstwa Berni przeprowadzili w ostatnim okresie pewne zmiany w kadrze zarządzającej przedsiębiorstwem. Wyniki osiągane przez kilku dyrektorów były dla nich niezadowalające. Dotyczyło to między innymi dyrektora finansowego.

Na to stanowisko powołano pana Tadeusza Mazura. Nowy dyrektor rozpoczął z zapałem analizowanie finansów firmy. Pierwszą rzeczą, która zwróciła jego uwagę, był okres kredytowania przez przedsiębiorstwo swoich odbiorców. W minionym roku przeciętnie regulowali oni płatności po 60 dniach od zawarcia transakcji.

Nowy dyrektor finansowy dla porównania przeanalizował okres inkasa należności spółek giełdowych działających w tej samej branży. Wynosił on znacznie mniej, mianowicie około 25 dni. Był taki krótki, chociaż spółki te nie oferowały swoim klientom rabatów za ewentualną wcześniejszą zapłatę, co - gdyby miało miejsce - mogłoby być powodem takiej sytuacji.

Pan Tadeusz Mazur na podstawie powyższych informacji postanowił zaostrzyć politykę kredytową wobec odbiorców. Od tego czasu umowy zawierane przez przedsiębiorstwo Berni będą zawierały zapis o 20 dniowym okresie płatności należności. Analitycy firmy, którzy na polecenie pana Mazura przeprowadzili symulacje proponowanych zmian przewidują, że w nowej sytuacji należności będą przeciętnie inkasowane po 30 dniach. Oszacowali oni również, że zmiany pociągną za sobą spadek sprzedaży o 90 tys. zł oraz spadek zysku operacyjnego o 50 tys. zł w skali roku.

Oszacuj, jak proponowane zmiany wpłyną na zysk netto jeśli przeciętna sprzedaż dzienna przed zmianami wynosiła 5 tys. zł, a przedsiębiorstwo finansuje należności kredytem oprocentowanym 18% w skali roku? Stopa podatkowa wynosi 30%.

Przykład 10.8.

Polityka przedsiębiorstwa wobec odbiorców - sprzedaż z rabatem czy bez?

Firma Gondek S.A. pobiera obecnie zapłatę od swoich klientów średnio około sześćdziesiąt dni po dostawie. Przychody ze sprzedaży w skali roku wynoszą 5 mln zł. Przedsiębiorstwo Gondek w 98% ściąga swoje należności od klientów, pozostałe dwa procent pozostaje jako złe długi. Firma dotychczas nie oferowała swym klientom rabatów.

Gondek S.A. rozpatruje zmianę polityki wobec swoich odbiorców - zamierza zaoferować klientom rabat gotówkowy w wysokości 2% za zapłatę w ciągu 20 dni. Analitycy z działu finansowego firmy Gondek przewidują, że część klientów, reprezentujących 50% przychodów ze sprzedaży, zaakceptuje propozycje. Pozostali zapłacą średnio po 70 dniach od daty wystawienia faktury.

Jeżeli plan zmiany polityki wobec odbiorców powiedzie się, to wówczas „złe długi” będą zredukowane do około 30 000 zł na rok oraz uda się zaoszczędzić część gotówki na wydatkach związanych z administracją kredytu (oszczędność w wysokości 5 000 zł).

Przedsiębiorstwo Gondek S.A. finansuje należności kredytem krótkoterminowym, który jest oprocentowany 16% w skali roku.

Zastanów się czy firma Gondek S.A. powinna oferować nowe warunki kredytowania swoim klientom? Swą wypowiedź poprzyj niezbędnymi komentarzami i obliczeniami.

Przykład 10.9.

Zarządzanie zapasami - ekonomiczna wielkość dostawy

Przedsiębiorstwo produkujące drewniane ogrodzenie potrzebuje rocznie 4000 kubików drewna. Koszt jednorazowego zamówienia wynosi 150 zł, natomiast koszt utrzymania na magazynie jednego kubika drewna - 10 zł. Zużycie drewna w ciągu roku rozkłada się równomiernie. Rozważ następujące problemy:

1. ustal ekonomiczną wielkość zamówienia przy powyższych warunkach. Jak często należy dokonywać zamówienia drewna.

2. przedsiębiorstwo posiada magazyn, który może pomieścić maksymalnie 550 kubików drewna. W wyniku podpisania nowego dużego kontraktu właściciele spodziewają się w przyszłym roku zwiększenia o około 50% zużycia drewna. Czy przewidywany rozwój firmy w przyszłym roku będzie wymagał wybudowania nowego magazynu? Określ jaki jest związek między spodziewanym zużyciem drewna a ekonomiczna partią dostawy.

3. oblicz, jak będą się kształtowały w obydwu latach całkowite koszty związane z zakupem i utrzymywaniem zapasów.

1

1

dr Joanna Rutkowska Zarządzanie kapitałem obrotowym

---