1

Podstawy rachunkowo

ś

ci

Blok Wykładowy nr 3

dr Wojciech Hasik

[e-mail]

Wprowadzenie do
Rachunku Zysków i Strat

Bilans – rachunek maj

ą

tku

Rachunek Zysków i Strat – rachunek efektywno

ś

ci

Konta wynikowe a konta bilansowe

2

Rachunek zysków i strat

cykl rachunkowo

ś

ci: gotówka – aktywa – gotówka

Przyrost (zmiana) kapitału jednostki

Mierzy

ć

efekty to okre

ś

li

ć

ró

ż

nic

ę

pomi

ę

dzy BO a BZ:

w jakim okresie?

jaka jest warto

ść

zmiany?

cykl

operacyjny

Rachunek zysków i strat

∆ Kapitał własny

zwi

ę

kszenie (+)

zmniejszenie (-)

przychody i zyski

koszty i straty

3

Problem poj

ęć

i koncepcji

Rachunek zysków i strat - poj

ę

cia

Przchody – koszty = zysk

Je

ś

li zysk jest podstawow

ą

miar

ą

efektywno

ś

ci jednostki,

jego wyliczenie:

wymaga posługiwanie si

ę

precyzyjnie zdefiniowanymi

poj

ę

ciami (jednolity pomiar)

wymaga zastosowania okre

ś

lonych koncepcji (zasad)

rachunkowo

ś

ci umo

ż

liwiaj

ą

cych precyzyjn

ą

alokacj

ę

przychodów i kosztów do danych okresów rachunkowych

4

Rachunek zysków i strat - poj

ę

cia

Efekty (rezultaty) a efektywno

ść

:

zysk (strata) jest efektem ekonomicznym
działalno

ś

ci

efektywno

ść

:

–

najogólniej: relacja efektów do nakładów (potrzeba
precyzji terminów)

–

miar

ą

efektywno

ś

ci w uj

ę

ciu memoriałowym s

ą

wska

ź

niki rentowno

ś

ci

Rachunek zysków i strat - poj

ę

cia

Przychody i koszty – podej

ś

cie formalne:

przychód – wszystkie kwoty nale

ż

ne z tytułu sprzeda

ż

y

(usług, towarów wyrobów gotowych, innych składników
maj

ą

tku) oraz operacji finansowych niezale

ż

nie od

terminów ich zapłaty – wa

ż

ny jest termin transakcji

koszt – wyra

ż

one w pieni

ą

dzu zu

ż

ycie (materiałów, siły

roboczej, energii,

ś

rodków trwałych) oraz wielko

ś

ci nie

maj

ą

ce charakteru zu

ż

ycia (czynsze, podatki, zu

ż

ycie

warto

ś

ci niematerialnych i prawnych)

5

Rachunek zysków i strat - poj

ę

cia

Przychody i koszty –

podej

ś

cie ekonomiczne (MSSF):



przychody i zyski – (…) uprawdopodobnione
powstanie w okresie sprawozdawczym korzy

ś

ci

ekonomicznych,

o

wiarygodnie

okre

ś

lonej

warto

ś

ci, w formie zwi

ę

kszenia warto

ś

ci aktywów

, albo zmniejszenia warto

ś

ci zobowi

ą

za

ń

, które

doprowadz

ą

do wzrostu kapitału własnego lub

zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób ni

ż

wniesienie

ś

rodków

przez

udziałowców

lub

wła

ś

cicieli, (Art. 3, ust. 1, pkt. 30)

Rachunek zysków i strat - poj

ę

cia

Przychody i koszty –

podej

ś

cie ekonomiczne (MSSF):



koszty i straty

–

(…) uprawdopodobnione

zmniejszenia

w

okresie

sprawozdawczym

korzy

ś

ci

ekonomicznych,

o

wiarygodnie

okre

ś

lonej warto

ś

ci, w formie zmniejszenia

warto

ś

ci aktywów , albo zwi

ę

kszenia warto

ś

ci

zobowi

ą

za

ń

lub rezerw, które doprowadz

ą

do

zmniejszenia kapitału własnego lub zwi

ę

kszenia

jego niedoboru w inny sposób ni

ż

wycofanie

ś

rodków przez udziałowców lub wła

ś

cicieli, (Art. 3,

ust. 1, pkt. 31)

6

Rachunek zysków i strat - koncepcje

zasada memoriałowa:

wymaga identyfikacji:

–

przychodu przed wpływem gotówki – je

ś

li wpływ

gotówki jest zapewniony z rozs

ą

dn

ą

pewno

ś

ci

ą

)

–

kosztu przed płatno

ś

ci

ą

– je

ś

li nie ma innej

realnej mo

ż

liwo

ś

ci ni

ż

dokona

ć

płatno

ś

ci w

przyszło

ś

ci

pozwala ulokowa

ć

przychody i koszty we

wła

ś

ciwych okresach

Rachunek zysków i strat - koncepcje

ostro

ż

no

ść

odzwierciedla straty w warto

ś

ci aktywów

wynikaj

ą

ce z przyczyn:

–

zewn

ę

trznych

–

wewn

ę

trznych

7

Ewidencja przychodów i kosztów

• Jak ewidencjonowa

ć

przychody i

koszty?

konto aktywne

konto pasywne

Sp.)

+

_

(Sp

+

_

8

Rachunek zysków i strat jako konto

pasywne

Wynik finansowy

•zmniejszenie

wyniku

Koszt

Dt

Cr

Przychód

• zwi

ę

kszenie

wyniku

Wynik finansowy jako konto pasywne

konto kosztów

konto przychodów

+

+

Wynik finansowy

• brak sald pocz

ą

tkowych (z małymi wyj

ą

tkami: koszty produkcji podstawowej, RMK)

• zapisy tylko po jednej stronie (zmniejszenia poprzez zapis ujemny –storno czerwone)

• salda ko

ń

cowe przenoszone s

ą

na konto Wynik finansowy

9

Formy prezentowania Rachunku
Zysków i Strat

Wielopoziomowy rachunek zysków i strat

(np. Polska, Niemcy, Wlk. Bryt, USA)

Jednopoziomowy rachunek zysków i strat

(np. Portugalia)

Formy prezentowania Rachunku
Zysków i Strat

Ogólny układ rachunku zysków i strat:

(1)

Sprzeda

ż

(2)

– koszt/warto

ść

sprzedanych produktów/towarów

(3)

Wynik brutto na sprzeda

ż

y (mar

ż

a) (1)-(2)

(8) + przychody finansowe

(9) – koszty finansowe

(10) Wynik na działalno

ś

ci gospodarczej (7)+(8)-(9)

(11) Podatek dochodowy

(12) Wynik finansowy netto (10)-(11)

(4) – koszty administracji i sprzeda

ż

y

(5) + pozostałe przychody operacyjne

(6) – pozostałe koszty operacyjne

(7) Wynik na działalno

ś

ci operacyjnej (3)-(4)+(5)-(6)

10

Mc Bride plc – sprawozdanie na podst. UK GAAP

PKN ORLEN S.A. – sprawozdanie na podst. MSSF

11

KGHM S.A. –

sprawozdanie na

podst. UOR

klasyfikacje przychodów i kosztów

Klasyfikacja jest zdeterminowana:

wymogami sprawozdawczymi (standard sprawozdawczy
wg uor, sprawozdawczo

ść

statystyczna- GUS, deklaracje

podatkowe itd.)

wewn

ę

trzn

ą

specyfik

ą

firmy (struktura organizacyjna,

sprawozdawczo

ść

mened

ż

erska itd.)

12

• wariant sprawozdawczy

Klasyfikacja
przychodów i
kosztów w Polse

Zysk netto

N

1.

Podatek dochodowy

L.

Zysk brutto

K

1

.

Zyski i straty nadzwyczajne

J

1.

Zysk na działalno

ś

ci gospodarczej

I

1.

Koszty finansowe

H.

Przychody finansowe (w. 37+38+39+40+41)

G.

Zysk na działalno

ś

ci operacyjnej

F

1.

inne koszty operacyjne

III.

aktualizacja warto

ś

ci aktywów niefinansowych

II.

strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

I.

Pozostałe koszty operacyjne (w. 31+32+33)

E.

inne przychody operacyjne

III.

dotacje

II.

zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

I.

Pozostałe przychody operacyjne

D.

Zysk ze sprzeda

ż

y (w. 1-8) > 0

C

1

warto

ść

sprzedanych towarów i materiałów

X

pozostałe koszty rodzajowe

IX.

wynagrodzenia

VII.

ogólne i administracyjne

VI.

remonty i utrzymanie

V.

transport

IV.

energia i woda

III.

materiały

II.

amortyzacja

I.

Koszt działalno

ś

ci operacyjnej

B.

Przychody netto ze sprzeda

ż

y towarów i materiałów

IV.

Zmiana stanu produktów

II.

Przychody netto ze sprzeda

ż

y produktów

I.

Przychody netto ze sprzeda

ż

y i zrównane z nimi (w. 2+4+5+6)

A.

Klasy przychodów i kosztów wg UOR

Rodzaje działalno

ś

ci przedsi

ę

biorstwa

OPERACYJNA

POZOSTAŁA

- po

ś

rednio zwi

ą

zana z

działalno

ś

ci

ą

podstawow

ą

(zasadnicz

ą

)

PODSTAWOWA

(zasadnicza)

produkcyjna
handlowa
usługowa

przychody ze sprzeda

ż

y i

koszty działalno

ś

ci

podstawowej

pozostałe przychody
operacyjne i pozostałe
koszty operacyjne

przychody
finansowe i koszty
finansowe

FINANSOWA

13

Dwa warianty sprawozdawcze
rachunku zysków i strat

Klasyfikacja kosztów wg:

rodzaju

funkcji

Wariant porównawczy RZiS

1.

Sprzeda

ż

skorygowana przez:

1.

zmian

ę

stanu zapasów (WG i PwT)

2.

koszt wytworzenia na własne potrzeby

2.

Koszty wg rodzaju

3.

Wynik na sprzeda

ż

y

14

Wariant kalkulacyjny RZiS
(dwustopniowe ustalanie wyniku)

1.

Sprzeda

ż

2.

Koszt wytworzenia sprzedanych wyr. gotowych

3.

Wynik brutto na sprzeda

ż

y

4.

Koszty sprzeda

ż

y

5.

Koszty ogólnego zarz

ą

du

6.

Wynik na sprzeda

ż

y

Koszty wg rodzaju

Klasyfikacja rodzajowa kosztów w Polsce wynika

z wymogów sprawozdawczo

ś

ci statystycznej:

a) amortyzacja
b) zu

ż

ycie materiałów i energii

c) usługi obce
d) podatki i opłaty
e) wynagrodzenia
f) ubezpieczenia społeczna i inne

ś

wiadczenia

g) pozostałe koszty rodzajowe

15

Amortyzacja

Umorzenie

Ś

rodków trw/ WNiP

Amortyzacja

ewidencja na koniec okresu

dokument: Pk

konto kosztowe

konto koryguj

ą

ce

Zu

ż

ycie materiałów i energii

Materiały

Materiały lub Kasa

Zu

ż

ycie materiałów i

energii

zapis na koniec okresu lub okresowo

konto kosztowe

asset

account

lub przy wydatku

dokument: Rw/Kw

16

Zu

ż

ycie materiałów i energii

Energia

Zobowi

ą

zania

handlowe

Zu

ż

ycie materiałów i

energii

zapis w momencie rozpoznania zobowi

ą

zania

dokument: Fa

konto kosztowe

konto

zobowi

ą

za

ń

Usługi obce

Zobowi

ą

zania

handlowe lub

gotówka

Usługi obce

zapis w momencie rozpoznania zobowi

ą

zania

lub wydatku

dokument: Fa

konto kosztowe

konto zobowi

ą

za

ń

lub gotówki

17

Podatki i opłaty

tylko podatki lub opłaty o charakterze publiczno-
prawnym

rozrachunki

publiczno prawne

lub gotówka

Podatki i opłaty

zapis w momencie rozpoznania zobowi

ą

zania

konto kosztowe

konto zobowi

ą

za

ń

lub gotówki

cyklicznie lub przy wydatku

dokument: Fa, Kw, Wb, deklaracja

Wynagrodzenia

Rozrachunki z

tytułu wynagrodze

ń

wynagrodzenia

zapis w momencie rozpoznania zobowi

ą

zania

dokument: Lista płac

konto kosztowe

konto

zobowi

ą

za

ń

18

Ubezpieczenia społeczne i inne

ś

wiadczenia

rozrach. pub.-

prawne lub

gotówka

ubezpieczenia

społeczne i inne

ś

wiadczenia

zapis w momencie rozpoznania zobowi

ą

zania

konto kosztowe

konto zobowi

ą

za

ń

lub gotówki

lub przy wydatku

dokument: Fa, Kw, Wb, deklaracja

Pozostałe koszty rodzajowe

ró

ż

ne konta

pozostałe koszty

rodzajowe

zapis w momencie rozpoznania zobowi

ą

zania

konto kosztowe

konto zobowi

ą

za

ń

lub innych aktywów

lub przy wydatku

dokument: Fa, Kw, Wb, inne…