1

Podstawy rachunkowo

ś

ci

Blok Wykładowy nr 5

dr Wojciech Hasik

[e-mail]

Podział pionowy i poziomy konta

W celu bardziej przejrzystego, precyzyjnego i
dostosowanego do potrzeb informacyjnych jednostki i jej
specyfiki (np. struktury organizacyjnej) klasyfikowania
aktywów, pasywów oraz ich zmian (operacji
gospodarczych) – system ewidencji (system kont) podlega
elastycznemu dostosowaniu poprzez

DZIELENIE I Ł

Ą

CZENIE KONT W PŁASZCZYZNACH:

poziomej

pionowej

2

Podział poziomy konta

polega na uszczegółowieniu konta
dzielonego poprzez wyodr

ę

bnienie z niego

pewnej ilo

ś

ci kont funkcjonuj

ą

cych

identycznie jak konto dzielone

powstaje zbiór kont analitycznych

konta analityczne mog

ą

zast

ą

pi

ć

lub

funkcjonowa

ć

dodatkowo do konta

dzielonego (syntetycznego)

Podział poziomy konta – na przykładzie

Inwestycji krótkoterminowych

SP)

+

Akcje

-

Inwestycje krótkoterminowe

SP)

+

Obligacje

-

SP)

+

Po

ż

yczki

-

SP)

+

-

• w układzie: konto syntetyczne – konta analityczne, stosujemy pojedynczy zapis
powtarzany

• przed zamkni

ę

ciem konta syntetycznego wymagane jest uzgodnienie sald

3

Podział pionowy konta

polega na wyodr

ę

bnieniu z konta dzielonego

okre

ś

lonego typu operacji i

ewidencjonowaniu ich na osobnym koncie

powstałe konto funkcjonuje w inny sposób
ni

ż

konto dzielone

Podział pionowy konta – na przykładzie

konta:

Ś

rodki trwałe

SP)

nabycie

Ś

rodki trwałe brutto

zbycie

Ś

rodki trwałe wg warto

ś

ci bilansowej

Saldo pocz

ą

tkowe w koszcie historycznym)

nabycie

ś

rodków trwałych

spisanie odpisu umorzeniowego

ś

t.

sprzedanego

odwrócenie odpisu aktualizuj

ą

cego

planowana utrata warto

ś

ci (odpis

umorzeniowy)

zbycie

ś

rodka trwałego

nieplanowana utrata warto

ś

ci (odpis

aktualizuj

ą

cy)

odpis
umorzeniowy

Umorzenie

spisanie

odpiu

dokonanie
odpisu

Odpisy aktualizuj

ą

ce

odwrócenie

odpisu

4

Przykład ł

ą

czenia kont

– konto rozrachunkowe

Rozrachunki z „X”

SP)

+

Nale

ż

no

ś

ci od „X”

-

SP)

+

Zobowi

ą

zania wobec „X”

-

SP nale

ż

no

ś

ci)

+ nale

ż

no

ś

ci

- zobowi

ą

zania

(SP zobowi

ą

za

ń

+ zobowi

ą

zania

- nale

ż

no

ś

ci

• konto „rozrachunki” ma dwa salda pocz

ą

tkowe i ko

ń

cowe

• przy zamykaniu konta rozrachunki nie ma mo

ż

liwo

ś

ci ustalenia

bezpo

ś

redniego sald ko

ń

cowych – ustalane na podstawie zestawienia

obrotów i sald kont analitycznych

Rozrachunki

To wzajemne uprawnienia i obowi

ą

zania

wynikaj

ą

ce z transakcji handlowych (lub z

innych tytułów) o potwierdzonej przez strony
kwocie i ustalonym terminie płatno

ś

ci

5

Konto koryguj

ą

ce

jest skutkiem podziału pionowego konta
głównego, które słu

ż

y do ewidencji warto

ś

ci

bilansowej okre

ś

lonych aktywów (rzadko

zobowi

ą

za

ń

)

Konto koryguj

ą

ce

słu

ż

y do ewidencji zmian i stanów korekt warto

ś

ci

bilansowej aktywów spowodowanych:

•

zastosowaniem zasady ostro

ż

no

ś

ci, czyli

dokonaniem:

•

planowanych odpisów umorzeniowych (

Ś

T i WNiP)

•

nieplanowanych odpisów aktualizuj

ą

cych (Aktywa

oprócz

ś

r.pie

ń

)

•

odwróceniem uprzednio dokonanych odpisów
aktualizuj

ą

cych

6

Konto koryguj

ą

ce

słu

ż

y do ewidencji zmian i stanów korekt warto

ś

ci

bilansowej aktywów spowodowanych:

•

zastosowaniem do bie

żą

cej ewidencji aktywów cen

(warto

ś

ci) umownych/planowanych/standardowych,

które ró

ż

ni

ą

si

ę

od warto

ś

ci rzeczywistych, np.:

•

stałych cen ewidencyjnych (materiały, towary)

•

kosztów planowanych (wyroby gotowe, półprodukty)

•

ceny sprzeda

ż

y brutto lub netto (towary)

Przykład funkcjonowania konta koryguj

ą

cego:

Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

Problem 1:

przyjmujemy dostawy jednakowego materiału od ró

ż

nych

dostawców, faktury docieraj

ą

z opó

ź

nieniem

w jakiej warto

ś

ci przyj

ąć

dostawy materiałów do magazynu?

Problem 2:

produkujemy w systemie ci

ą

głym i przyjmujemy wyroby

gotowe z produkcji do magazynu dwa razy dziennie – a koszt
wytworzenia jeste

ś

my w stanie ustali

ć

po rozliczeniu miesi

ą

ca

w jakiej warto

ś

ci przyjmowa

ć

partie wytworzonych produktów

do magazynu?

7

Przykład funkcjonowania konta koryguj

ą

cego:

Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

STAŁA CENA EWIDENCYJNA:

rozwi

ą

zanie dopuszczone uor (równie

ż

w MSSF)

powoduje uproszczenie bie

żą

cej ewidencji

ró

ż

nice pomi

ę

dzy SCE a warto

ś

ci

ą

rzeczywist

ą

(c.

nabycia lub koszt wytworzenia) ewidencjonowane s

ą

na

wyodr

ę

bnionym koncie

na koniec okresu rozliczeniowego nast

ę

puje rozliczenie

zakumulowanych ró

ż

nic na pozostały zapas oraz

rozchód dokonany w okresie (poprzez korekt

ę

rozchodu

o odpowiedni

ą

ilo

ść

odchyle

ń

)

Przykład funkcjonowania konta koryguj

ą

cego:

Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

Przykład:

przyjmujemy 3 dostawy jednakowego materiału:

1.

po cenie 90

2.

po cenie 105

3.

po cenie 110

ł

ą

czna warto

ść

przyj

ę

tych dostaw: 305

w jaki sposób prowadzi

ć

bie

żą

c

ą

ewidencj

ę

?

w jaki sposób interpretowa

ć

salda ko

ń

cowe?

w jaki sposób ustala

ć

warto

ść

bilansow

ą

zapasu?

w jaki sposób rozlicza

ć

odchylenia?

8

Dowody ksi

ę

gowe

ka

ż

dy zapis w ewidencji ksi

ę

gowej musi wynika

ć

z

odpowiedniego, rzetelnie sporz

ą

dzonego,

odpowiadaj

ą

cego wymogom formalnym (art. 21 uor.)

i poprawnego rachunkowo dokumentu – zwanego
dowodem ksi

ę

gowym

dowód ksi

ę

gowy jest pisemnym

odzwierciedleniem operacji gospodarczych

[wi

ę

cej informacji w materiałach uzupełniaj

ą

cych]

Korekta bł

ę

dów ksi

ę

gowych

bł

ę

dy w dokumentach

bł

ę

dy w ksi

ę

gach rachunkowych:

–

wprowadzenie zapisu koryguj

ą

cego: STORNO

storno czerwone – oznacza zapis ujemny

storno czarne – zapis dodatni - spotykamy:

–

storno czarne zupełne (dwa zapisy koryguj

ą

ce)

–

storno czarne cz

ęś

ciowe (poprawiamy tylko jeden

zapis)