Rozwój zrównoważony

a

polityka przestrzenna

Podstawy i ramy prawne

Prawo wspólnotowe

Prawo Polskie

–

Konstytucja RP

Ochrona środowiska jest obowiązkiem m. in. władz
publicznych, które przez swą politykę powinny
zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne
współczesnemu i przyszłym pokoleniom.

Zrównoważony rozwój i ład
przestrzenny

Ustawa z dnia 27.04.2001 r. - Prawo ochrony środowiska:

–

zrównoważony rozwój to „taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym
następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych
i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości
podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania
możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych
społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak
i przyszłych pokoleń”

Ustawa z dnia 27.03.2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym:

–

„ład przestrzenny” jest to „takie kształtowanie przestrzeni, które tworzy
harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie
uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze,
ś

rodowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno – estetyczne”.

Ś

rodowisko

Ustawa z dnia 27.04.2001 r. - Prawo ochrony środowiska:

–

ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych
w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnia
ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe
elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemne
oddziaływania pomiędzy tymi elementami (art. 3 pkt 39)

–

ochrona środowiska to podjęcie lub zaniechanie działań,
umożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi
przyrodniczej; ochrona ta polega w szczególności na:

racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu
zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego
rozwoju,

przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom,

przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego.

Ochrona przyrody

Ustawa z dn. 16.04.2004r. o ochronie przyrody:

-

Ochrona przyrody polega na „zachowaniu, zrównoważonym

użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów
i składników przyrody”.

-

Cele ochrony przyrody są realizowane między innymi przez

uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w polityce
ekologicznej państwa, programach ochrony środowiska,

dokumentach z zakresu planowania przestrzennego,

strategiach rozwoju oraz w działalności gospodarczej
i inwestycyjnej a także przez realizację krajowej strategii

ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności
biologicznej wraz z programem działań (art. 3 ustawy

o ochronie przyrody).

Planowanie przestrzenne

Polityka Ekologicznej Państwa na lata 2007-2010:

–

„Planowanie przestrzenne zapewnia warunki utrzymania
równowagi przyrodniczej w procesie organizacji przestrzeni
dla potrzeb społeczności i prognozowania rozwoju
gospodarczego. Kierunek ten jest zgodny z zasadniczymi
celami polityki Unii Europejskiej zawartymi między innymi
w dokumencie Europejskiej Perspektywy Rozwoju
Przestrzennego.”

–

Podkreślenie stale aktualnej

potrzeby wzmacniania roli

planowania przestrzennego jako instrumentu ochrony
ś

rodowiska.

Planowanie przestrzenne

Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska,
„

polityki, strategie, plany lub programy dotyczące

w szczególności przemysłu, energetyki, transportu,
telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki
odpadami

, gospodarki przestrzennej, leśnictwa,

rolnictwa, rybołówstwa, turystyki

i wykorzystywania

terenu

powinny uwzględniać zasady ochrony

ś

rodowiska i zrównoważonego rozwoju”.

Planowanie przestrzenne / OOŚ

System planowania przestrzennego
obejmujący procedury lokalizacyjne wraz
z systemem ocen oddziaływania na
ś

rodowisko są najważniejszymi

prewencyjnymi instrumentami ochrony
ś

rodowiska – będąc jednocześnie

instrumentami realizacji rozwoju
zrównoważonego i ładu przestrzennego

Ustawa Prawo ochrony środowiska transponuje zapisy:

–

dyrektywy 85/337/EWG w sprawie oceny skutków niektórych publicznych
i prywatnych przedsięwzięć na środowisko, znowelizowanej Dyrektywą
97/11/WE i Dyrektywą Rady 2003/35/WE,

–

dyrektywa 2001/42/WE w sprawie oceny oddziaływania na środowisko
niektórych planów i programów,

–

dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia
2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących
ś

rodowiska i uchylająca dyrektywę Rady 90/313/EWG,

–

dyrektywa Rady 2003/35/WE ustanawiająca udział społeczeństwa
w przygotowaniu niektórych planów i programów dotyczących środowiska
oraz zmieniająca Dyrektywy Rady: 85/337/EWG i 96/61/WE w odniesieniu
do udziału społeczeństwa i dostępu do sprawiedliwości

Planowanie przestrzenne / OOŚ

–

dyrektywa Rady 92/43/EWG o ochronie siedlisk

przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory z dnia 21

maja 1992 r. (zmieniona Dyrektywą 97/62/EWG)

–

dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących
ptaków z dnia 2 kwietnia 1979 r. (zmieniana późniejszymi

dyrektywami),

–

Konwencja EKG ONZ o ocenach oddziaływania na
ś

rodowisko w kontekście transgranicznym, podpisana

w 1991r. w Espoo i ratyfikowana przez Polskę w 1997 r.,

–

Konwencja EKG ONZ o dostępie do informacji, udziale
społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do

sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska,

podpisana w Aarhus w 1998r. i ratyfikowana przez Polskę
w 2001r.

Planowanie przestrzenne / OOŚ

Transpozycja ww. dyrektyw (POŚ)

Niedoskonała transpozycja dyrektywy Rady
85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie

oceny skutków wywieranych przez niektóre
przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko
naturalne (zmienionej dyrektywami: 97/11/WE

i 2003/35/WE)

–

postępowanie o naruszenie przepisów ww. dyrektywy

= konieczność zmiany w polskich przepisach

dotyczących postępowania w sprawie oceny
oddziaływania na środowisko planowanych
przedsięwzięć

Zmiany dot. OOŚ

Obecnie trwają prace nad nowym projektem

ustawy

o uprawnieniach społeczeństwa w ochronie
ś

rodowiska oraz o ocenach oddziaływania na

ś

rodowisko i organach administracji w tym

zakresie (planowane wejście w życie przed końcem
2008 r.)

–

daleko idące zmiany w dotychczasowym systemie ocen
oddziaływania na środowisko

terminologia

nowe organy OOŚ i obszarów Natura 2000.

Projekt ww. ustawy

Zakres:

–

ocena oddziaływania na środowisko planowanych
przedsięwzięć,

–

postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na
ś

rodowisko skutków realizacji planów i programów,

–

postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania
na środowisko,

–

dostęp do informacji o środowisku i jego ochronie,

–

udział społeczeństwa w postępowaniu dotyczącym ochrony
ś

rodowiska.

Dyrektywa 2001/42/WE

w sprawie oceny oddziaływania na
ś

rodowisko niektórych planów i programów

–

Postępowaniu (strategicznej ocenie na
ś

rodowisko) poddawane są m.in..:

projekt koncepcji przestrzennego zagospodarowania
kraju,

projekty planów zagospodarowania przestrzennego
województw,

projekty miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego

Strategiczne oceny oddziaływania na
ś

rodowisko

Rozumiane jako systematyczny proces oceny
ś

rodowiskowych skutków wdrożenia proponowanych

polityk, planów i programów oraz innych opracowań
o charakterze strategicznym, prowadzący na równi
z uwarunkowaniami ekonomicznymi i społecznymi -
w najwcześniejszej możliwej fazie procesu
podejmowania decyzji lokalizacyjnej.

–

Prawo ochrony środowiska: obowiązek sporządzania przed
przystąpieniem do opracowywania planu

opracowania

ekofizjograficznego

Koncepcja przestrzennego
Zagospodarowania Kraju

Zgodnie z obowiązującą ustawą o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym strategicznym
instrumentem planistycznym długookresowej polityki
przestrzennej Rządu powinna być

Koncepcja

Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK)

–

dotychczas obowiązuje dokument „Koncepcja polityki
przestrzennego zagospodarowania kraju”, opracowany
w latach 1995 – 2000, w oparciu o nieobowiązującą już
Ustawę o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r.

Opracowanie nowej Koncepcji jest wskazane
z punktu widzenia przyszłych okresów finansowania

Unii Europejskiej, gdyż dzięki temu projekty
aplikujące do dofinansowania z funduszy
strukturalnych w latach 2013 - 2020 będą

opracowywane na bazie aktualnego dokumentu
krajowego, kompatybilnego z odpowiednim
dokumentem ogólnoeuropejskim (ESDP II).

Zgodnie z polskim prawem organ opracowujący
„Koncepcję Przestrzennego Zagospodarowania

Kraju na lata 2008-2033” zapewnia opracowanie jej
prognozy oddziaływania na środowisko.

Koncepcja przestrzennego
Zagospodarowania Kraju

Prognoza oddziaływania na
ś

rodowisko dla KPZK

Ministerstwo środowiska w maju 2008 r.
przedstawiło stanowisko w sprawie
określenia zakresu i stopnia szczegółowości
informacji wymaganych w prognozie
oddziaływania na środowisko dla projektu
KPZK na lata 2008-2033.

Zakres prognozy dla KPZK

M.in..:

spełnienie wymagań określonych w art. 41 ust. 2 i 2a ustawy
Poś;

określenie wpływu realizacji ustaleń koncepcji przestrzennego
zagospodarowania kraju na stan

Europejskiej Sieci

Ekologicznej Natura 2000. (Analizując wpływ realizacji ustaleń
projektu KPZK na stan i funkcjonowanie sieci Natura 2000,

należy uwzględniać zarówno obszary wyznaczone jak
i projektowane oraz potencjalne);

zaproponowanie kierunków działań i rozwiązań mających na
celu zapobieganie negatywnym oddziaływaniom na środowisko
dla wszystkich poziomów planowania przestrzennego w kraju;

Zakres prognozy dla KPZK

•

uwzględnienie w prowadzonych badaniach i analizach kwestii
związanych z planowaniem pewnych działań w granicach
polskich obszarów morskich, na znacznych powierzchniach
objętych bądź projektowanych do objęcia ochroną na mocy
prawa krajowego oraz międzynarodowego;

•

możliwość oceny („odpowiedzi na pytania”), czy i w jakim
stopniu działania wynikające z projektu KPZK wpłyną na stan
zasobów wodnych kraju, jak również oceny ich wpływ na
warunki korzystania z wód;

•

uwzględnienie dokumentów strategicznych w zakresie
gospodarowania wodami (aktualnie trwają prace nad nową
Strategią Gospodarki Wodnej).