Wskaźniki rozwoju zrównoważonego w turystyce

dr Piotr Majdak

Istotnym zagadnieniem, z punktu widzenia

opracowywania i wprowadzania w życie strategii

rozwoju turystyki zrównoważonej, pozostaje

kwestia wskaźników.

Pozwalają one w sposób liczbowy (kwantyfikowalny)

opisywać obszar będący przedmiotem

zainteresowania, monitorować postępy,

porównywać efekty działań.

2

Wskaźniki…

Realizacja założeń zrównoważonego rozwoju wiąże się

ściśle z koniecznością dostępu do konkretnych,

wymiernych danych dotyczących aktualnych

warunków ekologicznych ekonomicznych i społecznych.

Służą temu liczne wskaźniki identyfikujące wiele

zagadnień w różnych skalach – od globalnej po lokalną.

3

Wskaźniki



być łatwy do zidentyfikowania i pomiaru,



mieć znaczenie dla funkcjonowania ekosystemu,



mieć wysoką wartość kulturową, społeczno-polityczną lub

ekonomiczną,



być relatywnie stabilny,



mieć skromne wymagania technologiczne,



być wrażliwy na zamierzone zmiany,



opisywać zrozumiałe mechanizmy,



charakteryzować się szybką reakcją na zmiany,



być jednoznaczny.

4

Idealny wskaźnik zrównoważonego

rozwoju w turystyce powinien…



opracowanie strategii i planu działania mających na
celu wdrożenie zasad rozwoju zrównoważonego,



monitorowanie efektów wprowadzanej strategii
rozwoju turystyki zrównoważonej,



ocenę osiągnięć i porównywanie uzyskanych
rezultatów z innymi projektami.

5

Wskaźniki umożliwiają:



Światowe czy europejskie listy wskaźników obrazujących poziom realizacji

różnych założeń turystyki zrównoważonej, wraz z merytorycznymi

wskazówkami dotyczącymi ich konstrukcji .



Np. raport pt. Działania na rzecz bardziej zrównoważonej turystyki

europejskiej opracowanym przez Grupę ds. Zrównoważonego Rozwoju

Turystyki (TSG, ang. Tourism Sustainability Group) utworzoną przez Komisję

Europejską w 2004 roku,



Opracowania T. Borysa (np. Borys T., Wskaźniki rozwoju zrównoważonego,

2005).



Indicators of sustainable development for tourism destination sporządzonym

w 2004 roku przez specjalną grupę powołaną przez Światową Organizację

Turystyczną,



Inne.

6

Źródła wskaźników

Główne zagadnienia dotyczące

zrównoważonego rozwoju według

UNWTO

Zagadnienie /Proponowane wskaźniki

Na podstawie: A. Kowalczyk (2010, 39)

7

1.

Lokalna satysfakcja z turystyki

2.

Wpływ turystyki na lokalną społeczność

3.

Trwałość satysfakcji turystów

4.

Sezonowość turystyczna

5.

Ekonomiczne korzyści z turystyki

6.

Zarządzanie energią

7.

Dostępność i konsumpcja wody

8.

Jakość wody pitnej

9.

Oczyszczanie ścieków (zarządzanie gospodarką ściekową)

10.

Zarządzanie odpadami stałymi (śmieci)

11.

Kontrola rozwoju

12.

Kontrola intensywności wykorzystania

8

Zagadnienia:



Przyjazdy turystyczne miesięcznie i kwartalnie (rozkład w
ciągu roku).



Miesięczne obłożenie licencjonowanej (oficjalnej) bazy
noclegowej (stosunek wysokiego do niskiego sezonu) i
procent całkowitego obłożenia bazy noclegowej
w kwartale bądź miesiącu będącym szczytem sezonu.



Procent firm prowadzących działalność całoroczną.



Liczba i procent stałych bądź całorocznych miejsc pracy w
turystyce (w porównaniu z czasowymi stanowiskami
pracy).

9

Sezonowość turystyczna

Zadanie!

10

Wybrać 5 zagadnień a następnie

do każdego z nich zaproponować wskaźniki

(sposób pomiaru zjawiska)

11

1.

Lokalna satysfakcja z turystyki

2.

Wpływ turystyki na lokalną społeczność

3.

Trwałość satysfakcji turystów

4.

Sezonowość turystyczna

5.

Ekonomiczne korzyści z turystyki

6.

Zarządzanie energią

7.

Dostępność i konsumpcja wody

8.

Jakość wody pitnej

9.

Oczyszczanie ścieków (zarządzanie gospodarką ściekową)

10.

Zarządzanie odpadami stałymi (śmieci)

11.

Kontrola rozwoju

12.

Kontrola intensywności wykorzystania

12

Lokalna satysfakcja z turystyki



Poziom lokalnej satysfakcji z turystyki (na podstawie
badań ankietowych).

13

Wpływ turystyki na lokalną

społeczność



Stosunek liczby turystów do mieszkańców (średni i w
szczycie sezonu).



Procent mieszkańców przekonanych, że turystyka
wspomaga rozwój infrastruktury i usług (na
podstawie badań ankietowych).



Liczba i pojemność usług socjalnych dostępnych dla
mieszkańców (procent usług zależnych od turystyki).

14

Trwałość satysfakcji turystów



Poziom satysfakcji odwiedzających (na podstawie
badań ankietowych).



Postrzeganie stosunku wartości do wydatków (na
podstawie badań ankietowych).



Procent wizyt powtórnych.

15

Ekonomiczne korzyści z turystyki



Liczba mieszkańców (oraz stosunek liczby kobiet do
mężczyzn) zatrudnionych w turystyce (również
stosunek liczby zatrudnionych w turystyce do
wszystkich pracujących).



Wpływy z podatków generowane przez turystykę
jako procent całkowitej wartości podatków
generowanych przez społeczność lokalną.

16

Zarządzanie energią



Konsumpcja energii ze wszystkich źródeł per capita
(całkowita i dla sektora turystycznego, na
osobę/dzień).



Procent firm biorących udział w programach
oszczędzania energii bądź też realizujących politykę i
stosujących techniki oszczędzania energii.



Procent wykorzystywanej energii pochodzący ze
źródeł odnawialnych (na miejscowość, obiekt).

17

Dostępność i konsumpcja wody



Zużycie wody (wartość całkowita i litry na turystę na
dzień).



Oszczędność wody (procent redukcji zużycia,
przechwytywania i odzyskiwania).



Procent obiektów turystycznych z wodą oczyszczaną
do międzynarodowych standardów wody pitnej.



Częstość chorób wynikających ze złego stanu wody:
liczba/procent odwiedzających, u których podczas
pobytu wystąpiły choroby tym spowodowane.

18

Jakość wody pitnej

19

Oczyszczanie ścieków

(zarządzanie gospodarką ściekową)



Procent ścieków oczyszczanych (na różnych
poziomach).



Procent obiektów turystycznych (albo bazy
noclegowej) podłączonych do oczyszczalnie ścieków.

20

Zarządzanie odpadami stałymi

(śmieci)



Produkcja odpadów (w tonach na miesiąc).



Odpady poddawane recyklingowi (m3) w stosunku do
całkowitej objętości odpadów (w podziale na różne
typy).



Ilość śmieci wyrzucanych na terenach publicznych
(liczenie śmieci).

21

Kontrola rozwoju



Istnienie procesu planowania wykorzystania ziemi lub
rozwoju, z uwzględnieniem wymagań turystyki



Procent powierzchni podlegającej kontroli (dla której
wyznaczono standardy gęstości zabudowy, założenia
projektowe itp.).

Wskaźniki zrównoważonego

rozwoju w turystyce

/tabela Word/

22