Wyższa Szkoła Bankowa

w Toruniu

SPOŁECZNE ASPEKTY PROCESÓW

KOMUNIKACJI

cz. III

dr Barbara Bielicka

[e-mail]

Toruń 2010

Czynniki warunkujące sprawne komunikowanie się

w przedsiębiorstwie

I . Sposób przekazywania informacji

 ustny

 pisemny

 wizualny

-

rozmowa w cztery oczy (np. dialog),

- rozmowy w grupie (np. odprawy , team grupa),

- rozmowy między grupami (zebrania, narady, konferencje),

- rozmowy podczas szkolenia,

- rozmowy przez telefon,

- wideokonferencje,
- spotkania członków kół wysokiej jakości.

- list, ulotka, sprawozdanie, tekst na ekranie komputera,

gazetka

zakładowa, tablica ogłoszeń.

- rysunki, tabele, fotografie, filmy, bilbordy, flagi ekrany.

Czynniki warunkujące sprawne komunikowanie się

w przedsiębiorstwie

II. Czynniki psychologiczne

 sytuacje,
 motywy pracowników.

III. Czynniki sytuacyjne

 rodzaj struktury

organizacyjnej

 pozycja, którą zajmuje pracownik w strukturze organizacyjnej

 kultura organizacyjna - całokształt założeń, wartości, norm, wzorców

zachowań członków organizacji

- oficjalne drogi przepływu informacji,

- struktura władzy,

- specjalizacja zadań,
- posiadanie informacji na własność.

Strategie retorycznej sprawności

Monolog

(expose)

Dialog

Referatowe

wystąpienia

Krótkie

przemówienia

Perora

- konkludować,

mówić na końcu,

- uroczysta prze-

mowa połączona

z ostentacyjnym

napomnieniem,

- określenia dla

nudnego przemó-

wienia,

Dyskurs

- rozmowa,

dyskusja bie-

gnąca w różne

strony,

- przemówienie

oparte na spój-

ności logicznej,

Dyskusja

- badanie, wyjaś-

nienie

- wymiana zdań

na jakiś temat,

- wspólne roztrzą-

sanie sprawy,

Dysputa

- badanie spiera-

nie się,

- słowna wymia-

miana poglądów,

- polemika, spór

erystyczny,

Polemika

- wojenny,

wojowniczy,

wrogi spór,

- kontrowersja

w słowie,

RODZAJE DIALOGU

Dialogi

doktrynalne

- dot. treści:

świato poglądo-

wych, filozofi-

cznych,

ideologicznych,
naukowych

Dialogi

praktyczne

- związane

z codzienno-
ścią

Dialog

symulacyjny

Dialog

oficjalny

Dialog

spontanicz-

ny

?

partnerzy

Dialog

publiczny

Ze względu na

przedmiot dialogu

Dialog

potencjalny

Dialog

Wirtualny

(domyślny)

Dialog

introspekcyjny

Dialog

strukturalny

Ze względu na sposób

prowadzenia dialogu

Ze względu na

racje partnera

Ze względu na złożoność

rzeczywistości dialogu

FAZY DIALOGU

I. Faza wstępna – wytyczenie tematu ............................................

............................................................................

II. Faza samookreślenia się partnerów – .......................................

.......................................

III. Faza oceny poglądów i postaw współpartnerów – ..................

....................

IV. Faza poszukiwania punktów wspólnych

w poglądach i postawach – .........................................................

..........................................................

V. Faza wytyczania płaszczyzn współdziałania – ...........................

............................

ETAPY DIALOGU

Faza I

Faza III

Faza II

Faza IV

Faza V

Dialogemy

Dialogemy

Dialogemy

Dialogemy

Dialogemy

dyskurs => czyli prezentacja

własnych wizji
problemu

część deliberatywna

(rozważanie kwestii)

część konkluzywna

(sformułowanie ostatecznych wniosków)

replika => odpowiedzi na

przedstawiony
pogląd

część kwestionalna

(nawiązanie do przedstawionego problemu)

część represjonalna

(komentarz rzeczowy i właściwa odpowiedz:
negacja, akceptacja, lub postulacja.)

Partytury krótkich przemówień dialogicznych

1) z chronologicznym następstwem członów

2) z zachowaniem logicznego podziału

3) postać dedukcyjna (od ogółu do szczegółu)

4) postać indukcyjna (poprzez porównanie)

5) postać osiągania kompromisu

Partytury krótkich przemówień dialogicznych

1) Wariant z chronologicznym następstwem członów:

1 – Sądzę, że propozycja jest ryzykowna.

?

2 – Trzeba zastanowić się, czy nie...

?

3 – Wydaje mi się, iż będzie korzystniej, jeśli...

?

4 – Wówczas oczywiście możemy...

?

5 – Musimy jednak rozstrzygnąć, czy...

Partytury krótkich przemówień dialogicznych

2) Wariant z zachowaniem logicznego podziału:

1 1. Chciałbym podziękować przedmówcy, że...

2. Powiedział on między innymi, że..

2 3

3. Trzeba jednak przyjąć, iż...

4 4. Gdy zestawimy te dwa poglądy, to...

?

5 5. Dlatego proponuję...

Partytury krótkich przemówień dialogicznych

3) Postać dedukcyjna (od ogółu do szczegółu)

1 1. Powszechnie sądzi się, że...

?

2 2. Jednakże z naszego doświadczenia wynika...

3. Ponieważ po pierwsze...

3 4

4. Poza tym po drugie...

5 5. A więc...

Partytury krótkich przemówień dialogicznych

4) Postać indukcyjna ( przez porównanie)

1 1. X prezentuje następujący punkt widzenia...

? 3

2 2. I tak go uzasadnia...

4 3. Y przedstawia pogląd przeciwny...

4. Uzasadnia go następująco...

5

5. Nie mogę opowiedzieć się za jednym i drugim poglądem, lecz...

Partytury krótkich przemówień dialogicznych

5) Postać osiągania kompromisu

1 2 1. X twierdził...

2. Y oponował, wskazując na...

3

3. Wydaje mi się, że oba stanowiska mają punkt styczny.

4

4. Być może w tym jest rozwiązanie.

5 5. W tym kierunku winny iść nasze poszukiwania.

 Dyskurs polityczny:

1. Uczestnicy: konkurujące o wpływy strony,

2. Równość uczestników,

3. Kierowany przez media,

4. Liczy się język polityczny (erystyka, sofistyka),

5. Efektem jest uzyskanie przewagi przez jedną ze stron.

 Dyskurs inteligencki

1. Otwartość dla wszystkich członków kręgu,
2. Równość uczestników,
3. Przebieg - kierowany indywidualnymi ekspresjami - co komu w duszy

gra,

4. Liczy się retoryka, wywód, a nie wymowa faktów,
5. Uczestnicy przyjmują postawy otwarte na krytykę (krytycyzm) oraz

postawy partnerskie,

6. Obowiązują zasady : prawdy, otwartości, partnerstwa.



Dyskurs akademicki

toczy się w kręgu specjalistów. Nie każdy ma pra-

wo w nim uczestniczyć i nie każdy ma równy głos. Logika rozumowania

i znajomość faktów są w nim zasadnicze. Dyskurs akademicki nie zakłada

wniosków, impulsem do niego jest ciekawość problemu, a celem

osiągnięcie zgody na wnioski do granic ich intelektualnej poprawności.

Można go sprowadzić do następujących czynników:

1. Selekcja uczestników według kompetencji,
2. Nierówność uczestników,
3. Przebieg kierowany logiką rozumowania,
4. Liczą się fakty naukowe, które wyznaczają granice dyskusji,
5. Neutralność wniosków - efektem reasumpcja wiedzy.



Dyskurs menedżerski

służy celom poprawy sposobów zarządzania

przedsiębiorstwem. Może dotyczyć zarówno spraw ogólnych - strategii

działania, jak i szczegółowych. Pozycje uczestników są w nim nierówne.

Im szerszy ogląd i lepsza znajomość sprawy, tym pozycja w tym dyskursie

jest wyższa. Jego przebieg kierowany jest szerokością poglądów

najwyższego pozycją menedżera. Przedmiotem dyskursu są fakty i narzę-

dzia działania. Wnioski mają ułatwić procesy podejmowania decyzji.

Cechy dyskursu menedżerskiego:

1. Selekcja uczestników według kompetencji i władzy.
2. Nierówność uczestników.
3. Przebieg kierowany optyką głównego menedżera - pragmatyczność.
4. Liczą się fakty i narzędzia o wartości użytecznej.
5. Wnioski związane ze sferą decyzji.



Dyskurs urzędniczy

gromadzi wykonawców działań. Ich pozycje są

nierówne. Jego przebieg wyznacza osoba najwyższa w hierarchii. Liczy

się w nim znajomość przepisów określających swobodę działania oraz

rutyna organizacji. Jego celem jest lepsze zarządzanie instytucją.

Cechy dyskursu urzędniczego:

1. Uczestnicy ograniczeni do wykonawców.
2. Nierówność uczestników.
3. Przebieg kierowany przez najwyższego w hierarchii.
4. Liczą się przepisy i rutyna.
5. Związek z działaniem operacyjnym instytucji.