Kaszmir – podstawowe

informacje

Kaszmir to region na pograniczu
indyjsko – pakistańskim. Od
wieków prowincja słynęła z
produkcji wyjątkowo puszystej
tkaniny wykonanej z wełny kóz
kaszmirskich. Niestety, od
końca lat 40- tych XX wieku
obszar ten kojarzony jest
głównie z konfliktem między
Indiami a Pakistanem



Powierzchnia: 222200 km²



Liczba mieszkańców: ok. 12 mln



Główna religia: islam (ok. 80%)



Język oficjalny: kaszmirski

Geneza konfliktu



Istotą do zrozumienia konfliktu jest tło historyczne.



Bezpośrednich przyczyn dzisiejszego sporu należy
szukać w połowie XIXw. Kiedy to miała miejsce
wojna między Brytyjczykami i Sikhami. W jej wyniku
władcą muzułmańskiego Księstwa Kaszmiru został
hinduista – Gulab Singh. Mimo tego nie dochodziło
do poważniejszych konfliktów



Terytorium księstwa było tworem sztucznym,
obejmującym swoimi granicami regiony niepasujące
do siebie.



Kaszmir miał skomplikowaną strukturę ludności,
zarówno

pod

względem

etnicznym,

jaki

i

wyznaniowym



Bezpośrednim źródłem obecnego konfliktu jest fakt,
że państwem muzułmańskim rządzili hinduiści.

Geneza konfliktu



Obecny konflikt indyjsko – pakistański rozpoczął
się z chwilą uniezależnienia się Indii od imperium
brytyjskiego, tj. od sierpnia 1947 roku.



Indie zostały podzielone na dwa państwa: Indie, z
przewagą hinduistów oraz Pakistan, utworzony z
terytoriów w większości zamieszkanych przez
muzułmanów



Rządzący

poszczególnymi

stanami

mieli

możliwość wyboru państwa do którego chcą
należeć – muzułmańskiego Pakistanu, czy
hinduistycznych Indii

Geneza konfliktu



Trzy księstwa miały problem z określeniem
przynależności państwowej( Hajdarabad,
Dżunagath i Kaszmir). Przyczyną tego był to iż
władcy tych terytoriów wyznawali inną religię niż
większość zamieszkującej ich ludności



W związku z tym Indie wprowadziły swoje wojska
do Hajdarabadu oraz
Dżunagath i dokonały
aneksji obydwu księstw



Odpowiedź Pakistanu
ograniczyła się do
zgłoszenia protestu w
Radzie Bezpieczeństwa ONZ

I wojna indyjsko – pakistańska

(1947-1948)

Przyczyny:



Niezdecydowanie Maharadży Kaszmiru co do
przynależności państwowej



Wybuch zamieszek propakistańskich w prowincji
Pańć; włączenie się w zamieszki Pasztunów



Narastanie zamieszek o charakterze religijnym
spowodowane napływem mieszkańców Pendżabu



W wyniku powyższych zdarzeń Maharadża
zadecydował o przystąpieniu do Unii Indyjskiej, co
dało

możliwość

wkroczenia

Pakistanu

na

terytorium Kaszmiru

I wojna indyjsko –

pakistańska (1947-1948)

Przebieg:



27 października 1947 wojska indyjskie wkroczyły
do Pakistanu; tego samego dnia została zajęta
stolica Kaszmiru – Śringar;



31.10.1947 – wybuch powstania w regionie Gilgit,
dzięki czemu wojska Maharadży zostały zmuszone
do wycofania się;



14.11.1947 Pakistan ogłosił aneksję Gilgitu



20.01.1947 utworzenie przy ONA Komisji ds. Indii i
Pakistanu, mającej na celu ustabilizowanie sytuacji,
ustanowienie

tymczasowego

rządu

i

przeprowadzenie plebiscytu;

I wojna indyjsko – pakistańska
(1947-1948) c.d.



Niedługo po utworzeniu onzetowskiej komisji

wojska pakistańskie wkroczyły do Kaszmiru,

konflikt przerodził się w regularną wojnę, która

trwała przez cały 1948 r.;



01.01.1949 r. obie strony podpisały zawieszenie

broni;



05.01.1949 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ wydała

rezolucję na podstawie której o przynależności

kaszmiru miał zadecydować plebiscyt;



Wytyczono linię podziału zgodnie z którą po

stronie Indii pozostały: prawie cały Kaszmir i

Dźammu, Ladakh oraz połowa Pańcu. Pakistan

otrzymał Gilgit, Balistan, połowę Pańcu i skrawki

Kaszmiru i Dźammu.

I wojna indyjsko – pakistańska

(1947-1948)



Niedługo po utworzeniu onzetowskiej komisji wojska
pakistańskie

wkroczyły

do

Kaszmiru,

konflikt

przerodził się w regularną wojnę, która trwała przez
cały 1948 r.



01.01.1949 r. obie strony podpisały zawieszenie broni



05.01.1949 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ wydała
rezolucję na podstawie której o przynależności
kaszmiru miał zadecydować plebiscyt



Powołano Grupę Obserwatorów Wojskowych Narodów
Zjednoczonych w Indiach i Pakistanie (UNMOGIP),
która wytyczyła linię podziału zgodnie z którą po
stronie Indii pozostały: prawie cały Kaszmir i Dźammu,
Ladakh oraz połowa Pańcu. Pakistan otrzymał Gilgit,
Balistan, połowę Pańcu i skrawki Kaszmiru i Dźammu.

Okres pokoju – lata 50 i 60

XX w.



Mimo oficjalnego zawieszenia broni działania zbrojne

trwały nadal



Oba państwa linię podziału traktowały tymczasowo



W latach 1953-1956 z inicjatywy USA i Wielkiej Brytanii

doszło do rokowań pomiędzy Indiami i Pakistanem



Nadzieję

na

ustabilizowanie

sytuacji

rozwiało

przyłączenie Kaszmiru z Indiami – w kwietniu 1954 r.

zniesiono bariery celne



W skutek zbliżenie Pakistanu z zachodem i wstąpieniem

tego państwa do Paktu Bagdadzkiego i SEATO



Na przełomie 1954 i 1955 wzajemne relacje się

ociepliły. Podczas obchodów Dnia Republiki w Indiach

delegacja pakistańska ustaliła warunki dalszych rozmów

pokojowych, które miały doprowadzić do konferencji w

Bandungu (odbyła się ale nie przyniosła oczekiwanych

ustaleń).

Okres pokoju – lata 50 i 60

XX w.



W 1956 r. nastąpiło ochłodzenie relacji

spowodowane deklaracją premiera Indii –

Jawaharlala Nehru, w której zapowiedział, że

nie dojdzie do przeprowadzenia plebiscytu



Na

linii

przerwania

ognia

nastąpiła

koncentracja wojsk i zaczęło dochodzić do

starć wojsk



Pod koniec lat 50 doszło do ocieplenia

stosunków, co było związane z objęciem

prezydentury Kaszmiru przez ugodowego

generała



W 1960 r. podpisano porozumienie w sprawie

podziału wód Indusu.

Udział Chin w konflikcie



Pod koniec lat 50- tych ChRL włączyły się do

konfliktu – zgłaszały roszczenia o północną część

Kaszmiru



Polityka Chin spowodowała zbliżenie indyjsko –

pakistańskie



Taki stan nie trwał długo, ponieważ doszło do

poprawy relacji chińsko – pakistańskich, czego

przejawem było przekazanie Chinom przez Pakistan

skrawka swojej części Kaszmiru.



W 1962 r. Chiny zaatakowały Indie



Mimo pomocy udzielonej Indiom przez zachód

Chińczycy przyłączyli do siebie sporą część

Kaszmiru i Dźamu



W regionie nastąpiła zmiana układu sił: pogorszyły

się relacje Pakistanu z zachodem na rzecz

ocieplenie się stosunków pakistańsko – radzieckich

(ZSRR udzieliło Pakistanowi długoterminowych

kredytów).

II wojna indyjsko – pakistańska

1965 r.

Przyczyny:



Spór o Kaczczh, który przerodził się w

konflikt zbrojny



Aresztowanie przez władze indyjskie

przywódcę Frontu Plebiscytowego –

szejka

Mohammada

Abdullaha,

agitującego na zachodzie i państwach

arabskich



Status Kaszmiru, który do 1965 r. miał

pewną autonomię, ale władze Indii

zniosły większość odrębności

II wojna indyjsko –
pakistańska 1965 r.

Przebieg:



W nocy z 5 na 6 sierpnia propakistańscy rebelianci z Kaszmiru

przekroczyli linię rozejmu z 1949 r. Akcje dywersyjne nie powiodły

siłę, ponieważ rebelianci zostali zmuszeni do wycofania się



24 sierpnie Pakistan oficjalnie wypowiedział wojnę, a 35 tysięczne

armia przekroczyła granice początkowo odnosząc sukcesy



6 września armia indyjska podjęła kontrofensywę w zachodnim

Pakistanie



Wraz z upływem czasu stało się jasne, że żadna ze stron nie jest

w stanie uzyskać przewagi. W związku z tym strony zdecydowały

się podpisać rozejm, który wszedł w życie 22 września 1965.



W mediacje pokojowe zaangażowało się ZSRR, dzięki którym 4

stycznia 1966 rozpoczęły się rozmowy pokojowe w Taszkiencie.

Zakończyły się podpisaniem 10 stycznia dziesięciopunktowej

deklaracji w której oba państwa zobowiązały się do: wznowienia

stosunków dyplomatycznych, normalizacji stosunków handlowych

i kulturalnych.



22 stycznia oba państwa wycofały swoje wojska poza strefę

zdemilitaryzowaną

III wojna indyjsko – pakistańska

w 1971 r.

Przyczyny:



Punktem zapalnym konfliktu była jedna

z prowincji Pakistanu – Pakistan

Wschodni\Bengal Wschodni, która czuła

się dyskryminowana i domagała się

szerokiej autonomii. W skutek braku

porozumienia między separatystami

(Ligą Ludową) a rządem pakistańskim

konflikt coraz bardziej narastał, aż 17

kwietnia 1971 r. ogłoszono powstanie

niepodległego państwa Bangladesz.

III wojna indyjsko –
pakistańska 1971 r.

Przebieg:



25 marca armia pakistańska wkroczyła na teren

Bengalu. Pacyfikacja spowodował, że ludność

bengalska

zaczęła

masowo

uciekać

do

sąsiednich Indii



Przyczyniło się to do wzrostu napięcia pomiędzy

Indiami a Pakistanem – rząd indyjski ponosił

duże koszty finansowe związane z utrzymaniem

uchodźców i w związku z tym poczuł się stroną

konfliktu.



Ponadto Indie udzielały pomocy materialnej

separatystom co Pakistan uznał za ingerencję w

sprawy wewnętrzne.



W związku z nasilającymi się incydentami

granicznymi 3 grudnia rozpoczęły się regularne

działania zbrojne

III wojna indyjsko – pakistańska 1971

r.



5 grudnia 1971 r. doszło do największej
wojny morskiej od czasu II wojny światowej
(w okolicach Karaczi). Marynarka indyjska
zatopiła dwa niszczyciele oraz dwa stawiacze
min, Pakistańczycy zatopili fregatę indyjską.



W trakcie działań zbrojnych widoczna była
znaczna przewaga Indii, zarówno pod
względem technologicznym jak i wyszkolenia
żołnierzy.



Po

dwutygodniowych

walkach

Pakistan

skapitulował 16 grudnia , a dzień później
ogłosił zawieszenie broni

III wojna indyjsko – pakistańska

1971 r.

Skutki:



Wskutek dotkliwej porażki Pakistan utracił część

wschodnią, a także poniósł znaczne straty

materialne i osobowe.



Wydatki poniesione na finansowanie wojny

doprowadziły do kryzysu gospodarczego w

Pakistanie



Ustalono nową granicę międzypaństwową – linia

przerwania ognia



Wojna pogorszyła relacje indyjsko – chińskie



W sierpniu 1972 r. premierzy obu państw podpisali

porozumienie rozwijające Deklarację Taszkiencką.

Oba państwa zobowiązały się do rozwijania

przyjaznych stosunków oraz współdziałania na

rzecz utrzymania pokoju w regionie

Sytuacja po III wojnie



Pod koniec 1972 r. określono ostateczną
linię rozejmu i zaczęto wycofywać
wojska z okupowanych obszarów



W

sierpniu

1973

r.

podpisano

trójstronne porozumienie o repatriacji.



22 lutego 1974 r. Pakistan uznał
niepodległość

Ludowej

Republiki

Bangladeszu



W marcu 1976 r. Indie i Pakistan
wznowiły stosunki dyplomatyczne

Sytuacja po III wonie c.d.



Mimo oficjalnego zawieszenia broni przez całe
lata 70 dochodziło do licznych incydentów na
pograniczu indyjsko – pakistańskim



Przełom 1989 i 1990 r. przyniósł kolejne
zaostrzenie sytuacji. W wyniku działalności
separatystów kaszmirskich – mudżachedinów,
w styczniu 1990 armia indyjska otworzyła
ogień do rebeliantów, a miesiąc później
rozwiązano

miejscowe

zgromadzenie

stanowe.



Dzięki mediacjom USA nie doszło do
rozpoczęcia wojny.

Sytuacja w latach 90- tych



Kolejne zaostrzenie sytuacji miało miejsce w

1996 r. W styczniu dwa pociski rakietowe

zniszczyły pakistańską wioskę, co było

równoznaczne z oskarżeniem Indii o napaść.

Incydent

zakończył

się

wzajemnymi

pogróżkami



Rok 1998 przyniósł kolejne ochłodzenie

relacji. W maju Indie przeprowadziły 5 prób z

bronią jądrową w Radżasthanie. 2 tygodnie

później

Pakistan

odpowiedział

dwoma

próbami nuklearnymi w Beludżystanie.



W lutym 1999 r. podpisano dwustronną

deklarację o nieprzeprowadzaniu kolejnych

prób z bronią masowego rażenia

Sytuacja w latach 90- tych

c.d.



Początek 1999 r. dał złudne nadzieje na

zakończenie sporu.



Wczesną wiosną mudżahedini wdarli się na

terytorium indyjskie w celu opanowania jednej

z przygranicznych prowincji



Separatyści zajęli bazy armii indyjskiej

znajdujące się przy linii kontrolnej. W maju

Indie odpowiedziały nalotem na zajęte

pozycje, naruszając jednocześnie przestrzeń

powietrzną Pakistanu.



Konflikt trwał do lipca, kiedy to oba kraje

doszły do porozumienia, przy czym Indie

utrzymywały, że jest to jedynie wstrzymanie

ataków

Konflikt na początku XX w.



Indie i Pakistan ponownie znalazły się na krawędzi wojny na
początku 2002 r., po tym jak w grudniu 2001 r. doszło do
zamachu na indyjski parlament. Hindusi oskarżyli Pakistan.
Wynikiem tego była koncentracja obu armii na granicy.



Dzięki mediacji USA doszło złagodzenia napięcia



W maju 2003 r. przywrócono stosunki dyplomatyczne, a w
latach następnych rozwijano współpracę gospodarczą



Przejawem ocieplenia stosunków była wspólna pomoc ofiarom
trzęsienia ziemi w Kaszmirze w 2005 r.



W 2008 r. miały miejsce dwa zdarzenia, które ponownie
zaostrzyły sytuację: 1) w lipcu miał miejsce zamach
terrorystyczny pod ambasadą Indii w Afganistanie, 2) w
listopadzie przeprowadzono zamach na hotele w Bombaju w
którym zginęło ok. 200 osób.



Hindusi o zamachy oskarżali Pakistan, który nie przyznawał się
do oskarżeń kierowanych pod ich adresem.

Podsumowanie



Konflikt o Kaszmir trwa już ponad 60 lat

i nadal nie ma mocnych przesłanek

dzięki którym mógłby się zakończyć.



Paradoksalnie wybuchowi kolejnej wojny

może zapobiegać fakt posiadania przez

obie strony broni nuklearnej – jej użycie

doprowadziłoby do dużych zniszczeń w

obu państwach



Mimo

mediacji

środowiska

międzynarodowego, wciąż nie widać

oczekiwanych efektów, ponieważ oba

kraje uważają, że konflikt muszą

rozwiązać same.

Bibliografia

:



Bartnicki A. (red), Zarys dziejów Afryki i Azji.
Historia konfliktów 1869-2000, Warszawa 2000.



Konflikty współczesnego świata, Warszawa 2008.



Włoch R., Nuklearny wymiar stosunków indyjsko-
pakistańskich, w: Ciechanowski G., Sielski J.,
Konflikty współczesnego świata, Toruń 2006.



Banasiak P., Indie-Pakistan – proces pokojowy,
http://www.psz.pl/tekst-810/Indie-Pakistan-
Kaszmir-Proces-pokojowy-2004

Bibliografia:



Indyjsko-pakistański konflikt o Kaszmir – wydarzenia

bieżące,

http://www.psz.pl/tekst-833/Indyjsko-

pakistanski-konflikt-o-Kaszmir-wydarzenia-biezace



Fałczyk

M.,

Kaszmir

–

opis

konfliktu,

http://www.psz.pl/tekst-123/Kaszmir-opis-konfliktu



Michałek M., Kaszmir – zderzenie cywilizacji,

http://www.psz.pl/tekst-35147/Zderzenie-cywilizacji-

Kaszmir



Błazińska

J.,

Kaszmir

–

geneza

konfliktu,

http://www.psz.pl/tekst-802/Kaszmir-geneza-

konfliktu



Historia

konfliktu

indyjsko-pakistańskiego,

http://www.stosunkimiedzynarodowe.pl/2008/12/14/

historia-konfliktu-indyjsko-pakistanskiego-o-

kaszmir/