KOMUNIKACJA

NIEWERBALNA

„Ten kto ma oczy otwarte, ma

dostęp do wiedzy ukrytej w

obserwowanych zjawiskach.”

E.T.Hall

DEFINICJE

Komunikacja niewerbalna – odnosi się do

komunikacji realizowanej za pośrednictwem
środków innych niż słowa; sygnały, którym
można przypisać pewne znaczenie, nie zaś
proces nadawania znaczenia tym sygnałom
(M.L.Knapp, J.A.Hall).

Język ciała – praktyka (praktyczne działania

komunikacyjne), jak i związana z nią określona
struktura myślenia pozwalająca uczestnikom
danej kultury na poprawne zachowanie i jego
interpretację, na czytanie ciała (Brocki)

ROZWÓJ BADAŃ

1



I.Eibl-Eibesfeldt – zaprogramowania w
zachowaniu się ludzi i zwierząt.

a. bliskość dwojga ludzi
b. czteroletnia samica w

towarzystwie starszego
samca szympansa

c. samica rezusa z młodym
d. trwożne obejmowanie się

u dzieci z plemienia Sonjo

e. społeczne iskanie się u

werwet

f. społeczne zachowania

pielęgnacyjne u kobiet z
Bali

a

b

c

d

e

f

ROZWÓJ BADAŃ

2



P.Ekman i W.V.Friesen – trafność interpretacji
stanów emocjonalnych na podstawie zachowań
mimicznych.

zaskoczen
ie

strach

odraza

gniew

radość

smutek

ROZWÓJ BADAŃ

3



R.L.Birdwhistell – kinezyka – badania
gestykulacji i innych ruchów ciała; notacja
ruchów ośmiu podstawowych części ciała
umożliwiająca analizę komunikacyjnego i
systemowego charakteru ruchu (20 tys.
znaków).



E.T.Hall – proksemika – postrzeganie i
posługiwanie się przestrzenią jako
szczególnym wytworem kultury.

KODOWANIE

(P.Ekman, W.V.Friesen)

KODOWANIE
SAMOISTNE

KODOWANIE
IKONICZNE

KODOWANIE
ARBITRALNE

(skracanie dystansu,

wskazanie palcem)

(„podcinanie” gardła,

dłoń w kształcie pistoletu)

(słowo)

KLASYFIKACJA ZACHOWAŃ

NIEWERBALNYCH 1

I.

Warunki środowiskowe

1.

środowisko fizyczne (umeblowanie, wystrój wnętrza, kolory,

oświetlenie, hałas itd.)

•

ślady działań

•

percepcja czasu i rytmu

2.

środowisko przestrzenne

•

orientacja przestrzenna (przywództwo, przepływ informacji,

planowanie zadań)

•

przestrzeń osobista (płeć, status, podział ról)

•

terytorialność

II.

Fizyczna charakterystyka osób

•

wygląd fizyczny (wzrost, waga, uczesanie itd.)

•

zapachy

•

przedmioty łączone z osobą (ubiór, makijaż, okulary, biżuteria

itd.)

KLASYFIKACJA ZACHOWAŃ

NIEWERBALNYCH 2

• Ruchy ciała i postawa

• gesty (zależne i niezależne od mowy)

• postawa

– stopień uwagi i zaangażowania

– status rozmówców

– wskaźnik intensywności uczuć

– wskaźnik intencji porozumienia (odzwierciedlanie)

• zachowania dotykowe

– skierowane na siebie (oddają stan lub nawyk)

– skierowane na druga osobę

• mimika

– odzwierciedlają stany afektywne

– funkcja gestów regulacyjnych

• zachowania wzrokowe (gdzie, kiedy, jak długo; stopień

rozszerzenia źrenic)

• zachowania wokalne, dźwięk produkowany przez:

– struny głosowe (wysokość, tempo, natężenie głosu)

– efekt działania mechanizmów fizjologicznych (śmiech, bekanie,

ziewanie, przełykanie, jęk)

FUNKCJE ZACHOWAŃ NIEWERBALNYCH

W KOMUNIKACJI MIĘDZYLUDZKIEJ

(Głodowski)

•

informacyjna

•

definiowanie i wspieranie
przekazów werbalnych

•

wyrażanie postaw i emocji

•

definiowanie relacji

•

kształtowanie i kierowanie
wrażeniami