Diament M. E. Portera

Metoda

diament

Portera

jest

metoda

służącą

do

badania

makrootoczenia organizacji. Opiera

się na opracowanym przez M. E.

Portera

modelu

konkurencyjnym

narodów. Stanowi, że funkcjonowanie

organizacji

jest

skutkiem

oddziaływania ogólnych cech państwa.

Za

punkt

wyjścia

M.E.

Porter

przyjmuje, że państwa narodowe

istnieją po to, aby umożliwiać swym

mieszkańcom wzrost standardu życia.

Jest to możliwe tylko poprzez wzrost

konkurencyjności

gospodarki

narodowej, który możliwy jest przez

wzrost produktywności.

Dzięki innowacjom przedsiębiorstwa i

organizacje znajdują nową bazę do

prowadzenia walki konkurencyjnej.

Sukcesy tych podmiotów przekładają

się na sukcesy państw.

Najistotniejsze cechy sprzyjające lub

utrudniające tworzeniu się przewagi

konkurencyjnej

to:

1. Warunki czynników produkcji -

wynikają z położenia państwa, rozumiane

jako

nośnik

zasobów

naturalnych,

kapitałowych, wykształcenia i kwalifikacji

siły

roboczej

czy

infrastruktury,

niezbędnych do konkurowania w sektorze.

Porter dzieli te zasoby na:

● podstawowe - zasoby naturalne, kapitał

ludzki i infrastrukturę;

● zasoby rozwojowe - zasoby technologiczne,

umiejętności i wiedza;

● zasoby powszechne – ogólnie dostępne dla

wszystkich sektorów, np. infrastruktura,

zaopatrzenie w kapitał obcy, itp.;

● zasoby specjalistyczne – np. osoby o

specjalistycznych kwalifikacjach lub

infrastruktura o szczególnych cechach.

2. Warunki popytu kraju, czyli

zapotrzebowanie i poziom wymagań

klientów na produkt danego sektora.

Obejmują one zwłaszcza:

● jakość popytu krajowego - struktura i rodzaj

potrzeb konsumentów konkretyzowany stopniem

wymagań kupujących;

● tempo wzrostu popytu wewnętrznego

determinujące wielkość rynku wewnętrznego;

● mechanizmy przekazywania kultury danego

kraju na rynki zagraniczne - istnienie

zagranicznych klientów rodzi określone

preferencje za granicą i staje się naturalnym

procesem eksportu pewnych wzorców i wartości.

3. Sektory pokrewne i wspomagające:

● posiadanie dostawców

funkcjonujących na rynku

międzynarodowym - uniezależnia firmę

czy cały sektor i wspiera konkurencyjność;

● silna wewnątrzkrajowa konkurencja -

w sytuacji, w której jedno lub więcej

przedsiębiorstw funkcjonujących w

sektorze konkuruje w skali

międzynarodowej, pozytywnie wpływa na

pozostałe firmy krajowe, z którymi

pozostaje w związkach kooperacyjnych;

● koncentracja przestrzenna i

wzajemne związki zachodzące

między przedsiębiorstwami - przy

dużej konkurencji krajowej, stają się

szczególnie istotnym czynnikiem

pozytywnie oddziaływującym na inne

elementy „diamentu”.

4.

Strategia,

struktura

i

rywalizacja firm tworzą kontekst

cech, który w różnych krajach pomaga

firmie tworzyć podstawy przewagi

konkurencyjnej.

Do strategii, struktury i rywalizacji

zalicza się:

● sposób powstawania sektorów lub

przedsiębiorstw oraz zasady będące

podstawą ich zorganizowania i

prowadzenia;

● stopień, w jakim poszczególne

firmy i sektory są gotowe dążyć do

osiągnięcia długoterminowych celów

i osiągania korzyści z konkurowania;

● instrumenty finansowe, prawne,

społeczne, itp., determinujące sposób

prowadzenia konkurencji w sektorze, a

wspierające lub utrudniające tworzenie

przewagi globalnej;

● rywalizacja na rynku

wewnętrznym, w danym sektorze

prowadząca do silnej krajowej

konkurencji, a w konsekwencji do

budowy przewagi konkurencyjnej w skali

międzynarodowej.

Wymienione wyznaczniki, każdy z

osobna oraz wszystkie razem, tworzą

pewien system. Skutek działania

jednego z nich ma wpływ na stan

pozostałych, działanie kilku rodzi efekt

synergii.

Tworzą one sferę otoczenia kreowaną

przez państwo, która przesądza -

zdaniem Portera - o osiągnięciu i

utrzymaniu sukcesu konkurencyjnego.

Dopełnieniem teorii Portera są

dwie

dodatkowe

zmienne:

przypadek i rząd.

Przypadek to zdarzenia nagłe nie

kontrolowane i pozostające poza

zakresem działań państwowych. Mogą

nimi być przypadkowe odkrycia,

wahania cen środków produkcji,

zmiany

na

światowych

rynkach

finansowych, wojny, zmiany polityczne

lub

gwałtowne

zmiany

popytu

światowego lub lokalnego.

Zawsze powodują one zachwianie

równowagi,

mogą

być

zarówno

zagrożeniami jak i szansami dla

różnych podmiotów.

Rząd

jest

ostatnim

elementem

uzupełniającym

opisywany

obraz

otoczenia.

Na

wszystkich

swych

szczeblach rząd może wywierać wpływ

na

wszystkie

cztery

elementy

„diamentu”, nie może jednak sam

tworzyć przewagi konkurencyjnej.

Wyróżniamy trzy etapy badania:

1. analiza celu badania,

2. analiza czynników otoczenia

państwowego,

3. ocena czynników oraz określenie

ich wpływu na bieżącą i przyszłą

pozycję strategiczną organizacji.

Analiza

i

ocena

czynników

składających się na wyznaczniki

przewagi państwowej pozwala nie

tylko ma wskazanie tych spośród nich,

które obecnie istotnie determinują

pozycję strategiczną organizacji, ale

przede wszystkim na opracowywanie

prognoz rozwoju sytuacji.

Prognozy

te

mogą

wyznaczać

działania

sprowadzające

się

do

określenia misji i celów firmy.